Badanie INR - wskazania, wyniki, normy
INR to Międzynarodowy Współczynnik Znormalizowany, który służy monitorowaniu skuteczności leków przeciwzakrzepowych. Współczynnik INR wyraża czas protrombinowy, czyli jeden z najważniejszych parametrów w badaniu układu krzepnięcia. Badanie INR wykonywane jest samodzielnie w domu przy użyciu specjalnego aparatu, bądź jako składowa koagulogramu (PT, wskaźnik PT, INR, APTT). Przekroczenie norm – za wysoki lub za niski wynik – wymaga modyfikacji leczenia. Na czym polega badanie INR?
Spis treści
- Czym jest badanie INR?
- Badanie INR - parametry
- Badanie INR - wskazania
- Badanie INR - norma
- Badanie INR - wysoki wskaźnik
- Badanie INR - niski wskaźnik
- Badanie INR - ocena wyników
Czym jest badanie INR?
Badanie krwi INR wykonywane jest z próbki krwi żylnej. Badanie krzepliwości krwi nie musi być przeprowadzane na czczo. Należy poinformować laboratorium i lekarza interpretującego wynik badania INR o stosowanych lekach. Wynik otrzymuje się następnego dnia po badaniu.
Możliwe jest samodzielne oznaczenie wskaźnika INR w domu, ale trzeba mieć do dyspozycji specjalny aparat. Taka aparatura pozwala na samokontrolę INR u pacjentów leczonych lekami przeciwkrzepliwymi. Pomiar jest bardzo prosty i przypomina samokontrolę poziomu glukozy przy użyciu glukometru. Wystarczy jedynie nakłuć opuszkę palca i pobrać kroplę krwi włośniczkowej na pasek pomiarowy.
INR (PT) - co to jest?
Czas protombinbowy pomaga ocenić zewnątrzpochodny tor krzepnięcia krwi - jest wykorzystywany głównie do monitorowania terapii przeciwzakrzepowej antagonistami witaminy K.
Tego typu badania wykonywane są seryjnie, jednak wyniki uzyskiwane u jednego pacjenta w różnych laboratoriach mogą się znacznie różnić. Te rozbieżności wynikają z indywidualnego ustalania normy PT w każdym laboratorium.
W celu ujednolicenia wyników badań czasu protrombinowego wprowadzono wskaźnik INR (ang. international normalized ratio).
Badanie INR - parametry
Układ krzepnięcia krwi to złożony system czynników krzepnięcia, płytek krwi i ścian naczyń krwionośnych. Zadaniem układu krzepnięcia jest utrzymanie równowagi procesów tworzenia się skrzepów krwi, a odbywa się to na drodze toru zewnątrzpochodnego i wewnątrzpochodnego. W celu oceny funkcjonowania układu krzepnięcia wykonywane jest badanie krwi określane mianem koagulogramu.
Wykonując badanie krwi INR oznacza się następujące parametry:
- APTT, czyli czas kaolinowo-kefalinowy (czas częściowej tromboplastyny po aktywacji)
- PT, czyli czas protrombinowy
- czas trombinowy
- poziom fibrynogenu
- liczbę płytek krwi
- stężenie D-dimerów
- poziom poszczególnych czynników krzepnięcia krwi
Badanie INR - wskazania
Czynnik INR oznaczany jest przede wszystkim u pacjentów stosujących leki przeciwkrzepliwe - antagonisty witaminy K.
Badanie wykonuje się też u chorych przyjmujących warfarynę i acenokumarol. Leki te hamują aktywność witaminy K, a przy ich stosowaniu konieczne jest monitorowanie funkcji układu krzepnięcia. Wtedy badanie INR wykonywane jest co 2–4 tygodnie.
Wskaźnik INR
Jest rutynowo oznaczany u pacjentów przed zabiegami operacyjnymi, a także po zabiegach kardiochirurgicznych, czy w przypadku wszczepienia stentów.
Monitorowanie układu krzepnięcia poprzez oznaczanie PT/INR wskazane jest także u pacjentów zagrożonych rozwojem żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, jak również z niewydolnością wątroby.
Kolejnym wskazaniem do badania oceniającego krzepliwość krwi jest występowanie skazy krwotocznej, która może się objawiać częstym powstawaniem siniaków, przedłużonych krwawień miesiączkowych, krwotokami z nosa czy nasilonym krwawieniem po usunięciu zęba.
Badanie INR - norma
Zakres wartości referencyjnych INR zależy od stanu klinicznego pacjenta. W warunkach prawidłowych przyjmuje się, że w badaniu INR norma to 0,8–1,2. Natomiast zakresy terapeutyczne INR w poszczególnych sytuacjach klinicznych są następujące:
- zapobieganie zakrzepicy żył głębokich po zabiegach operacyjnych - INR w zakresie 2–2,5
- leczenie zakrzepicy żył głębokich, zatorowości płucnej lub przemijającego niedokrwienia mózgu - INR w zakresie 2-3
- zawał serca, zator tętnicy płucnej, przeszczepy tętnicze, wszczepienie sztucznej zastawki serca - INR w zakresie 3-4,5
- przyjmowane leków przeciwkrzepliwych - INR w zakresie 2–3
Normy INR dotyczą zarówno dorosłych, jak i dzieci. Podobna jest norma INR dla kobiet w ciąży.
Badanie INR - wysoki wskaźnik
Podwyższony współczynnik INR wskazuje na wydłużone krzepnięcie krwi. Wysoka wartość wskaźnika protrombinowego może wynikać z:
- niedoboru witaminy K
- stosowania leków przeciwkrzepliwych
- chorób wątroby
- stosowania leków wydłużających krzepnięcie krwi (statyn, leków na nadkwasotę, niesteroidowych leków przeciwzapalnych czy niektórych antybiotyków)
- niedoborów fibrynogenu lub czynników krzepnięcia (II, V, VII lub X)
- zespołu rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego DIC
Ale warto wiedzieć, że wydłużony INR może mieć związek z dietą obfitującą w pomarańcze, marchew, jabłka, szparagi, otręby pszenne czy mleko.
INR powyżej 5 powinien skłonić lekarza do modyfikacji dawek środków antykoagulacyjnych.
Utrzymywanie wysokiego INR może prowadzić do przedłużonych krwawień po operacji, miesiączkowych, krwawienia z dróg rodnych itp.
Badanie INR - niski wskaźnik
Obniżony wskaźnik INR wskazuje na szybsze krzepnięcie krwi, np. w przebiegu przyjmowania:
- estrogenów
- leków przeciwdrgawkowych
- penicyliny
- suplementów diety zawierających witaminę K
INR poniżej normy może towarzyszyć okresowi okołoporodowemu, a także zapaleniu żył czy trombofilii.
Inną przyczyną jest picie naparu z dziurawca, spożywanie suplementów diety zawierających koenzym Q oraz żeń-szeń.
Zbyt niski INR może mieć związek z dietą, czyli spożywaniem pokarmów bogatych w witaminę K, czyli wątróbki, warzyw kapustnych i szpinaku.
Gdy INR jest niski, należy skontaktować się z lekarzem.
Badanie INR - ocena wyników
W przypadku osób stosujących doustne leki przeciwkrzepliwe badanie krwi INR wykorzystywane jest regularnie. Wynik INR dostarcza informacji na temat tego, w jaki sposób modyfikować dawki leków przeciwkrzepliwych:
- INR < 2 świadczy o zbyt niskiej dawce leku
- INR w zakresie 2-3 wskazuje na tzw. zakres terapeutyczny, czyli optymalne wydłużenie czasu krzepnięcia przy jednoczesnym zminimalizowaniu ryzyka krwawienia
- INR > 4-5 świadczy o przyjmowaniu zbyt dużych dawek leków i wysokim ryzyku groźnych dla zdrowia, a nawet życia krwawień
Czytaj też:
- Morfologia krwi - jak odczytać wynik
- Badania krwi: morfologia, biochemia, rozmaz
- MCH (morfologia) - norma. Podwyższone i obniżone MCH
- MPV - norma, podwyższone, poniżej normy
Porady eksperta
