Badanie INR - wskazania, wyniki, normy

INR to Międzynarodowy Współczynnik Znormalizowany, który służy monitorowaniu skuteczności leków przeciwzakrzepowych. Współczynnik INR wyraża czas protrombinowy, czyli jeden z najważniejszych parametrów w badaniu układu krzepnięcia. Badanie INR wykonywane jest samodzielnie w domu przy użyciu specjalnego aparatu, bądź jako składowa koagulogramu (PT, wskaźnik PT, INR, APTT). Przekroczenie norm – za wysoki lub za niski wynik – wymaga modyfikacji leczenia. Na czym polega badanie INR?

Spis treści

1. Czym jest badanie INR?
2. Badanie INR - parametry
3. Badanie INR - wskazania
4. Badanie INR - norma
5. Badanie INR - wysoki wskaźnik
6. Badanie INR - niski wskaźnik
7. Badanie INR - ocena wyników

Czym jest badanie INR?

Badanie krwi INR wykonywane jest z próbki krwi żylnej. Badanie krzepliwości krwi nie musi być przeprowadzane na czczo. Należy poinformować laboratorium i lekarza interpretującego wynik badania INR o stosowanych lekach. Wynik otrzymuje się następnego dnia po badaniu.

Możliwe jest samodzielne oznaczenie wskaźnika INR w domu, ale trzeba mieć do dyspozycji specjalny aparat. Taka aparatura pozwala na samokontrolę INR u pacjentów leczonych lekami przeciwkrzepliwymi. Pomiar jest bardzo prosty i przypomina samokontrolę poziomu glukozy przy użyciu glukometru. Wystarczy jedynie nakłuć opuszkę palca i pobrać kroplę krwi włośniczkowej na pasek pomiarowy.

INR (PT) - co to jest?

Czas protombinbowy pomaga ocenić zewnątrzpochodny tor krzepnięcia krwi - jest wykorzystywany głównie do monitorowania terapii przeciwzakrzepowej antagonistami witaminy K.

Tego typu badania wykonywane są seryjnie, jednak wyniki uzyskiwane u jednego pacjenta w różnych laboratoriach mogą się znacznie różnić. Te rozbieżności wynikają z indywidualnego ustalania normy PT w każdym laboratorium.

W celu ujednolicenia wyników badań czasu protrombinowego wprowadzono wskaźnik INR (ang. international normalized ratio).

Badanie INR - parametry

Układ krzepnięcia krwi to złożony system czynników krzepnięcia, płytek krwi i ścian naczyń krwionośnych. Zadaniem układu krzepnięcia jest utrzymanie równowagi procesów tworzenia się skrzepów krwi, a odbywa się to na drodze toru zewnątrzpochodnego i wewnątrzpochodnego. W celu oceny funkcjonowania układu krzepnięcia wykonywane jest badanie krwi określane mianem koagulogramu.

Wykonując badanie krwi INR oznacza się następujące parametry:

• APTT, czyli czas kaolinowo-kefalinowy (czas częściowej tromboplastyny po aktywacji)
• PT, czyli czas protrombinowy
• czas trombinowy
• poziom fibrynogenu
• liczbę płytek krwi
• stężenie D-dimerów
• poziom poszczególnych czynników krzepnięcia krwi

Badanie INR - wskazania

Czynnik INR oznaczany jest przede wszystkim u pacjentów stosujących leki przeciwkrzepliwe - antagonisty witaminy K.

Badanie wykonuje się też u chorych przyjmujących warfarynę i acenokumarol. Leki te hamują aktywność witaminy K, a przy ich stosowaniu konieczne jest monitorowanie funkcji układu krzepnięcia. Wtedy badanie INR wykonywane jest co 2–4 tygodnie.

Wskaźnik INR

Jest rutynowo oznaczany u pacjentów przed zabiegami operacyjnymi, a także po zabiegach kardiochirurgicznych, czy w przypadku wszczepienia stentów.

Monitorowanie układu krzepnięcia poprzez oznaczanie PT/INR wskazane jest także u pacjentów zagrożonych rozwojem żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, jak również z niewydolnością wątroby.

Kolejnym wskazaniem do badania oceniającego krzepliwość krwi jest występowanie skazy krwotocznej, która może się objawiać częstym powstawaniem siniaków, przedłużonych krwawień miesiączkowych, krwotokami z nosa czy nasilonym krwawieniem po usunięciu zęba.

Badanie INR - norma

Zakres wartości referencyjnych INR zależy od stanu klinicznego pacjenta. W warunkach prawidłowych przyjmuje się, że w badaniu INR norma to 0,8–1,2. Natomiast zakresy terapeutyczne INR w poszczególnych sytuacjach klinicznych są następujące:

• zapobieganie zakrzepicy żył głębokich po zabiegach operacyjnych - INR w zakresie 2–2,5
• leczenie zakrzepicy żył głębokich, zatorowości płucnej lub przemijającego niedokrwienia mózgu - INR w zakresie 2-3
• zawał serca, zator tętnicy płucnej, przeszczepy tętnicze, wszczepienie sztucznej zastawki serca - INR w zakresie 3-4,5
• przyjmowane leków przeciwkrzepliwych - INR w zakresie 2–3

Normy INR dotyczą zarówno dorosłych, jak i dzieci. Podobna jest norma INR dla kobiet w ciąży.

Badanie INR - wysoki wskaźnik

Podwyższony współczynnik INR wskazuje na wydłużone krzepnięcie krwi. Wysoka wartość wskaźnika protrombinowego może wynikać z:

• niedoboru witaminy K
• stosowania leków przeciwkrzepliwych
• chorób wątroby
• stosowania leków wydłużających krzepnięcie krwi (statyn, leków na nadkwasotę, niesteroidowych leków przeciwzapalnych czy niektórych antybiotyków)
• niedoborów fibrynogenu lub czynników krzepnięcia (II, V, VII lub X)
• zespołu rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego DIC

Ale warto wiedzieć, że wydłużony INR może mieć związek z dietą obfitującą w pomarańcze, marchew, jabłka, szparagi, otręby pszenne czy mleko.

INR powyżej 5 powinien skłonić lekarza do modyfikacji dawek środków antykoagulacyjnych.

Utrzymywanie wysokiego INR może prowadzić do przedłużonych krwawień po operacji, miesiączkowych, krwawienia z dróg rodnych itp.

Badanie INR - niski wskaźnik

Obniżony wskaźnik INR wskazuje na szybsze krzepnięcie krwi, np. w przebiegu przyjmowania:

• estrogenów
• leków przeciwdrgawkowych
• penicyliny
• suplementów diety zawierających witaminę K

INR poniżej normy może towarzyszyć okresowi okołoporodowemu, a także zapaleniu żył czy trombofilii.

Inną przyczyną jest picie naparu z dziurawca, spożywanie suplementów diety zawierających koenzym Q oraz żeń-szeń.

Zbyt niski INR może mieć związek z dietą, czyli spożywaniem pokarmów bogatych w witaminę K, czyli wątróbki, warzyw kapustnych i szpinaku.

Gdy INR jest niski, należy skontaktować się z lekarzem.

Badanie INR - ocena wyników

W przypadku osób stosujących doustne leki przeciwkrzepliwe badanie krwi INR wykorzystywane jest regularnie. Wynik INR dostarcza informacji na temat tego, w jaki sposób modyfikować dawki leków przeciwkrzepliwych:

• INR < 2 świadczy o zbyt niskiej dawce leku
• INR w zakresie 2-3 wskazuje na tzw. zakres terapeutyczny, czyli optymalne wydłużenie czasu krzepnięcia przy jednoczesnym zminimalizowaniu ryzyka krwawienia
• INR > 4-5 świadczy o przyjmowaniu zbyt dużych dawek leków i wysokim ryzyku groźnych dla zdrowia, a nawet życia krwawień

Czytaj też:

• Morfologia krwi - jak odczytać wynik
• Badania krwi: morfologia, biochemia, rozmaz
• MCH (morfologia) - norma. Podwyższone i obniżone MCH
• MPV - norma, podwyższone, poniżej normy

O autorze

Anna Jarosz

Dziennikarka od ponad 40 lat zaangażowana w popularyzację edukacji zdrowotnej. Laureatka wielu konkursów dla dziennikarzy zajmujących się medycyną i zdrowiem. Otrzymała m. in. Nagrodę Zaufania „Złoty OTIS” w kategorii „Media i Zdrowie”, Wyróżnienie Św. Kamila przyznawane z okazji Światowego Dnia Chorego, dwukrotnie „Kryształowe Pióro” w ogólnopolskim konkursie dla dziennikarzy promujących zdrowie oraz wiele nagród i wyróżnień w konkursach na „Dziennikarza Medycznego Roku” organizowanego przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia.

Czytaj więcej artykułów tej autorki

Czy wiesz, jakie to badanie?

Pytanie 1 z 10

densytometria

badanie USG jamy brzusznej

nieinwazyjny pomiar gęstości kości za pomocą promieni RTG

przegląd stomatologiczny jamy ustnej

Następne pytanie

Anna Jarosz