Marskość wątroby - objawy, przyczyny, diagnoza, leczenie

Marskość wątroby rozwija się latami. Przyczyn marskości wątroby może być wiele, m.in. nałogowe picie alkoholu, wirusowe zapalenie wątroby typu B i C. Schorzenie to może prowadzić nawet do śmierci. Jak powstrzymać marskość wątroby? Jak przebiega leczenie marskości wątroby?

Spis treści

1. Jakie rodzaje marskości wątroby wyróżniamy?
2. Jakie objawy towarzyszą marskości wątroby?
3. Co szkodzi wątrobie?
4. Jak przebiega marskość wątroby?
5. Jak diagnozuje się chorobę?
6. Jak wygląda leczenie marskości wątroby?
7. Jakie są rokowania?

Marskość wątroby (zwłóknienie wątroby, łac. cirrhosis hepatis) to choroba nieodwracalna, ale można spowolnić jej postęp. "Chemiczna fabryka" - mówi się o wątrobie, bo zachodzi w niej blisko 5 tys. różnych reakcji.

To tutaj szkodliwe produkty przemiany materii przekształcane są w nieszkodliwe związki, usuwane wraz z moczem i kałem. Wątroba wydziela żółć niezbędną do trawienia tłuszczów.

Glukozę przetwarza w glikogen i trzyma w rezerwie na "gorsze czasy" (np. gdy będziemy się drastycznie odchudzać). Magazynuje też niektóre witaminy (witamina A, witamina D, witamina B12), a także żelazo i miedź.

Produkuje heparynę (enzym regulujący krzepliwość krwi) oraz niektóre białka, m.in. odpornościowe. Nasz największy narząd - u dorosłego człowieka waży ok. 1,5 kg - umie się sam regenerować. Nawet jeśli 75 proc. hepatocytów zginie, wątroba jeszcze jest w stanie pracować.

Jakie rodzaje marskości wątroby wyróżniamy?

Ze względu na przyczyny wystąpienia marskości wątroby wyróżnia się:

• marskość alkoholową spowodowana nadużywaniem alkoholu,
• marskość zastoinową, która może się pojawić w przebiegu niewydolności krążenia,
• marskość pozapalną np. po wirusowym zapaleniu wątroby,
• marskość żółciową, w której przyczyną jest uszkodzenie komórek drobnych dróg żółciowych,
• marskość uwarunkowaną genetycznie, gdy choroba występuje w rodzinie, istnieje statystycznie większe ryzyko zachorowania.

Poza tym specjaliści dzielą marskość ze względu na obraz histopatologiczny na:

• marskość drobnoguzkową (guzki do 3 mm)
• marskość wielkoguzkową (guzki od 3 mm do kilku cm)
• marskość mieszaną

Jakie objawy towarzyszą marskości wątroby?

Wątroba nie boli, bo nie jest unerwiona. Ból może się jednak pojawić, gdy narząd ten znacznie się powiększy i zacznie naciskać na otaczającą go unerwioną błonę surowiczą, zwaną torebką wątrobową.

Wczesne objawy marskości wątroby wcale nie kojarzą się z dolegliwościami ze strony wątroby, bo jak tu powiązać marskość wątroby i objawy skórne, np. zaczerwienienie dłoni, czerwone plamki pojawiające się na tułowiu, zwłóknienie ścięgien w rękach, zniekształcenie palców i paznokci u rąk czy przerost ślinianek przyusznych?

Narastające upośledzenie funkcji wątroby sprawia, że marskości wątroby towarzyszą objawy psychiczne, takie jak wyczerpanie, zmęczenie i osłabienie, a następnie pojawiają się kolejne objawy:

• utrata apetytu
• nudności
• spadek masy ciała
• bóle brzucha
• ginekomastia
• hipogonadyzm
• wodobrzusze
• powiększenie śledziony

Kolejnym etapem jest pojawienie się powikłań, choć należy zaznaczyć, że w przypadku niektórych pacjentów dopiero one są one pierwszymi sygnałami, że wątroba nie działa prawidłowo:

• wybroczyny i krwawienia
• żółtaczka
• swędzenie skóry
• encefalopatia wątrobowa
• insulinooporność
• cukrzyca typu 2
• rak wątrobowokomórkowy
• nadciśnienie wrotne ze wszystkimi swoimi konsekwencjami.

Co szkodzi wątrobie?

Wątroba ma wielu wrogów. Marskość kojarzymy najczęściej z alkoholizmem. Tymczasem nadużywanie alkoholu jest tylko jedną z jej przyczyn.

Lekarze szacują, że marskość rozwija się u około 15 procent osób, które przez mniej więcej 10 lat piją nałogowo. Powodem jest to, że alkohol blokuje metabolizm tłuszczów, białek i węglowodanów, a to uszkadza wątrobę.

Częstą przyczyną marskości jest zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C (WZW C). U niemal 20 procent chorych dochodzi do przewlekłego zapalenia miąższu wątroby i uszkodzeń, które z czasem prowadzą do zwłóknienia, czyli właśnie marskości. Choć w nieco mniejszym stopniu, wątrobę uszkadza również WZW typu B.

U wielu pacjentów z zaawansowaną niewydolnością prawej komory serca, na skutek zastoju krwi w dolnej części ciała, też może rozwinąć się marskość wątroby.

Za postępujące zwłóknienie wątroby odpowiadają także:

• niektóre choroby genetyczne
• stłuszczenie wątroby w przebiegu np. cukrzycy, otyłości czy choroby wieńcowej
• zamknięcie przewodów żółciowych (nadmiar żółci może uszkadzać miąższ)

Ponadto wątroba może też sama sobie szkodzić - bywa, że organizm zaczyna wytwarzać przeciwciała, które uszkadzają ten narząd. Zwykle trudno jest dociec, dlaczego tak się dzieje.

Jak przebiega marskość wątroby?

Hepatocyty to podstawowe komórki wątroby. Tworzą one większe skupiska, tzw. zraziki. Przez środek każdego biegnie żyła, do której wpływa krew z licznych drobnych naczyń wypełniających miąższ wątroby.

Gdy rozwija się choroba i zamiast nowych hepatocytów w miąższu pojawia się włóknista tkanka łączna, przepływ krwi staje się coraz trudniejszy.

Dodatkową przeszkodą jest nadmierna ilość tłuszczu. Efekt - coraz bardziej upośledzona praca tego narządu.

Atakowana wątroba w pewnym momencie poddaje się. Jej komórki (hepatocyty) obumierają, a w ich miejscu tworzy się tkanka łączna, która zakłóca krążenie krwi.

Włóknienia wątroby nie da się odwrócić. Można tylko je zahamować i nie dopuścić do powikłań, takich jak np. nadciśnienie wrotne, insulinooporność i cukrzyca typu II, encefalopatia wątrobowa (efektem której może być uszkodzenie mózgu), pierwotny rak wątroby.

Jeśli w porę nie rozpocznie się podawania odpowiednich leków i/lub nie zrezygnuje z picia alkoholu, jedynym sposobem uratowania życia może być przeszczep wątroby. Ale na to nie wszyscy mają szanse.

Jak diagnozuje się chorobę?

Lekarz zleca na początku badania krwi, tzw. próby wątrobowe, by ustalić m.in. poziom bilirubiny, niektórych białek lub określonych enzymów. Często w surowicy krwi szuka się przeciwciał, by potwierdzić bądź wykluczyć zakażenie WZW typu B lub C.

Pomóc mogą badania obrazowe, np.

• USG
• tomografia komputerowa
• scyntygrafia
• rezonans magnetyczny

Specjalista hepatolog może zlecić biopsję wątroby, czyli pobranie do badania mikroskopowego tkanek wątroby.

Jak wygląda leczenie marskości wątroby?

W zależności od tego, jaka jest przyczyna marskości wątroby oraz w jakim stanie jest ten narząd, taką wybiera się terapię. Jeśli przyczyną marskości jest zakażenie wirusem WZW - rozwój choroby można spowolnić, stosując np. interferon.

Gdy organizm wytwarza przeciwciała przeciwko tkance wątroby, zwykle do terapii włącza się kortykosteroidy.

Jeśli powodem jest np. genetyczna choroba Wilsona, która polega na nadmiernym gromadzeniu się miedzi w narządach, leki zapobiegają kumulacji tego pierwiastka w organizmie.

Jakie są rokowania?

Nie ma jednoznacznych danych dotyczących długości życia z marskością wątroby. Wszystko zależy od czynnika wywołującego chorobę (alkohol, wirusowe zapalenia wątroby), stopnia zaawansowania choroby, stosowania się do zaleceń lekarzy oraz reakcji na stosowaną terapię.

miesięcznik "Zdrowie"

Czytaj też:

• Przeciążona wątroba - jak do tego dochodzi?
• Próby wątrobowe: nieprawidłowe wyniki ALAT, ALP, AspAT, GGTP, LDH, Che

Marskość wątroby może przebiegać podstępnie, ostrzega dr Piotr Gryglas

Źródło: x-news.pl/Dzień Dobry TVN