Witamina E – właściwości, działanie. Gdzie występuje i na co pomaga “witamina młodości”?

Witamina E to związek, którego właściwości od dawna są wykorzystywane w medycynie, gdzie znana jest m.in. jako "witamina płodności", gdyż jest niezbędna do jej zachowania. Ponadto witamina E znalazła zastosowanie w kosmetyce, gdzie sławę zyskała jako "witamina młodości", gdyż opóźnia proces starzenia się skóry. Sprawdź, jakie działanie ma witamina E oraz gdzie się znajduje.

Spis treści

1. Witamina E – nazwa
2. Witamina E – właściwości
3. Witamina E – działanie. Jaką funkcję pełni w organizmie?
4. Witamina E: objawy niedoboru
5. Witamina E – gdzie występuje? Produkty bogate w witaminę E
6. Dlaczego witamina E jest na receptę?
7. Witamina E – objawy i skutki niedoboru
8. Przedawkowanie witaminy E. Czy można przedawkować witaminę E?
9.  Witamina E – zapotrzebowanie i dawkowanie. Jaka dzienna dawka witaminy E?
10. Witamina E a rak wątroby i prostaty
11. Witamina E a udar mózgu
12. “Witamina płodności”. Witamina E na płodność
13. Witamina E w ciąży
14.  Witamina E – właściwości kosmetyczne
15. “Witamina młodości”. Witamina E na twarz, włosy i skórę
16. Paradoks witaminy E

Witamina E – nazwa

Witamina E to grupa związków określanych mianem tokoferoli. Razem z witaminami A, D i K należą one do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Oznacza to, że są one magazynowane w organizmie (a nie wydalane z moczem czy potem, jak witaminy rozpuszczalne w wodzie), w którym znajdują się głównie w tkance tłuszczowej (ok. 20 mg) i w nadnerczach.

Witamina E – właściwości

Podstawową funkcją witaminy E jest wykazywanie działania przeciwutleniającego. Dlatego jej rola w ogranizmie jest tak ważna. Zwalczając wolne rodniki nie tylko zapobiega szybkiemu starzeniu, ale również chroni przed nowotworami. Dodatkowym atutem tej witaminy są właściwości antymiażdżycowe, przeciwnadciśnieniowe, przeciwzapalne oraz stymulujące układ odpornościowy. Witamina E wpływa także korzystnie na wzrok.

Witamina E – działanie. Jaką funkcję pełni w organizmie?

Witamina E, obok witamin A i C, jest silnym przeciwutleniaczem, który chroni organizm przed stresem oksydacyjnym i uszkodzeniem komórek, wywoływanym przez wolne rodniki.

Witamina E bierze także udział w syntezie substancji przeciwkrzepliwych, utrzymaniu odpowiedniej przepuszczalności błon komórkowych i zmniejszeniu agregacji (zlepiania się) płytek krwi, a co za tym idzie - przeciwdziała zakrzepom.

Poza tym uczestniczy w ochronie krwinek czerwonych, ekspresji genów i przekazywaniu sygnałów nerwowych w całym ciele. Dodatkowo wpływa na prawidłową wydolność mięśni i wytwarzanie nasienia mężczyzn.

Jest także potrzebna w ciąży, gdyż jest współodpowiedzialna za jej utrzymanie i prawidłowy rozwój płodu. Ponadto witamina E wspomaga prawidłowe funkcjonowanie wzroku.

Witamina E: objawy niedoboru

Niedobór witaminy E w organizmie zdarza się bardzo rzadko. Obserwuje się go w przypadku zaburzeń wchłaniania tłuszczu i wśród osób z rzadką chorobą genetyczną - abetalipoproteinemią (zespół Bassena-Kornzweiga). Na niedobór witaminy E są narażone również osoby z mukowiscydozą i celiakią.

Główne objawy niedoboru witaminy E to:

• zmęczenie,
• anemia,
• rogowacenie i starzenie się skóry,
• uszkodzenie systemu nerwowego,
• degeneracja mięśni;
• problemy z zębami i kośćmi,
• podatność na infekcje,
• zaburzenia neurologiczne,
• bolesność i zanik mięśni.

Sprawdź objawy niedoboru witaminy E!

Witamina E – gdzie występuje? Produkty bogate w witaminę E

W pierwszej dziesiątce najlepszych źródeł witaminy E znajduje się olej słonecznikowy, olej z zarodków pszennych, migdały, orzechy laskowe oraz zarodki nasion zbóż i kiełki.

Należy zaznaczyć, że oleje roślinne i oliwa tłoczone na zimno zawierają znacznie więcej witaminy E niż te produkowane przemysłowo. Podczas tego drugiego typu produkcji dochodzi do zniszczenia nawet 75 proc. witaminy.

"Witaminy", praca zbiorowa pod red. prof. Jana Gawęckiego, Biblioteczka Olimpiady Wiedzy o Żywieniu, Zeszyt 5, Katedra Higieny Żywienia Człowieka, Poznań 2000

Dlaczego witamina E jest na receptę?

W pierwszej kolejności warto zaznaczyć, że nie każda witamina E jest na receptę. Wiele zależy od jej postaci oraz dawki. W sytuacji, gdy w grę wchodzi lek, a nie suplement diety, to preparat można otrzymać realizując zalecenie lekarza, który ustala dawkę, wtedy witamina E jest produktem sprzedawanym na receptę. W pozostałym sytuacjach, sięgając po suplement, można go kupić bez recepty. 

Witamina E – objawy i skutki niedoboru

Niedobór witaminy E w organizmie zdarza się bardzo rzadko. Obserwuje się go w przypadku zaburzeń wchłaniania tłuszczu i wśród osób z rzadką chorobą genetyczną - abetalipoproteinemią (zespół Bassena-Kornzweiga). Na niedobór witaminy E są narażone również osoby z mukowiscydozą i celiakią.

Główne objawy niedoboru witaminy E to:

• zmęczenie,
• anemia,
• rogowacenie i starzenie się skóry,
• uszkodzenie systemu nerwowego,
• degeneracja mięśni,
• problemy z zębami i kośćmi,
• podatność na infekcje,
• zaburzenia neurologiczne,
• bolesność i zanik mięśni.

Sprawdź objawy niedoboru witaminy E!

Zobacz galerię 6 zdjęć

Przedawkowanie witaminy E. Czy można przedawkować witaminę E?

Witaminę E z pożywienia trudno przedawkować, ale przyjmując suplementy, warto zachować szczególną uwagę. Jednak nawet w tych przypadkach nadmiar witaminy E jest metabolizowany i wydalany z organizmu. Jedynie długotrwałe stosowanie dawek powyżej 1000 mg/dobę, może powodować osłabienie mięśni, bóle głowy, zmęczenie, zaburzenia jelitowe i zaburzenia widzenia.

SPRAWDŹ>>Przedawkowanie witamin. Które witaminy można przedawkować?

 Witamina E – zapotrzebowanie i dawkowanie. Jaka dzienna dawka witaminy E?

Według specjalistów z Instytutu Żywności i Żywienia, dzienne zapotrzebowanie na witaminę E jest zróżnicowane i zależy m.in. od wieku, płci i stanu fizjologicznego. Średnio wynosi ono 6 mg dzieci, 10 mg u mężczyzn, 8 mg u kobiet (przyjmujące tabletki antykoncepcyjne potrzebują jej więcej) oraz 20-50 mg u osób starszych, po 75. roku życia.

Warto wiedzieć, że przyswajanie "witaminy młodości" przez organizm wspomagają witamina A, kompleks witamin B, witamina C, mangan, selen, fosfor oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe.

Witamina E a rak wątroby i prostaty

W związku z tym, że witamina E jest silnym przeciwutleniaczem, wielu specjalistów uważa, że zmniejsza ryzyko zapadalności na nowotwory. Wśród nich są naukowcy z Instytutu Onkologii w Szanghaju oraz Uniwersytetu Vanderbilt w Nashville (stan Tennessee, USA), którzy na łamach "Journal of the National Cancer Institute" przekonują, że witamina E, spożywana w wysokich dawkach - zarówno z pożywienia, jak i w postaci suplementów - może obniżać ryzyko rozwoju raka wątroby, także u osób z chorobą wątroby lub rodzinnym ryzykiem tego nowotworu.

Z kolei fińscy badacze przekonują, że witamina E zmniejsza ryzyko wystąpienia raka prostaty u palaczy. Ich zdanie podzielają australijscy naukowcy z Queensland University of Technology, którzy idą krok dalej i przekonują, że witamina E może nie tylko zmniejszyć prawdopodobieństwo zachorowania na ten nowotwór, lecz także wspomóc jego leczenie.

Z ich badań wynika, że witamina E wspomaga leczenie raka gruczołu krokowego, zmniejszając rozrost nowotworu.

Swoje lecznicze właściwości witamina E zawdzięcza zawartej w niej specyficznej formie tokotrienolu (gamma-tokotrienol). Zdaniem badaczy substancja ta skutecznie hamuje rozrost komórek nowotworowych odpowiedzialnych nie tylko za raka prostaty, lecz także nawet za raka piersi, jelita grubego, wątroby i żołądka.

Inną zależność między rakiem prostaty a witaminą E odkryli naukowcy z Centrum Badań nad Rakiem im. Freda Hutchinsona w Seattle (USA), którzy na łamach wspomnianego już "Journal of the National Cancer Institute" ostrzegają, że nadmierne spożycie "witaminy młodości" (większe niż rekomendowane dzienne spożycie), a także selenu (selen i witamina E działają synergiczne, tzn. razem działają silniej niż podawane osobno w równoważnych dawkach - przyp. red.) w diecie zwiększa ryzyko rozwoju tego nowotworu.

U mężczyzn, u których poziom selenu na początku badań był niski, przyjmowanie witaminy E w nadmiarze (400 jednostek dziennie) wiązało się ze wzrostem ogólnego ryzyka nowotworu gruczołu krokowego aż o 63 proc. Podwyższonego ryzyka nie zauważono u badanych, którzy przyjmowali witaminę E łącznie z selenem. Naukowcy doszli więc do wniosku, że pierwiastek ten zdaje się chronić przed szkodliwym wpływem nadmiaru witaminy E. Jednak selen w nadmiernych ilościach (200 µg dziennie) również może zwiększać ryzyko rozwoju raka prostaty.

W związku z tymi rozbieżnościami, nie można jednoznacznie stwierdzić, że witamina E może zapobiegać powstawaniu nowotworów.

Polecamy

Autor: Time S.A

Skorzystaj z wygodnych diet online Poradnika Zdrowie opracowanych także dla osób zmagających się z niedoborami witamin i mikroelementów. Precyzyjnie dobrany plan dietetyczny odpowie na Twoje indywidualne potrzeby żywieniowe. Dzięki nim odzyskasz zdrowie i poprawisz swoje samopoczucie. Diety te są opracowane zgodnie z najnowszymi zaleceniami i standardami instytutów naukowo-badawczych.

Dowiedz się więcej

Witamina E a udar mózgu

Wielu specjalistów twierdzi, że witamina E zapobiega chorobom serca, gdyż zmniejsza zalepianie się krwinek i ochrania przed rozwojem miażdżycy (hamuje utlenianie frakcji LDL cholesterolu - tzw. "złego cholesterolu"), a co za tym idzie - m.in. przed rozwojem zawału serca i udaru mózgu.

Zależność między witaminą E a chorobami układu krwionośnego zbadali naukowcy z Uniwersytetu Harvarda, którzy na łamach "British Journal of Medicine" przekonują, że witamina E (przyjmowana w dawce co najmniej 50 mg/dzień) nieznacznie, bo o 22 proc., zwiększa ryzyko udaru krwotocznego (wylewu krwi do mózgu). Z ich badań wynika, że zdarzył się on u jednej na 1250 osób przyjmujących tę witaminę.

Co ciekawe, witamina E jednocześnie zmniejsza ryzyko udaru niedokrwiennego (zawału mózgu) o 10 proc. - doszło do niego u jednej na 467 badanych osób, które przyjmowały ten składnik odżywczy. Co prawda badanie nie wykazało, że witamina E jest istotnym czynnikiem ryzyka udaru, ale różnice między jego dwoma typami uznano za znaczące.

“Witamina płodności”. Witamina E na płodność

Witamina E jest nazywana także "witaminą płodności", gdyż jest niezbędna dla zachowania prawidłowego funkcjonowania narządów rozrodczych. Jej niedobór m.in. zmniejsza wydzielanie hormonu gonadotropowego, co przyczynia się do zwyrodnienia plemników u mężczyzn.

Witamina E w ciąży

Witamina E jest niezbędna w czasie ciąży. Ma ona szczególny wpływ na wzrok dziecka, dlatego nie można o niej zapomnieć zwłaszcza w III trymestrze ciąży, a więc wtedy, gdy kształtuje się wzrok. Ponadto witamina E razem z kwasem foliowym zapobiega uszkodzeniu układu nerwowego i rozwojowi wad wrodzonych płodu.

Witamina E ma wpływ również na prawidłową masę urodzeniową dziecka. Naukowcy dowiedli także, że w wyniku podawania witaminy E na kilka tygodni przed rozwiązaniem ciąży, zmniejsza się odsetek umieralności dzieci podczas porodu.

W związku z tym niedobór tej witaminy u ciężarnych może prowadzić do nieprawidłowego rozwoju płodu, przedwczesnego pęknięcia błon płodowych i przedwczesnego porodu, poronienia czy obumarcia płodu. Jej niedobór może wiązać się też z wystąpieniem zatrucia ciążowego, które zagraża życiu dziecka i matki.

Kobiety spodziewające się dziecka powinny przyjmować średnio 15-19 mg tej witaminy dziennie.

 Witamina E – właściwości kosmetyczne

Witamina E nie bez powodu jest nazywana "witaminą młodości". Jako silny przeciwutleniacz neutralizuje wolne rodniki, odpowiedzialne za podrażnienia i powstawanie zmarszczek, a co za tym idzie - opóźnia proces starzenia się skóry.

Ponadto posiada właściwości odżywcze, regenerujące i nawilżająco-natłuszczające. W związku z tym kremy do twarzy i ciała z witaminą E są przeznaczone dla każdego rodzaju skóry, ale przede wszystkim dla tej wrażliwej, skłonnej do podrażnień i zmarszczek.

Poza tym wspomaga ochronę skóry przed promieniowaniem UV. Kremy z witaminą E mogą być używane także pomocniczo przy leczeniu łuszczycy, podrażnień skórnych, egzem i cery trądzikowej.

“Witamina młodości”. Witamina E na twarz, włosy i skórę

Witamina E stosowana od wewnątrz, ale także w formie kosmetyku wpływa pozytywnie na nasz wygląd. Na rynku można znaleźć serum, maseczki, czy kremy. Aplikując je na twarz nawilżamy skórę i spowalniamy procesy starzenia. Dodatkowym atutem jest hamowanie stanów zapalnych, dzięki czemu uciążliwe wypryski przestaną pojawiać się z tak dużym natężeniem jak dotychczas. 

Wykonując domowe wcierki z dodatkiem kilku kropel witaminy E poprawiamy ukrwienie skóry głowy. Dzięki czemu ograniczamy problem wypadania włosów. Ponadto stosując kolejne etapy pielęgnacji, w tym maseczki, czy odżywki, poprzez skalp dociera więcej składników odżywczych, dzięki czemu włosy są silne, zdrowe i zyskują blask.

Witamina E ma zdolności regeneracyjne, co oznacza, że koi podrażnienia oraz wspomaga odbudowę naskórka. Dlatego warto szukać preparatów posiadających w składzie tę witaminę i cieszyć się piękną i zdrową skórą.

Paradoks witaminy E

Okazuje się, że najpopularniejszą formą występowania witaminy E w preparatach uzupełniających jest alfa-tokoferol. Wieloletnie badania szwedzkich naukowców potwierdziły, że sam alfa-tokoferol nie tylko nie ma tak silnych właściwości antyoksydacyjnych, ale wręcz samo jego spożycie może mieć działanie toksyczne.

– Witamina E występuje w naturze w wielu odsłonach i jedynie odpowiednie połączenie różnych frakcji tokoferoli i tokotrienoli daje działanie terapeutyczne. To naukowe odkrycie zrewolucjonizuje współczesny świat suplementów, a wybranie najbardziej skutecznego preparatu zawierającego efektywną formę witaminy E będzie oparte na odpowiedniej mieszaninie wszystkich 8 chemicznych jej konstelacji – mówi Leif Östberg, członek Szwedzkiego Związku Terapeutów Żywieniowych, ekspert Holistic.

– Odpowiednie proporcje różnych chemicznych wariantów witaminy E działają holistycznie, w rozmaitych obszarach, w których witaminie E przypisywany jest korzystny wpływ na organizm. Okazuje się bowiem, że tokoferole i tokotrienole wpływają na zupełnie inne procesy” – tłumaczy ekspert Holistic.

JAKICH WITAMIN I MINERAŁÓW CI BRAKUJE?

Pytanie 1 z 9

Jak określisz swoje samopoczucie?

Zmęczenie, poddenerwowanie, niepokój, zaburzenia snu, a nawet stany depresyjne to moja codzienność

Jestem apatyczna, najchętniej cały czas bym spała

Dokuczają mi zmęczenie, rozdrażnienie, kołatanie serca, a moje ciśnienie jest wyraźnie podwyższone

Czasem jestem zmęczona, ale odzyskuję siły po odpoczynku

Moje samopoczucie jest bardzo dobre

Następne pytanie

Monika Majewska

Magdalena Siraga