Oznaczenie poziomu białka całkowitego w badaniu biochemicznym krwi jest pomocne w diagnozowaniu chorób wątroby, chorób nerek, chorób jelit i poważnych chorób skóry. Białko stanowi ważny składnik osocza. Utrzymuje odpowiednie ciśnienie wewnątrz naczyń krwionośnych, transportuje substancje odżywcze, bierze udział w procesach krzepnięcia i w obronie organizmu.
Białka osocza podlegają ciągle dynamicznym zmianom - odnawiają się i degradują (rozpadają). Stężenie białka we krwi zależy od wielu czynników - między innymi od ilości spożywanego pokarmu bogatego właśnie w białko (mięso, nabiał) i od jego syntezy, czyli produkcji w wyspecjalizowanych tkankach (przede wszystkim w wątrobie), a także od stopnia utraty tej substancji przez układ pokarmowy, układ moczowy, płuca i skórę.
Spis treści
Białko całkowite – co to jest i jakie pełni funkcje?
Białko całkowite we krwi to wszystkie białka jakie znajdują się w naszym krwioobiegu. Białka we krwi pełnia szereg istotnych funkcji biologicznych:
- utrzymują prawidłowe ciśnienie krwi
- utrzymują równowagę kwasowo-zasadową, czyli pH
- biorą udział w procesach krzepnięcia krwi np. fibrynogen
- biorą udział w procesach odpornościowych np. przeciwciała
- transportują cząsteczki takie jak hormony, czy aminokwasy np. albumina
Stężenie białka całkowitego we krwi podlega dynamicznym przemianom rozkładu i syntezy, dlatego zależy ono od takich czynników jak:
- podaż białka w diecie
- synteza białek w wątrobie
- utrata białka przez przewód pokarmowy, nerki, skórę i płuca
Białko całkowite – frakcje
Na białko całkowite we krwi składają się różne frakcje białek, które pełnią określone funkcje. Wyróżnia się następujące frakcje białek krwi:
- albuminy stanowiące 55-65% białek krwi
- alfa-1-globuliny stanowiące 3-5% białek krwi
- alfa-2-globuliny stanowiące 7-10% białek krwi
- beta-globuliny stanowiące 9-13% białek krwi
- gamma-globuliny stanowiące 14-20% białek krwi
Białko całkowite – wskazania do badania
- zaburzenia odżywiania np. anoreksja
- choroby przewodu pokarmowego np. celiakia, nieswoiste choroby zapalne jelita
- choroby wątroby
- choroby nerek
- choroby nowotworowe
- oparzenia
- obrzęki
- krwotoki
- przewlekły stan zapalny
- choroby hematologiczne np. szpiczak mnogi
- przewodnienie lub odwodnienia organizmu
Białko całkowite – na czym polega badanie i jakie są normy laboratoryjne?
Oznaczenie białka całkowitego wykonuje się z krwi żylnej pobranej ze zgięcia łokciowego. Osoba wykonująca badanie powinna być na czczo. Cena badania białka całkowitego w laboratorium komercyjnym wynosi od 8-15 zł.
Prawidłowy poziom białka całkowitego zawiera się pomiędzy 60 a 80 g/l lub pomiędzy 6 a 8g/dl.
Białko całkowite – co oznacza niski poziom?
Stężenie białka całkowitego poniżej normy jest spowodowane przede wszystkim zmniejszeniem stężenia frakcji albumin.
Białko całkowite poniżej normy, nazywane również hipoproteinemią może mieć postać prawdziwą, która wynika z:
- niedostatecznej podaży białka w diecie spowodowanej np. niedożywieniem, anoreksją
- zespołu złego wchłaniania np. w celiakii
- nadmiernej utraty białka przez:
- przewód pokarmowy np. enteropatia wysiękowa
- nerki np. zespół nerczycowy
- skórę np. oparzenia
- płuca np. rozstrzenie oskrzelowe
- przewlekłe krwawienia lub krwotoki
- niewystarczającej syntezy wątrobowej np. uszkodzenia miąższu wątroby
- nadmiernego rozkładu białek obserwowanej w:
- nadczynności tarczycy
- chorobie nowotworowej
- gorączce
- posocznicy
- stanach po operacji
Inną sytuacją jest hipoproteinemia rzekoma, która wynika z rozcięczenia krwi spowodowanego przewodnieniem.
Warto zwrócić uwagę, że spadek stężenia białka całkowitego poniżej 45 g/l jest bardzo niebezpieczny, gdyż dochodzi wtedy do ucieczki wody do tkanek, pojawienia się obrzęków i zmniejszenia wypełnienia naczyń krwionośnych płynem.
Białko całkowite – co oznacza wysoki poziom?
Stężenie białka całkowitego powyżej normy jest najczęściej spowodowane zwiększoną produkcją frakcji globulin (przeciwciał).
Białko całkowite powyżej normy, nazywane również hiperproteinemią może mieć postać prawdziwą, która wynika z:
- produkcji patologicznych frakcji białek np. w szpiczaku mnogim, makroglobulinemii Waldenströma
- nadmiernej produkcji fizjologicznych białek w:
- przewlekłych stanach zapalnych
- kolagenozach
- marskości wątroby
- siatkowicy
- chorobach z autoagresji np. reumatoidalnym zapaleniu stawów
Natomiast hiperproteinemia rzekoma, wynika z zagęszczenia krwi spowodowanego odwodnieniem.
Czytaj też:
- Co może oznaczać białko w moczu? Przyczyny i rodzaje białkomoczu
- Białko: rola w organizmie, zapotrzebowanie, produkty bogate w białko
