Przełom w leczeniu tarczycy! Jak mała dawka leku może na zawsze wyleczyć chorobę Gravesa-Basedowa?

• Japońskie badanie ujawnia, że prosta zmiana wprowadzona pod koniec terapii może zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby Gravesa-Basedowa nawet o 82%
• Im niższa dawka leku tuż przed jego odstawieniem, tym większa szansa na trwałą remisję
• Analiza danych klinicznych wskazuje na trzy kluczowe czynniki ryzyka powrotu choroby
• Długotrwałe leczenie niskimi dawkami leków przeciwtarczycowych jest powszechnie uważane za bezpieczne
• Eksperci wyjaśniają, dlaczego dostępność leków w Polsce może utrudniać wdrożenie nowej, skuteczniejszej strategii leczenia

Jak zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby Gravesa nawet o 82%?

Nowe światło na leczenie choroby Gravesa-Basedowa (czyli schorzenia, w którym układ odpornościowy przez pomyłkę atakuje tarczycę, zmuszając ją do nadmiernej produkcji hormonów) rzucają wyniki badania z Japonii. Zostały one opublikowane na łamach czasopisma medycznego „Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism” i dają nadzieję wielu pacjentom.

Okazuje się, że bardzo ostrożne i stopniowe zmniejszanie dawki metimazolu, popularnego leku hamującego nadmierną aktywność tarczycy, tuż przed jego całkowitym odstawieniem, może znacznie zmniejszyć ryzyko powrotu choroby. Odkrycia te, przedstawione także na spotkaniu Amerykańskiego Towarzystwa Tarczycowego, są o tyle ważne, że po raz pierwszy tak dokładnie sprawdzono, jak najmniejsza dawka leku podawana na sam koniec terapii wpływa na szansę trwałego wyzdrowienia.

Wyniki, jakie uzyskali japońscy badacze, są naprawdę obiecujące. Pacjenci, których ostateczna dawka leku wynosiła 1,25 mg na dobę, mieli o 54% mniejsze ryzyko nawrotu choroby w porównaniu z osobami przyjmującymi standardową dawkę 2,5 mg. Jeszcze lepsze efekty zaobserwowano w grupie, która schodziła do dawki mniejszej niż 1,25 mg, gdzie ryzyko powrotu choroby było mniejsze aż o 82%. Co ważne, wiarygodność tych wyników jest bardzo wysoka, ponieważ naukowcy użyli zaawansowanych metod statystycznych, takich jak analiza dopasowania, która pozwala bardzo precyzyjnie porównywać grupy pacjentów, eliminując przypadkowe różnice.

Eksperci komentujący te doniesienia podkreślają, że badanie jasno pokazuje prostą zasadę: im mniejszą dawkę leku pacjent przyjmuje tuż przed końcem leczenia, tym większą ma szansę na to, że choroba nie powróci.

Kto jest najbardziej narażony na nawrót choroby Gravesa-Basedowa? 3 kluczowe czynniki

Niestety, powrót choroby Gravesa-Basedowa po zakończeniu przyjmowania leków to częsty problem. W zależności od badań, może on dotyczyć od 20% do nawet 70% osób. Dlatego lekarze i naukowcy wciąż szukają najlepszego sposobu na to, by leczenie przynosiło trwałe efekty. Jednym z kluczowych pytań jest to, jak długo powinna trwać terapia. Przegląd badań opublikowany w czasopiśmie „Hormones Athens” sugeruje, że dłuższe leczenie może przynosić korzyści. Ryzyko nawrotu u pacjentów, którzy przyjmowali leki przez 5 do 10 lat, wynosiło 17%, podczas gdy u osób leczonych znacznie krócej, bo średnio przez półtora roku, rosło aż do 56%.

Jednak nie wszystkie badania są zgodne. Na przykład analiza danych pacjentów z Portugalii, której wyniki opublikowano w czasopiśmie „Endocrine”, pokazała coś innego. W tym przypadku, w ramach tak zwanego badania kohortowego, czyli długoterminowej obserwacji określonej grupy osób, okazało się, że leczenie trwające od roku do dwóch lat dawało lepsze szanse na trwałe wyzdrowienie niż terapia prowadzona dłużej. Te rozbieżności pokazują, że nie ma jednej, uniwersalnej recepty na sukces. Najlepsza strategia leczenia powinna być zawsze dobierana indywidualnie, z uwzględnieniem sytuacji konkretnej osoby i czynników ryzyka.

Kluczowe jest więc zidentyfikowanie tych czynników, które mogą zwiększać prawdopodobieństwo nawrotu choroby. Jedno z badań opublikowanych w „Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism” wskazuje, że należą do czynników ryzyka choroby Gravesa-Basedowa należą:

• wiek poniżej 40 lat,
• palenie papierosów,
• współwystępowanie orbitopatii tarczycowej (czyli problemów z oczami, które często towarzyszą tej chorobie).

Stosowanie jak najniższej, ale wciąż skutecznej dawki leku jest zgodne nie tylko z dążeniem do trwałej remisji, ale również z zasadami bezpieczeństwa. Poważne skutki uboczne leków przeciwtarczycowych, jak agranulocytoza (gwałtowny i groźny spadek białych krwinek odpowiedzialnych za odporność), zdarzają się bardzo rzadko, u mniej niż jednej na dwieście osób, i są związane głównie z wyższymi dawkami na początku terapii. Długotrwałe leczenie niskimi dawkami jest powszechnie uważane za bezpieczne.

Nowa strategia leczenia choroby Gravesa. Czy polscy pacjenci mogą z niej skorzystać?

Warto wiedzieć, że problemy z tarczycą są w Polsce bardzo powszechne. Jak podaje portal Dietetycy.org.pl, mogą one dotyczyć nawet co szóstej kobiety i co trzydziestego mężczyzny. Wśród tych schorzeń, choroba Gravesa-Basedowa jest najczęstszą przyczyną nadczynności tarczycy. Skalę problemu dobrze obrazują dane z Map Potrzeb Zdrowotnych, analizowane przez Agencję Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Wynika z nich, że łączna liczba osób z chorobami tarczycy w Polsce może przekraczać 2,9 miliona. Statystyki pokazują również, że choroba najczęściej dotyka kobiety między 54. a 64. rokiem życia, a u mężczyzn ryzyko rośnie po ukończeniu 65 lat.

Standardowe leczenie w Polsce polega na podawaniu leków hamujących tarczycę, a terapia zwykle trwa od pół roku do dwóch lat. Wnioski płynące z japońskiego badania otwierają nowe możliwości także dla pacjentów w Polsce. Sugerują, że dążenie do stosowania dawek niższych niż standardowe mogłoby pomóc większej liczbie osób na stałe pożegnać się z chorobą. Niestety, wdrożenie tej strategii może być trudniejsze, ponieważ w Japonii dostępne są tabletki o małej dawce, co ułatwia precyzyjne schodzenie z leku. W Polsce najczęściej spotykane są tabletki o większej dawce, co może nieco komplikować tak dokładne dopasowanie terapii.

Mimo tych wyzwań, nowe odkrycia dają nadzieję i otwierają pole do rozmowy z lekarzem prowadzącym o tym, jak najbezpieczniej i najskuteczniej dążyć do trwałego wyzdrowienia.

Źródła:

• Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism (academic.oup.com): https://academic.oup.com/jcem/advance-article/doi/10.1210/clinem/dgaf433/8220567
• American Thyroid Association (ATA):
• https://www.thyroid.org/ata-2025-annual-meeting-in-the-news/
• Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT):
• https://www.aotm.gov.pl/wp-content/uploads/2024/05/Raport-AOTMiT.pdf
• dietetycy.org.pl: https://dietetycy.org.pl/choroba-gravesa-basedowa/
• doz.pl: https://www.doz.pl/leki/w1178-tiamazol