Co oznacza zbyt niski poziom MCH? Normy i interpretacje
MCH to skrót od angielskiego określenia Mean Corpuscular Hemoglobin. W tłumaczeniu na język polski oznacza to średnią masę hemoglobiny w danej krwince. Tego rodzaju parametr oznaczany jest podczas standardowej morfologii krwi. Wyjaśniamy, co oznacza zbyt niski oraz zbyt wysoki wynik.
Spis treści
- MCH - Co oznacza ten wskaźnik we krwi?
- Za wysokie MCH - o czym świadczy twój wynik?
- Niskie MCH - co oznacza i ile wynosi?
- Kiedy warto sprawdzić poziom MCH? Nowe wytyczne
Z najnowszych Wytycznych Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Laboratoryjnej i Kolegium Medycyny Laboratoryjnej dotyczących badania morfologii krwi do stosowania w medycznych laboratoriach diagnostycznych wynika, że nie ma jednej wspólnej normy dla wszystkich. Dlatego poniżej wyjaśniamy szczegóły.
MCH - Co oznacza ten wskaźnik we krwi?
Ocena poziomu MCH jest jednym ze wskaźników, które pomagają określić, czy występują potencjalne problemy zdrowotne choćby takie jak niedokrwistość. Wytyczne PTDL/KMLP z 2024 roku zawierają ustalenie norm dla poszczególnych grup. A mianowicie:
Norma MCH (średnia masa hemoglobiny w krwince):
- Dorośli (≥15 lat): 27–33 pg;
- Dzieci (1–14 lat): 25–33 pg;
- Niemowlęta (0–1 rok): 27–34 pg;
- Noworodki (0–1 miesiąc): 29–36 pg
MCH (z ang. mean corpuscular hemoglobin, mean cell hemoglobin), inaczej SWH, to jeden z parametrów określanych w morfologii krwi - jest to wskaźnik średniej masy hemoglobiny w krwince czerwonej (erytrocycie). MCH należy do wskaźników czerwonokrwionkowych (erytrocytarnych).
MCH oblicza się, dzieląc masę hemoglobiny w danej objętości krwi przez liczbę krwinek (MCH-Hgb/RBC). By wyliczyć MCH trzeba więc znać wyniki oznaczenia hematokrytu i hemoglobiny u pacjenta.
Ze względu na to, czy wartość wagi hemoglobiny w komórce jest prawidłowa, czy też nie, dzielimy czerwone krwinki na:
- normochromiczne - mają prawidłową wartość MCH
- hipochromiczne - mają obniżoną wartość MCH
Za wysokie MCH - o czym świadczy twój wynik?
Przede wszystkim należy pamiętać, że jeden parametr nigdy nie jest wyznacznikiem tego, czy u danej osoby rozwija się jakieś schorzenie, czy też nie. Natomiast może stanowić ślad, wskazówkę do pogłębienia diagnostyki.
Zgodnie z wytycznymi z 2024 roku zbyt wysoki poziom MCH u dorosłych ma miejsce wówczas kiedy wynik przekroczy 33 pg. Najczęściej świadczy to o takich chorobach jak:
- anemia makrocytarna (np. z niedoboru witaminy B12, kwasu foliowego),
- choroby wątroby.
Przekroczenie norm bywa czasem konsekwencją stosowania leków cytotoksycznych lub alkoholizmie.
W przypadku podwyższenia poziomu MCH można mieć do czynienia z:
- sferocytozą wrodzoną – jest to najczęstsza niedokrwistość hemolityczna. Dziedziczona genetycznie. Polega na mutacji białek szkieletowych budujących erytrocyty, co powoduje zmianę kształtu krwinki na kulisty, niestabilność jej błony, zmniejszenie podatności na odkształcenia i trudności w przechodzeniu przez naczynia włosowate, co sprzyja ich przedwczesnemu niszczeniu w śledzionie
- niedokrwistością hemolityczną nabytą – wywołują ją autoprzeciwciała skierowane przeciwko własnym erytrocytom. Może ona mieć charakter idiopatyczny lub wtórny (w przebiegu innych chorób) i jest najczęstszą nabytą niedokrwistością hemolityczną.
Niskie MCH - co oznacza i ile wynosi?
W przypadku dorosłych uznaje się, że wartość, która wynosi poniżej 27 pg, jest wartością zbyt niską. Jeśli zaobserwujesz taki poziom w swojej morfologii, nie wpadaj w panikę. Powodem może być zbyt niski poziom żelaza we krwi, czyli anemia i już zmiana diety, czy odpowiednia suplementacja poprawią sytuację.
Objawem, a zarazem konsekwencją zbyt niskiego poziomu MCH są:
- bladość skóry i błon śluzowych,- przewlekłe zmęczenie,- zawroty głowy,- obniżona tolerancja wysiłku,- u dzieci: opóźnienie rozwoju psychoruchowego.
MCH poniżej normy może oznaczać kilka chorób. Najczęściej są to:
1. Niedokrwistość z niedoboru żelaza - jest to niedokrwistość, w której z powodu zbyt małej ilości żelaza w ustroju doszło do powstawania erytrocytów mniejszych niż prawidłowe i zawierających mniej hemoglobiny. Jest to najczęstsza przyczyna niedokrwistości (80% przypadków). Wśród głównych przyczyn niedoboru żelaza wyróżnia się:
- utratę krwi, np.:
- krwawienie z dróg rodnych
- krwawienie z przewodu pokarmowego
- krwawienie z układu moczowego
- krwawienie z dróg oddechowych
- uraz
- krwiodawstwo
- zwiększone zapotrzebowanie krwi
- wcześniaki
- okres dojrzewania
- ciąża i laktacja
- w czasie leczenia niedoboru witaminy B12
- upośledzenie wchłaniania z przewodu pokarmowego np.:
- stan po gastrektomii (resekcji/usunięciu żołądka bądź jego części)
- enteropatia
- zmniejszona kwaśność soku żołądkowego
- niewłaściwa dieta
- choroba Leśniowskiego-Crohna
- niedobory w diecie
Leczenie polega na usunięciu przyczyny i uzupełnieniu niedoboru żelaza w ustroju w celu osiągnięcia prawidłowego stężenia hemoglobiny i ferrytyny we krwi za pomocą preparatów żelaza.
2. Talasemia - jest to wrodzona, genetycznie uwarunkowana niedokrwistość hemolityczna wywołana nieprawidłową syntezą łańcuchów globiny w cząsteczce hemoglobiny. W efekcie erytrocyty są nieprawidłowo zbudowane i posiadają mniejszą ilość hemoglobiny, w związku z czym transportują mało tlenu. Toksyczne wtręty łańcuchów powodują, że erytropoeza (proces namnażania i różnicowania erytrocytów w szpiku kostnym) jest nieefektywna. Dochodzi do rozpadu erytrocytów w szpiku lub śledzionie.
3. Niedokrwistość chorób przewlekłych - niedokrwistość w której istotną rolę odgrywa pobudzenie odporności komórkowej i zwiększona produkcja cytokin prozapalnych. Charakteryzuje się zmniejszoną produkcją erytrocytów, małym stężeniem żelaza i transferryny (białka transportującego jony żelaza we krwi do tkanek), zwiększonym stężeniem ferrytyny (białka magazynującego, utrzymującego żelazo w formie nieszkodliwej w organizmie).
Niedokrwistość często pojawia się w ciągu kilku miesięcy od ujawnienia choroby podstawowej. Wymaga różnicowania z niedokrwistością z niedoboru żelaza. Leczenie polega głównie na leczeniu choroby podstawowej. W ciężkich przypadkach z objawami takimi, jak:
- niewydolność serca
- dławica piersiowa
- zaburzenia czynność ośrodkowego układu nerwowego
przetacza się KKCz (koncentrat krwinek czerwonych)
W przypadku bezwzględnego niedoboru żelaza (znacznie obniżone stężenie ferrytyny), należy wyrównać jego niedobór. U chorych z objawami niedokrwistości w przebiegu chemioterapii z powodu nowotworu złośliwego można rozważyć stosowanie leków stymulujących erytropoezę.
Porady eksperta
Kiedy warto sprawdzić poziom MCH? Nowe wytyczne
Zgodnie z Wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Laboratoryjnej i Kolegium Medycyny Laboratoryjnej dotyczącymi badania morfologii krwi do stosowania w medycznych laboratoriach diagnostycznych poziom MCH oznaczane jest automatycznie w ramach pełnej morfologii krwi (CBC), jako część tzw. parametrów erytrocytarnych (indeksów RBC).
Określenie poziomu MCH jest pomocne w takich przypadkach jak:
- diagnostyka niedokrwistości (rodzaj: mikro-, normo- lub makrocytarna),
- monitorowanie leczenia niedokrwistości,
- ocena stanu pacjentów z chorobami przewlekłymi lub podejrzeniem niedoborów,
- u dzieci z zaburzeniami wzrostu i rozwoju.
