Ból pleców - przyczyny. Co oznacza ból pleców?

Ból pleców między łopatkami, w odcinku piersiowym, lędźwiowym lub szyjnym może mieć różne przyczyny. Najczęściej ból pleców jest wynikiem siedzącego trybu życia, złych nawyków postawy i braku regularnego wysiłku fizycznego. Ból pleców może być również spowodowany przez liczne choroby, nie tylko kręgosłupa. Sprawdź, co oznacza ból pleców i jakie mogą być jego przyczyny.

Spis treści

1. Ból pleców - schorzenia i urazy kręgosłupa
2. Ból pleców - fibromialgia
3. Ból pleców - ból przewlekły
4. Ból pleców pozakręgosłupowy
5. Ból pleców - przeciążeniowy czy zapalny?

Przyczyny bólu pleców są wieloczynnikowe. Odpowiadają za niego m.in. siedzący tryb życia, zła postawa, przyjmowanie przez dłuższy czas nienaturalnej, wymuszonej pozycji ciała, siedzenie zbyt długo w jednej pozycji, brak regularnego wysiłku fizycznego, chodzenie w butach na wysokim obcasie, niewłaściwe podnoszenie przedmiotów z podłogi (zamiast uklęknąć, pochylamy się), zła pozycja przyjmowana w czasie snu itp.

Wówczas może pojawić się tzw. ból posturalny, który jest wynikiem przeciążenia struktur tkankowo-stawowych. Jest to ból pleców nieokreślony, niestały, najczęściej w odcinku piersiowym kręgosłupa. Złe nawyki postawy często prowadzą do wad postawy, które skutkują dolegliwościami bólowymi niemalże na każdym odcinku pleców.

Warto wiedzieć, że ból pleców pochodzenia kręgosłupowego rozpoznaje się wtedy, gdy ból nasila się przy ruchu lub dźwiganiu ciężkich rzeczy i łagodnieje przy odpoczynku, lub braku aktywności.

Z kolei ból pleców pochodzenia pozakręgosłupowego nie nasila się przy ruchach i może wskazywać na poważne choroby.

Ból pleców - schorzenia i urazy kręgosłupa

Przyczyną bólu pleców mogą być różne schorzenia i urazy kręgosłupa. Do najczęściej występujących należą:

• przeciążenie;
• nadwyrężenie mięśni;
• naderwanie więzadła;
• wzmożone napięcie mięśni dookoła kręgosłupa;
• przepuklina kręgosłupa - przepuklina odcinka lędźwiowego objawia się bólem w dolnej części kręgosłupa, który nasila się np. przy skłonie w przód, oraz mrowieniem w nogach. Przepuklina odcinka szyjnego - może pojawić się lekki ból i sztywność szyi, później mrowienie w rękach. Przepuklina odcinka piersiowego daje bóle promieniujące do żeber, które są bardzo mocno odczuwalne przy śmiechu, kaszlu czy kichaniu;
• złamanie kompresyjne kręgów - ból może nasilać się przy kaszlu, kichaniu czy wypróżnianiu się. Tego typu złamania często pojawiają się w przebiegu osteoporozy kręgosłupa;
• zwężenie (stenoza) kanału kręgowego w odcinku lędźwiowym. Najczęściej występującym objawem stenozy kręgosłupa jest ból nóg pojawiający się po przejściu nawet krótkiego dystansu. Może występować również ból pleców promieniujący do kończyn dolnych,  a z czasem może nawet wywołać niedowłady;
• spondylolisteza (ześlizgnięcie kręgów) - poza bólem pleców pojawia się utrudnione chodzenie, trudność przy wstawaniu czy siadaniu.

Sprawdź ćwiczenia na kręgosłup! 

Ból pleców - fibromialgia

Fibromialgia to zespół chorobowy, w przebiegu którego pojawiają się uogólniony ból mięśni i kości oraz tzw. punkty tkliwe, czyli miejsca ciała o nadmiernej wrażliwości na ucisk. Objawami współtowarzyszącymi są chroniczne zmęczenie, bezsenność, depresja, a także zaburzenia koncentracji i lęk.

Ból pleców - ból przewlekły

Jeśli ból pleców trwa co najmniej 3 miesiące, uważa się go za ból przewlekły. Osoby z bólem pleców utrzymującym się minimum 3 miesiące, powinny zgłosić się do lekarza, by zbadać przyczynę bólu i ustalić sposób leczenia.

Sprawdź ćwiczenia na plecy! 

Ból pleców pozakręgosłupowy

Ból pleców nie zawsze jest związany ze schorzeniami kręgosłupa. Bywa, że jest objawem innych chorób, niezwiązanych z kręgosłupem. Ból pleców może się pojawiać przy schorzeniach takich jak:

• tętniak (guz) aorty brzusznej;
• rozwarstwienie aorty;
• rozwarstwienie tętnicy szyjnej lub kręgowej;
• ostre zapalenie opon mózgowych;
• dusznica bolesna lub zawał mięśnia sercowego
• pewne schorzenia układu pokarmowego (np. zapalenie woreczka żółciowego, zapalenie uchyłków, ropnie uchyłków, zapalanie trzustki, zapalenie wyrostka robaczkowego);
• zaburzenia w obrębie miednicy (np. ciąża pozamaciczna, rak jajników, zapalenie jajowodu);
• schorzenia układu oddechowego (np. zapalenie opłucnej, zapalenie płuc);
• schorzenia układu moczowego (zapalenie prostaty, odmiedniczkowe zapalenie nerek);
• zespół górnego otworu klatki piersiowej;
• zespół stawu skroniowo-żuchwowego;
• choroba kości Pageta;
• półpasiec;
• choroby autoimmunologiczne (taka, w przebiegu której układ odpornościowy atakuje własne tkanki) - w większości przypadków są one przyczyną zapalnego bólu pleców. Chorobami autoimmunologicznymi ściśle związanymi z zapalnym bólem pleców są: spondyloartropatie osiowe (np. zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa), łuszczycowe zapalenie stawów, reaktywne zapalenie stawów oraz zapalenie stawów towarzyszące zapalnym chorobom jelit.

Czytaj też: Jakie są najczęstsze choroby kręgosłupa?

Zdaniem eksperta

Mateusz Marcinkowski, fizjoterapeuta z kliniki ortopedii, rehabilitacji i medycyny sportowej Carolina Medical Center w Gdańsku

Przyjmuje się, że wszystkie dolegliwości wywołujące ból kręgosłupa można podzielić na te, które wynikają z:

• patologii, uszkodzenia kręgosłupa i/lub patologii niewystępującej w pobliżu kręgosłupa, ale z nim powiązanej,
• podrażnienia korzeni nerwowych,
• innych przyczyn niespecyficznych.

Ostatnia grupa jest największa i wynosi około 90% wszystkich odczuwanych dolegliwości bólowych w obrębie kręgosłupa. Zdecydowana większość dolegliwości wynika z przyczyn mechanicznych, takich jak: nadmierne rozciągnięcie mięśnia, nieprawidłowe wykonywanie ruchów, przewlekłe, długotrwałe utrzymywanie tej samej niezmienionej, statycznej pozycji, nadmiernie oddziałujące siły zginające i rotacyjne, np. podczas pociągania, przepychania, przesuwania ciężkich przedmiotów.

Na większość problemów związanych z bólem kręgosłupa pracuje się złymi nawykami i wzorcami ruchowymi przez lata. Ze względu na złe użytkowanie kręgosłupa w pracy, czy przy obowiązkach domowych doprowadzamy do uszkadzania lub zaburzania prawidłowej pracy struktur okołokręgosłupowych.

Większość problemów związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem kręgosłupa może zostać poprawiona lub całkowicie rozwiązana dzięki fizjoterapii. Podczas terapii manualnej poprawie ulega funkcjonowanie mięśni i stawów, a efekty utrwalane są poprzez prawidłowo wykonywany ruch. Niestety z racji tego, że w wielu przypadkach na problemy pracuje się latami, rehabilitacja może okazać się długotrwała.

Ból pleców - przeciążeniowy czy zapalny?

W większości przypadków ból ma charakter przeciążeniowy. Jednak u 3 proc. dorosłych przyczyną bólu pleców jest choroba zapalna. Ból zapalny często jest mylony z bólem przeciążeniowym pleców.

Monika Majewska

Konsultacja: Mateusz Marcinkowski