Wirusowe zapalenie wątroby – co to za choroba i jak się przed nią uchronić?

Wirusowe zapalenie wątroby (WZW) pozostaje jednym z najpoważniejszych globalnych wyzwań zdrowotnych, a 28 lipca – w dniu urodzin odkrywcy wirusa HBV, Barucha Blumberga – obchodzony jest światowy dzień walki z tą chorobą. Zgodnie z raportem WHO z 2017 roku, wirusowe zapalenie wątroby typu B i C odpowiada za większość przypadków marskości i raka wątroby. Nadal jednak wiele osób na świecie nie ma dostępu do diagnozy i leczenia. WHO podkreśla, że aby osiągnąć globalne cele eliminacji wirusowego zapalenia wątroby do 2030 roku, należy znacząco poprawić wykrywalność i leczenie.

Rodzaje wirusowego zapalenia wątroby

Wirusowe zapalenie wątroby dzieli się na kilka typów: A, B, C, D i E. Każdy z nich wywołuje stany zapalne wątroby, ale różni się sposobem transmisji, objawami oraz skutkami zdrowotnymi. Podstawowe typy wirusowego zapalenia wątroby:

• WZW typu A – przenosi się drogą pokarmową (skażone jedzenie lub woda), często przebiega łagodnie, nie przechodzi w postać przewlekłą;
• WZW typu B – przenosi się przez krew i płyny ustrojowe; w przypadku zakażenia w dzieciństwie może prowadzić do przewlekłej choroby, marskości i raka wątroby;
• WZW typu C – rozprzestrzenia się głównie przez krew (np. stosowane przez kilka osób igły); często prowadzi do przewlekłego zapalenia i niewydolności wątroby;
• WZW typu D – występuje wyłącznie u osób już zakażonych wirusem HBV, co zaostrza przebieg choroby;
• WZW typu E – przenosi się drogą pokarmową, często związane z niedogotowanym mięsem; może być groźne dla kobiet w ciąży.

Każdy z typów może dawać różne objawy i wymagać odmiennych działań profilaktycznych. Wiele form zakażenia przebiega bezobjawowo, co utrudnia wczesną diagnostykę.

Przyczyny wirusowego zapalenia wątroby

Chociaż najczęstszą przyczyną WZW są wirusy, zapalenie wątroby może być wywołane także przez substancje toksyczne, leki, alkohol czy zaburzenia autoimmunologiczne. Główne przyczyny wirusowego zapalenia wątroby:

• infekcje wirusowe (HAV, HBV, HCV, HDV, HEV);
• kontakt z krwią lub płynami ustrojowymi zakażonych osób;
• spożycie skażonej wody lub żywności;
• długotrwałe spożywanie alkoholu (alkoholowe zapalenie wątroby);
• stosowanie toksycznych leków i suplementów;
• reakcje autoimmunologiczne organizmu przeciwko własnej wątrobie.

W przypadku wirusów B, C i D do zakażenia dochodzi najczęściej przez kontakt z krwią lub stosunki seksualne. Z kolei typy A i E rozprzestrzeniają się głównie przez skażoną wodę i żywność.

Jakie mogą być objawy WZW?

Wirusowe zapalenie wątroby często nie daje żadnych objawów we wczesnej fazie. Objawy, jeśli się pojawią, mogą być niespecyficzne i łatwo je pomylić z innymi dolegliwościami. Najczęstsze objawy wirusowego zapalenia wątroby:

• uczucie zmęczenia i osłabienia;
• gorączka, bóle mięśni i stawów;
• brak apetytu, nudności, wymioty;
• ból w prawym podżebrzu;
• żółtaczka (zażółcenie skóry i oczu);
• ciemny mocz i jasny kał;
• świąd skóry;
• objawy zaawansowane: obrzęki, zaburzenia świadomości, krwawienia.

Brak objawów nie oznacza, że choroba nie postępuje. Dlatego tak ważna jest regularna diagnostyka, zwłaszcza u osób z grup ryzyka. Na badania można umówić się w Centrum Medycznym Doctorpro: https://doctorpro.pl/wroclaw.

Jak można uchronić się przed wirusowym zapaleniem wątroby?

Forma profilaktyki WZW zależy od jego typu. Kluczowe znaczenie mają szczepienia oraz higiena. Zapobieganie wirusowemu zapaleniu wątroby obejmuje:

• szczepienia przeciwko wirusom A i B (pośrednio również D);
• unikanie spożywania nieprzegotowanej wody i surowego mięsa (typ A i E);
• stosowanie prezerwatyw i unikanie ryzykownych kontaktów seksualnych (typy B i C);
• nieużywanie wspólnych igieł, maszynek do golenia itp.;
• kontrola leków i suplementów, które mogą obciążać wątrobę;
• szczepienie noworodków (HBV) i osób z grup ryzyka;
• regularne badania przesiewowe.

Szczepienia przeciwko WZW A i B są uznawane za bezpieczne i skuteczne. Niestety nadal wiele osób nie wie, że mogą być nosicielami wirusa, dlatego WHO i lokalne systemy ochrony zdrowia promują testowanie i wczesne leczenie.

Wirusowe zapalenie wątroby to poważny problem zdrowotny, który może przebiegać bezobjawowo, prowadzić do przewlekłej niewydolności wątroby i poważnych powikłań. 28 lipca to okazja, by przypomnieć sobie o znaczeniu profilaktyki, szczepień i regularnych badań. Edukacja i świadomość społeczna są niezbędne, by osiągnąć globalny cel maksymalnego ograniczenia zachorowań.

Materiał sponsorowany przez Doctorpro Wroclaw sp. z o.o.