Posocznica: objawy i leczenie

2020-06-09 11:58

Posocznica, czyli inaczej sepsa, budzi lęk – i słusznie, bo jest naprawdę groźna. Każda infekcja bakteryjna, wirusowa lub grzybicza mobilizuje układ odpornościowy do walki. Czasem jednak zdarza się, że bariera odpornościowa jest osłabiona lub zostaje przełamana i dochodzi do zakażenia uogólnionego organizmu. Im więcej będziesz wiedzieć o posocznicy, tym łatwiej się przed nią obronisz.

SEPSA: przyczyny, objawy, leczenie posocznicy — Autor: Photos.com Słowo "sepsa" budzi w wielu z nas lęk graniczący z paniką. Czy rzeczywiście powinniśmy się bać sepsy?

Posocznica, zwana inaczej sepsą, to zespół objawów spowodowanych gwałtowną reakcją organizmu na zakażenie. Punktem wyjścia może być każdy rodzaj zakażenia wywołany przez bakterie, wirusy lub grzyby, np. ropień na skórze, zapalenie pęcherza, płuc. Zazwyczaj infekcja powoduje tylko miejscowy stan zapalny, który zostaje opanowany przez układ odpornościowy.

O posocznicy możemy mówić wtedy, gdy drobnoustrojom uda się przełamać barierę ochronną organizmu, a stan zapalny szerzy się jak pożar w wyniku uwalniania się tzw. mediatorów zapalenia. Służą one obronie przed infekcją, ale wydzielane w nadmiarze zamiast zwalczać - nasilają stan zapalny. W części przypadków zaś drobnoustroje przedostają się do krwi, a z nią do każdego zakamarka ciała. Mogą w krótkim czasie doprowadzić do niewydolności narządów wewnętrznych.

Posocznicą nie można się nią zarazić, ale można się zarazić chorobą zakaźną, która w pewnych określonych okolicznościach może wywołać objawy posocznicy.

Spis treści

Posocznica: kto jest najbardziej narażony
Posocznica: pierwsze objawy
Posocznica: najczęściej winne meningokoki
Leczenie posocznicy: liczy się każda godzina
Posocznica: zapobieganie

Posocznica: kto jest najbardziej narażony

Posocznica może wystąpić u każdego, ale są osoby bardziej na nią narażone. Należą do nich:

noworodki i ludzie starsi, ponieważ w pierwszym przypadku układ odpornościowy jest jeszcze niedojrzały, w drugim – osłabiony z racji wieku albo przewlekłych schorzeń (np. cukrzycy, marskości wątroby, alkoholizmu),
osoby po przeszczepach (przyjmujące leki immunosupresyjne osłabiające reakcję układu odpornościowego), rozległych urazach (np. oparzeniach), usunięciu śledziony,
osoby po inwazyjnych zabiegach medycznych (operacjach, z wenflonami).

Zakażenie mogą wywołać różne drobnoustroje, ale najczęściej są to:

"Jedna łyżeczka dla mnie, jedna dla ciebie..." Wiele mam tak zachęca dziecko do jedzenia, nie zdając sobie sprawy, że jest to prosty sposób wzajemnego przekazywania sobie groźnych bakterii, np. meningokoków, które mogą występować w jamie nosowo-gardłowej. Bliski kontakt z osobą, u której stwierdzi się zakażenie meningokokowe, oznacza konieczność przyjęcia (osłonowo) odpowiedniego antybiotyku.

Ważne

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podkreśla, że na całym świecie aż 7 proc. zgonów wśród małych dzieci jest spowodowanych posocznicą. Jedną z przyczyn jej rozwoju mogą być zakażenia powodowane przez pneumokoki i meningokoki.

Posocznica to wciąż aktualne wyzwanie zdrowotne: specjaliści z Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Diagnostyki Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego zauważyli, że w ostatnich latach zwiększyła się liczba notowanych przypadków inwazyjnych zakażeń bakteryjnych, w tym posocznicy, zwłaszcza tej powodowanej przez meningokoki.

Eksperci z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny (NIZP-PZH) poinformowali, że około 60 proc. wszystkich przypadków zakażenia meningokokami w 2018 roku zakończyło się posocznicą. Z tych samych danych wynika, że w 2018 r. w Polsce zanotowano 1279 przypadków zachorowań na posocznicę. Ok. 11 proc. z nich stanowiły zakażenia wywołane przez meningokoki. Pozostałe zakażenia wywołane zostały przez:

pneumokoki (ok. 70 proc.),
salmonellę (ok. 14 proc.),
H. influenzae (ok. 5 proc.).

Źródło: wyprzedzmeningokoki.pl

Posocznica: pierwsze objawy

Pierwsze objawy posocznicy mogą przypominać grypę i są to:

Ale symptomy posocznicy mogą też być przeciwne:

obniżona temperatura ciała (poniżej 36°C)
spadek ciśnienia
duszności

Gdy zakażenie się rozszerza, objawy szybko narastają. Bardzo charakterystyczna jest drobna wysypka – czerwona bądź sinawa – na kończynach i tułowiu, która nie blednie pod wpływem ucisku. Pojawiają się także:

zaburzenia krzepnięcia krwi
zatrzymanie wydzielania moczu
nudności i wymioty

zależnie od tego, które narządy zostały zaatakowane.

Polecany artykuł:

Zakażenie krwi może być bezobjawowe? Bywa jednak, że prowadzi do sepsy

Posocznica: najczęściej winne meningokoki

Za przypadki sepsy wśród młodych, pozornie zdrowych osób najczęściej odpowiedzialne są właśnie meningokoki, które łatwo się rozprzestrzeniają. Żyją w wydzielinie jamy nosowo-gardłowej. Lekarze twierdzą, że nosicielami tych bakterii jest ok. 5–10 proc. ludzi, którzy nawet nie zdają sobie z tego sprawy. U młodzieży odsetek ten może nawet przekraczać 20 proc. Nosiciele nie mają żadnych objawów, są zdrowi, ale mogą rozsiewać śmiertelne bakterie.

Zakażeniu sprzyjają bliskie, bezpośrednie kontakty – pocałunki, jedzenie lub picie z jednego naczynia, używanie wspólnych sztućców, palenie tego samego papierosa. W Polsce i Europie dominuje serogrupa B (ok 70 proc.). Ponad 75% zakażeń występuje u dzieci poniżej 5. roku życia.

Inwazyjna choroba meningokokowa atakuje najczęściej zimą i na wiosnę. Zakaża chora osoba, ale także nosiciel (nosicielstwo może trwać kilka dni, tygodni, a nawet miesięcy). Pocieszenie może stanowić fakt, że bakterie wywołujące inwazyjną chorobę meningokokową nie przeżywają poza organizmem człowieka, do zakażenia konieczny jest kontakt z wydzieliną z jamy nosowo-gardłowej.

Inwazyjna choroba meningokokowa może rozwinąć się jako zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, sepsa lub sepsa z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych.

Liczba przypadków sepsy corocznie się zwiększa, nie tylko z powodu starzenia się społeczeństwa i często stosowanych inwazyjnych metod leczenia (operacji oraz zabiegów chirurgicznych), ale również dlatego, że nadużywamy antybiotyków. Wynikiem tego jest narastająca oporność bakterii na antybiotyki.

Ważne

Sepsa meningokokowa jest stanem zagrażającym życiu, jednak niska świadomość rodziców na temat posocznicy oraz meningokoków, które mogą być jedną z jej przyczyn, powodują, że stosunkowo niewiele osób decyduje się na wykonanie szczepienia.

Badania przeprowadzone przez Millward Brown pokazały, że zaledwie 5 na 100 mam uczestniczących w badaniu zaszczepiło swoje pociechy przeciwko meningokokom. Dzieje się tak dlatego, że mamy dysponują ograniczoną wiedzą na temat zakażenia meningokokowego.

Co ważne, profilaktyka zakażeń meningokokowych jest możliwa. Dostępne są szczepienia przeciwko meningokokom, w tym przeciwko serogrupie B, która występuje najczęściej w naszym regionie geograficznym. W Polsce szczepienia przeciwko meningokokom należą do grupy szczepień zalecanych, czyli płatnych. Warto wiedzieć, że szczepić można dzieci już po ukończeniu 2. miesiąca życia.

Źródło: zaszczepsiewiedza.pl

Leczenie posocznicy: liczy się każda godzina

Posocznica rozprzestrzenia się niczym błyskawica. Uruchamia w organizmie kaskadę nieodwracalnych, zagrażających życiu zmian:

niszczy naczynia krwionośne,
prowadzi do powstawania zatorów,
uszkadza układ oddechowy.

Można do tego nie dopuścić, jak najszybciej rozpoczynając leczenie w szpitalu. Leczenie szpitalne posocznicy obejmuje m.in.:

podanie silnych antybiotyków,
podanie preparatu zawierającego tzw. aktywowane białko C,
podtrzymanie funkcji niewydolnych narządów.

Posocznica: zapobieganie

Posocznicy można zapobiec, przynajmniej w dużym stopniu. Nie należy zaniedbywać leczenia stanów zapalnych – zęba, migdałków, przeziębień. Nie wolno nadużywać antybiotyków i stosować ich na własną rękę. Trzeba zadbać o wzmocnienie odporności.

Nie ma szczepionki przeciwko sepsie, istnieją jednak skuteczne szczepienia zabezpieczające przed zakażeniem poszczególnymi bakteriami wywołującymi sepsę. Aktualnie dostępne są szczepionki przeciwko: