Potraja ryzyko przedwczesnego uszkodzenia serca. Problem pojawia się już u nastolatków

Wysoki poziom cukru we krwi u nastolatków może mieć poważne konsekwencje. Najnowsze badania pokazują, że potraja on ryzyko przedwczesnego uszkodzenia serca. Eksperci nie mają wątpliwości - pierwsze oznaki mogą pojawić się wcześniej, niż wielu z nas zakłada.

Wysoki poziom glukozy i insulinooporność zagrożeniem dla młodego serca

Nowe badania wskazują, że przewlekle podwyższony poziom cukru we krwi oraz insulinooporność istotnie zwiększają ryzyko uszkodzeń strukturalnych i czynnościowych serca w okresie rozwoju młodych ludzi - od dojrzewania aż po wczesną dorosłość.

Projekt badawczy był realizowany przez międzynarodowy zespół ekspertów z takich ośrodków, jak Baylor College of Medicine (USA), University of Bern (Szwajcaria), Murdoch Children's Research Institute (Australia), Universities of Bristol i Exeter (Wielka Brytania) oraz University of Eastern Finland. Wyniki opublikowano w czasopiśmie Diabetes Care.

W analizie uwzględniono 1595 osób z kohorty ALSPAC (dzieci lat 90.) Uniwersytetu w Bristolu. Uczestników badano w wieku 17 i 24 lat, wykorzystując dwie granice diagnostyczne stanu przedcukrzycowego: ≥5,6 mmol/l i ≥6,1 mmol/l (ok. 101 mg/dl i 110 mg/dl).

Odsetek 17-latków z poziomem glukozy ≥5,6 mmol/l wynosił 6,2 proc., a w wieku 24 lat wzrósł do 26,9 proc. W przypadku progu ≥6,1 mmol/l częstotliwość podskoczyła z 1,1 do 5,6 proc. W tym samym czasie zaobserwowano trzykrotnie częstszy przerost lewej komory serca (z 2,4 do 7,1 proc.) oraz wzrost dysfunkcji serca z 9,2 do 15,8 proc.

Stałe utrzymywanie się poziomu glukozy ≥5,6 mmol/l między 17. a 24. rokiem życia wiązało się z 46 proc. wzrostem ryzyka przerostu lewej komory. W przypadku wartości ≥6,1 mmol/l prawdopodobieństwo wzrastało trzykrotnie. Zbyt wysoka glikemia wpływała także na ograniczenie relaksacji mięśnia sercowego, zaburzenia jego pracy oraz wzrost ciśnienia krwi napływającej do serca.

W przypadku długotrwałej insulinooporności ryzyko wczesnych i pogarszających się zmian sercowych wzrastało o 10 proc. Przez siedem lat obserwacji zauważono, że u kobiet masa serca zwiększyła się o 0,57 g/m²⁷, natomiast u mężczyzn jedynie o 0,11 g/m²⁷.

Znaczenie stylu życia i wczesnej profilaktyki

Przeprowadzone badanie, będące największym jak dotąd długoterminowym projektem z powtarzanymi pomiarami glukozy i echokardiografii wśród młodych, względnie zdrowych osób, wykazało związek między czynnikami metabolicznymi a zmianami w strukturze i funkcji serca.

Dane obejmowały też pomiary insulinooporności, lipidogramu, białka C-reaktywnego, a także czynniki środowiskowe, takie jak aktywność fizyczna, masa ciała, status ekonomiczny i rodzinne obciążenie chorobami serca.

Wcześniejsze wyniki z tej samej kohorty wskazują, że późna adolescencja jest krytycznym okresem w ewolucji chorób kardiometabolicznych. Obecne ustalenia dodatkowo potwierdzają, że nawet zdrowo wyglądający nastolatkowie i młodzi dorośli, którzy mają przeważnie prawidłową wagę, mogą zmierzać w kierunku chorób sercowo-naczyniowych, jeśli mają wysoki poziom glukozy we krwi i insulinooporność

- podsumował dr Andrew Agbaje z Uniwersytetu Wschodniej Finlandii.

Szczególnie narażone są kobiety.

Ku naszemu zaskoczeniu zaobserwowaliśmy, że wysoki poziom cukru we krwi może agresywnie uszkadzać serca kobiet pięć razy szybciej niż mężczyzn; dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na dziewczęta w zakresie profilaktyki

- dodał.

Z kolei wpływ insulinooporności na serce był w dużej mierze związany ze wzrostem masy tłuszczowej:

Pogarszanie się insulinooporności i zwiększenie masy tłuszczowej to dwukierunkowe, wzmacniające błędne koło. W nowym badaniu zaobserwowaliśmy, że dwie trzecie wpływu insulinooporności na nadmierne powiększenie serca można wyjaśnić zwiększonym całkowitym tłuszczem w organizmie

- zauważył.

Badanie udowadnia, że nie należy lekceważyć nawyków żywieniowych.

Pięciokrotny wzrost częstości występowania stanu przedcukrzycowego w ciągu siedmiu lat od okresu dojrzewania do wczesnej dorosłości podkreśla krytyczne znaczenie zachowań związanych ze stylem życia i nawyków żywieniowych, zwłaszcza po uniezależnieniu się nastolatków od rodziny

- powiedzieli badacze.

Zobacz galerię 7 zdjęć

Paula Komendarczuk