Naproksen: dawkowanie, przeciwwskazania i środki ostrożności

Naproksen należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Mechanizm jego działania polega na blokowaniu cyklooksygenazy 1 i 2 (COX-1 i COX-2), co powoduje zahamowanie syntezy prostaglandyn i prostacyklin odpowiedzialnych za powstawanie stanu zapalnego, odczuwanie bólu oraz wzrost temperatury ciała. Mechanizm ten wskazuje więc na działanie naproksenu: przeciwzapalne, przeciwbólowe oraz przeciwgorączkowe.

Spis treści

1. Naproksen: wskazania
2. Naproksen: dawkowanie
3. Naproksen: przeciwwskazania i środki ostrożności
4. Naproksen: działania niepożądane

Naproksen: wskazania

Naproksen może być stosowany doustnie i doodbytniczo w leczeniu:

• reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS),
• napadów dny moczanowej,
• ostrych stanach bólowych związanych z: migreną, napięciowym bólem głowy, bólem pooperacyjnym, bólem poporodowym,
• bolesnego miesiączkowania,
• bólów mięśniowo-stawowych: skręcenie, uszkodzenie powysiłkowe, zapalenie ścięgien, zapalenie kaletek maziowych, bóle lędźwiowe.

Stosowany jest również miejscowo np. w postaci żelu w leczeniu bólów mięśniowo-stawowych oraz choroby zwyrodnieniowej stawów.

Naproksen: dawkowanie

Dawkowanie zależy od wskazania do stosowania. U osób dorosłych (postać doustna i doodbytnicza):

• w chorobach reumatycznych: od 500 mg do 1 g na dobę w 2 dawkach podzielonych co 12 godzin lub w dawce pojedynczej. Zaleca się zastosowanie dawki nasycającej 750 mg lub 1 g na dobę w stanach ostrych,
• w ostrych zaburzeniach mięśniowo-szkieletowych i bolesnym miesiączkowaniu: dawka początkowa wynosi 500 mg jednorazowo, następnie 250 mg co 6 do 8 godzin, zależnie od potrzeb. Maksymalna dawka dobowa wynosi 1250 mg,
• w ostrej dnie moczanowej: dawka początkowa wynosi 750 mg, następnie 250 mg co osiem godzin do ustąpienia napadu.

Naproksen może występować w postaci wolnej lub w postaci soli sodowej, która szybciej rozpuszcza się w żołądku, a więc szybciej osiąga wysokie stężenie we krwi. Maksymalne stężenie osiągane jest po 2-4 godzin. 

Należy stosować najmniejszą skuteczną dawkę przez najkrótszy możliwy okres w celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia działań niepożądanych. Jest to szczególnie istotne w przypadku pacjentów starszych, u których ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych jest znacznie większe. Naproksen w tej grupie pacjentów występuje w większym stopniu w postaci niezwiązanej z białkami, a więc w postaci aktywnej farmakodynamicznie.

Naproksen można również stosować u dzieci powyżej 5. roku życia w młodzieńczym reumatoidalnym zapaleniu stawów w dawce 10 mg/ kg mc dwa razy na dobę. Jest to jedyne wskazanie do stosowania naproksenu u dzieci poniżej 16. roku życia.

Miejscowo naproksen należy stosować od 4-5 razy na dobę maksymalnie przez okres 4 tygodni. Należy pamiętać, że istnieje możliwość wchłonięcia substancji do krwiobiegu i wystąpienia działań ogólnoustrojowych.

Naproksen: przeciwwskazania i środki ostrożności

Głównymi przeciwwskazaniami do stosowania naproksenu są:

• nadwrażliwość na substancję czynną,
• występowanie w przeszłości jakichkolwiek objawów alergii w postaci kataru, pokrzywki lub astmy oskrzelowej w trakcie leczenia kwasem acetylosalicylowym lub innymi niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ),
• ciężka niewydolność wątroby,
• ciężka niewydolność nerek,
• ciężka niewydolność serca,
• choroba wrzodowa żołądka i (lub) dwunastnicy (czynna lub w wywiadzie), perforacja lub krwawienie, również występujące po zastosowaniu NLPZ,
• trzeci trymestr ciąży,
• skaza krwotoczna.

Należy zachować szczególną ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu naproksenu z:

• lekami obniżającymi ciśnienie i lekami moczopędnymi - następuje zmniejszenie ich działania,
• glikozydami nasercowymi - zwiększenie ich toksyczności,
• lekami przeciwzakrzepowymi (warfaryna) - zwiększenie ich działania, a więc ryzyko krwotoków,
• kortykosteroidami,
• lekami przeciwpłytkowymi i selektywnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniy (SSRI) - zwiększenie ryzyka owrzodzenia i krwawienia z przewodu pokarmowego,
• takrolimusem i cyklosporyną - zwiększenie nefrotoksyczności naproksenu.

Nie należy stosować razem naproksenu z innymi lekami z grupy NLPZ, gdyż zwiększa to ryzyko wystąpienia działań niepożądanych (szczególnie ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego), a równocześnie nie uzyskujemy zwiększonej siły działania.

W związku z występowaniem działań niepożądanych jak senność, zawroty głowy, zmęczenie czy nawet zaburzenia widzenia, nie należy po zastosowaniu naproksenu prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn.

Naproksen: działania niepożądane

Działania niepożądane naproksenu to:

• zawroty głowy,
• senność,
• zaburzenia widzenia,
• wrzody trawienne,
• perforacje przewodu pokarmowego,
• krwawienie z żołądka,
• nudności,
• wymioty,
• biegunki,
• reakcje nadwrażliwości,
• niewielkim zwiększeniem ryzyka zatorów tętnic (np. zawał serca lub udar) - przy przyjmowaniu długotrwale dużych dawek NLPZ,
• działanie nefrotoksyczne.

Barbara Tuchowska