Cukrzyca typu 3 (cukrzyca wtórna)

Cukrzyca typu 3 czyli cukrzyca wtórna, to typ cukrzycy, o którym mówi się od niedawna. Pod tym terminem kryją się zaburzenia gospodarki węglowodanowej, do których doprowadzają różne inne choroby istniejące u pacjenta. Jakie schorzenia mogą więc być przyczyną cukrzycy typu 3? Czy leczenie cukrzycy typu 3 przebiega odmiennie niż leczenie innych typów cukrzycy?

Spis treści

1. Cukrzyca typu 3: przyczyny
2. Cukrzyca typu 3: objawy
3. Cukrzyca typu 3: powikłania
4. Cukrzyca typu 3: diagnostyka
5. Cukrzyca typu 3: leczenie
6. Cukrzyca typu 3: rokowanie

Cukrzyca typu 3 (inaczej cukrzyca wtórna) objawiać się może podobnie jak cukrzyca typu 1 czy cukrzyca typu 2, podobieństwa mogą dotyczyć również i metod leczenia wszystkich wymienionych typów cukrzycy. Cukrzyca wtórna nie jest jednak wyróżniana bez powodu – wyodrębnianie jej spośród innych typów cukrzycy ma znaczenie chociażby ze względu na to, jakie mogą przyczyny cukrzycy typu 3. Wyróżnianie cukrzycy typu 3 ma swoje uzasadnienie również i w tym, że w jej przypadku rokowania pacjentów mogą być zdecydowanie lepsze niż rokowania pacjentów z innymi postaciami cukrzycy.

Cukrzyca typu 3: przyczyny

Powyżej nadmieniono, że cukrzyca typu 3 bywa określana jako wtórna – takie nazewnictwo wzięło się stąd, że ta postać cukrzycy pojawia się wskutek istnienia u pacjenta jakichś innych schorzeń. Choroby te mogą zarówno prowadzić do zmniejszenia wydzielania insuliny przez trzustkę, jak i ich skutkiem może być zmniejszenie wrażliwości tkanek na insulinę (czyli insulinooporność).

Przyczyną cukrzycy typu 3 może być wiele różnorakich patologii, takich jak np. różne zaburzenia endokrynologiczne, choroby nowotworowe, schorzenia metaboliczne czy nawet stany po zabiegach operacyjnych. Przechodząc do bardziej konkretnych informacji, doprowadzić do cukrzycy wtórnej może:

• nadczynność tarczycy
• zespół Cushinga
• zespół policystycznych jajników
• mukowiscydoza
• zapalenie trzustki ostre, jak i zapalenie trzustki przewlekłe
• akromegalia
• stosowanie niektórych leków (np. tiazydów, glikokortykosteroidów, beta-blokerów lub preparatów interferonu czy atypowych neuroleptyków; w przypadku leków podkreśla się jednak, że one same raczej nie wywołują cukrzycy, a prędzej przyspieszają wystąpienie zaburzeń gospodarki węglowodanowej u ludzi, którzy są predysponowani)
• choroba genetyczna, w której u pacjenta istnieje zwiększona tendencja do wystąpienia cukrzycy (przykładami takich chorób są m.in. zespół Downa, zespół Klinefeltera, zespół Pradera-Williego oraz zespół Turnera)
• nowotwór (np. rak trzustki, ale i guzy produkujące różne hormony – np. glukagonoma, somatostatinoma czy guz chromochłonny nadnerczy),
• schorzenie spichrzeniowe (np. hemochromatoza)
• stan po usunięciu trzustki

Do grupy wtórnych cukrzyc zaliczane są także tak specyficzne postacie tych schorzeń, jak kilka rodzajów cukrzycy typu MODY oraz cukrzyca typu LADA.

Cukrzyca typu 3: objawy

Jeżeli chodzi o objawy samych zaburzeń węglowodanowych, to zasadniczo dolegliwości pacjentów z cukrzycą wtórną nie różnią się od tych, które występują u osób z cukrzycą typu 1 czy 2.

Chorzy (szczególnie przed postawieniem rozpoznania choroby i przed rozpoczęciem jej leczenia) doświadczać mogą np. wzmożonego pragnienia, pojawiać się u nich może tendencja do spożywania znacznie zwiększonej ilości płynów, a oprócz tego mogą oni zmagać się z napadami znacznego głodu czy zaobserwować u siebie oddawanie zwiększonej ilości moczu.

Charakterystyczną jednak cechą cukrzycy typu 3 jest to, że – jako że pojawia się ona wtórnie w stosunku co do jakiegoś innego schorzenia – pacjent doświadcza nie tylko objawów cukrzycy, ale i tej właśnie, jakiejś innej, choroby.

Trudno tutaj przedstawić zakres dolegliwości, które mogą stanowić całość objawów cukrzycy typu 3 – przyczyn tej choroby wyróżnia się niesłychanie dużo, i przy każdej z odmiennych przyczyn pacjenci mogą prezentować całkowicie odrębne dolegliwości.

Aby to zobrazować, można tutaj przytoczyć przykład dwóch chorych z cukrzycą typu 3: u jednego do schorzenia doprowadził zespół Cushinga, u drugiego zaś mukowiscydoza.

W przypadku pierwszego pacjenta zmagać się on może z zaburzeniami węglowodanowymi, ale i z otyłością, rozstępami czy zaburzeniami psychicznymi (wszystkie z wymienionych mogą być efektem nadmiernej ilości sterydów nadnerczowych w organizmie).

Drugi natomiast pacjent – cierpiący na mukowiscydozę – poza objawami cukrzycy typu 3 prezentować może również i zaburzenia ze strony układu oddechowego (np. w postaci przewlekłych infekcji dróg oddechowych), ale i ze strony układu pokarmowego (np. w formie zaburzeń wchłaniania i biegunek tłuszczowych).

Warto tutaj jednak podkreślić jedną, ale za to bardzo ważną rzecz. Otóż niejednokrotnie dzieje się tak, że pacjent cierpi już na jakieś zaburzenia gospodarki węglowodanowej, a jednocześnie nie doświadcza on z tego powodu żadnych dolegliwości.

Taka sytuacja jest skrajnie groźna, ponieważ pacjent nie ma świadomości choroby (w związku czym raczej nie jest stosowane przez niego jakiekolwiek leczenie), a jednocześnie hiperglikemia doprowadza u niego do różnych poważnych powikłań.

To właśnie dlatego tak ważne są regularne badania w kierunku cukrzycy (takie jak badanie stężenia glukozy we krwi na czczo czy doustny test obciążenia glukozą – OGTT). Pozwalają one jak najwcześniej wykrywać czy to stany przedcukrzycowe, czy też różne postacie cukrzycy (w tym cukrzycę typu 3), zanim problemy te doprowadzą do groźnych konsekwencji. Jakie jednak te konsekwencje mogą być?

Cukrzyca typu 3: powikłania

Pacjent z cukrzycą typu 3, podobnie jak chory z cukrzycą typu 1 czy 2, znajduje się w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia wielu różnorodnych zaburzeń. Wspomina się tutaj o powikłaniach cukrzycy ze strony przede wszystkim:

• nerek
• serca i naczyń krwionośnych
• układu nerwowego
• narządu wzroku

Ogólnie tempo występowania takich powikłań cukrzycy typu 3 jest mniejsze niż w przypadku innych typów cukrzycy, jeżeli jednak pacjent nie podlega leczeniu i w jego organizmie dochodzi do wyjątkowo wysokich poziomów glikemii, to tempo rozwinięcia się takich powikłań może być tak samo szybkie jak w przypadku innych rodzajów cukrzycy.

Cukrzyca typu 3: diagnostyka

Podstawowymi badaniami, które służą do rozpoznawania cukrzycy (w tym również i cukrzycy typu 3) są pomiary glikemii – poziom glukozy we krwi oznaczać można tylko na czczo, ale i w teście doustnego obciążenia glukozą (OGTT).

W przypadku podejrzenia, że cukrzyca u pacjenta jest tak naprawdę problemem wtórnym, zachodzi jednak potrzeba dokonania zdecydowanie większej ilości oznaczeń niż tylko samych pomiarów stężenia glukozy we krwi. Konieczne jest bowiem znalezienie przyczyny cukrzycy typu 3 – w tej sytuacji wybór konkretnych badań uzależniony jest od tego, jaka dokładnie patologia będzie u pacjenta podejrzewana.

Przy wysunięciu przypuszczenia, że za stan pacjenta odpowiada nowotwór (np. trzustki), konieczne będzie przeprowadzenie diagnostyki obrazowej – w tym celu u pacjenta można wykonać obrazowanie jamy brzusznej metodą rezonansu magnetycznego lub przeprowadzić badanie tomografii komputerowej jamy brzusznej.

Z kolei wtedy, kiedy przypuszczaną przyczyną cukrzycy wtórnej będzie zespół Cushinga, u pacjenta zlecone mogą zostać oznaczenia różnorakich hormonów (przede wszystkim glikokortykosteroidów) we krwi oraz w moczu.

Cukrzyca typu 3: leczenie

W leczeniu cukrzycy typu 3 wykorzystanie znajdują dokładnie takie same metody, jak w przypadku innych rodzajów cukrzycy. Przy nieznacznego stopnia zaburzeniach węglowodanowych wykorzystywane może być leczenie preparatami doustnymi – przede wszystkim metforminą. W razie zdecydowanie gorszych parametrów węglowodanowych, pacjentom może być zalecana z kolei insulinoterapia.

Powyżej jednak wspomniano jedynie o leczeniu nieprawidłowych poziomów glukozy we krwi. U pacjentów z cukrzycą typu 3 konieczne jest jednak również i zastosowanie leczenia, które skierowane byłoby bezpośrednio ku przyczynie ich cukrzycy. Tutaj postępowanie może być już bardzo różne w zależności od przyczyny cukrzycy typu 3 u danego pacjenta.

Jeżeli doprowadziły do niej zażywane przez chorego leki (np. beta-blokery lub diuretyki tiazydowe) to odstawienie tychże leków i zastąpienie ich innymi preparatami może mieć bardzo korzystny wpływ na ustabilizowanie parametrów gospodarki węglowodanowej.

Z kolei w przypadku osób, u których cukrzyca typu 3 rozwinęła się przez zespół Cushinga, wyeliminowanie tego schorzenia (np. poprzez resekcję guza nadnerczy produkującego hormony sterydowe) może być całkowicie wystarczającą i skuteczną metodą wyleczenia pacjenta z cukrzycy typu 3.

Cukrzyca typu 3: rokowanie

Ogólnie podkreśla się, że pacjenci z cukrzycą typu 3 mogą mieć zdecydowanie lepsze rokowania niż chorzy z innymi typami cukrzycy. Mogą jednak, ale nie muszą – wszystko uzależnione jest tutaj od przyczyny zaburzeń węglowodanowych.

Rzeczywiście u niektórych chorych łatwo jest doprowadzić do ustąpienia zaburzeń glikemii – czasami okazuje się przecież, że wystarczy dokonać modyfikacji farmakoterapii u pacjenta lub doprowadzić do unormowania u niego stężeń hormonów tarczycowych czy nadnerczowych.

U innych jednak pacjentów – np. u tych, u których do cukrzycy typu 3 doprowadziło przewlekłe zapalenie trzustki oraz u tych, u których problem rozwinął się po resekcji trzustki – leczenie (w postaci podawania insuliny) może być już wymagane do końca życia.

Źródła:

1. Global Report on Diabetes, WHO; dostęp on-line: http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/204871/1/9789241565257_eng.pdf2. Om P. Ganda, Prevalence and Incidence of Secondary and Other Types of Diabetes, dostęp on-line: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.510.3690&rep=rep1&type=pdf3. CS Yajnik, “Secondary diabetes”, Materiały King Edward Memorial Hospital w Indiach; dostęp on-line: http://www.kemdiabetes.org/publication/19.%20Yajnik%20.%20Secondary%20Diabetes.%20Diabetographia.pdf4. Materiały portal Diabetes.co.uk; dostęp on-line: https://www.diabetes.co.uk/secondary-diabetes.html5. Materiały portalu Diapedia – The Living Textbook of Diabetes, dostęp on-line: https://www.diapedia.org/other-types-of-diabetes-mellitus/4104085115

2,00 zł

Kup teraz

ABS, dieta na płaski brzuch - e-poradnik

Z poradnika dowiesz się:

• co jeść, by osiągnąć wymarzony rezultat
• które produkty są zakazane
• dlaczego wystarczy ćwiczyć co drugi dzień