Wady postawy (skolioza, lordoza, kifoza) - jak im zapobiegać?

Kręgosłup to podpora całego ciała. Niestety, często o tym zapominamy i nie dbamy o niego właściwie. Większość naszych problemów z kręgosłupem zaczyna się w dzieciństwie. Ponad 80 procent dzieci ma różne wady postawy. Najczęściej są to krzywe (skolioza), okrągłe (kifoza) lub wklęsłe (lordoza) plecy.

Wyobraź sobie, że jesteś u lekarza i skarżysz się na bóle kręgosłupa. Medyk każe ci się położyć plecami na drabinie. Przywiązują cię w kilku miejscach do szczebli, a potem drabinę z tobą do góry nogami podciągają wysoko. Nagle, spuszczają gwałtownie w dół. Taką terapię na kręgosłup zalecano w X wieku. Dzisiaj 80-90 procent dorosłych uskarża się na bóle pleców. Dolegliwości pojawiają się zwykle, gdy skończymy czterdziestkę, jednak lekarze twierdzą, że kręgosłup odmawia posłuszeństwa już nastolatkom,. Co możemy dla niego zrobić?
Żeby kręgosłup był giętki, a kręgi nie zderzały się ze sobą i nie miażdżyły się wzajemnie, są porozdzielane krążkami międzykręgowymi zwanymi dyskami. Leżą między kręgami na cienkiej warstwie chrząstki. W środku każdego z nich znajduje się tzw. jądro miażdżyste. Ponieważ jest wypełnione galaretowatą substancją, dyski są sprężyste i pełnią funkcję amortyzatorów, gdy chodzimy, biegamy, skaczemy, a nawet tańczymy.
Kręgi poukładane jeden na drugim tworzą ochronny tunel dla rdzenia kręgowego. To najważniejsza w naszym organizmie infostrada. Od niej otworami międzykręgowymi odchodzą nerwy rdzeniowe, które coraz bardziej się rozgałęziają, tworząc sieć komunikacyjną między mózgiem a resztą ciała.

Kręgosłup - podpora całego ciała

Składa się z 33 lub 34 kręgów, 7 z nich to kręgi szyjne. Są najmniejsze i najbardziej ruchome w całym kręgosłupie. Dzięki nim możesz ruszać głową na boki, w górę i w dół, a nawet zataczać nią mniejsze i większe okręgi.

• 12 kręgów piersiowych. Od tych kręgów wychodzi 12 par żeber. 10 par łączy się z przodu z mostkiem, tworząc klatkę piersiową. Osłania ona najważniejsze narządy i zapewnia płucom swobodne oddychanie.
• 5 kolejnych kręgów nosi nazwę lędźwiowych. To one są najbardziej obciążone, gdy chodzimy, dźwigamy ciężary, siedzimy, dlatego właśnie w lędźwiowej okolicy kręgosłupa najczęściej odczuwamy ból.
• 5 zrośniętych ze sobą kręgów to kość krzyżowa. Proces ich zrastania kończy się zwykle między 20 a 25 rokiem życia. Kość krzyżowa wraz z miednicą osłaniają pęcherz moczowy i narządy układu rozrodczego.
• 4 lub 5 zrośniętych ze sobą kręgów na samym dole naszego kręgosłupa stanowi kość ogonową. Nie pełni żadnej specjalnej funkcji, lecz - jak twierdzą zwolennicy teorii ewolucji - jest pozostałością po naszych ogoniastych i włochatych przodkach.

Problemy z kręgosłupem zaczynają się już w dzieciństwie

Już w dzieciństwie zaczynają się nasze problemy z kręgosłupem. Ponad 80 procent dzieci ma różne wady postawy. Najczęściej są to krzywe, okrągłe lub wklęsłe plecy.
Gdy dziecko jest jeszcze w brzuchu mamy, jego kręgosłup przypomina literę C. Po urodzeniu się prostuje. Jednak linia prosta, którą widzimy patrząc na plecy, to złudzenie. Gdybyśmy mogli spojrzeć na kręgosłup z boku, zauważymy, że ma kilka naturalnych krzywizn i przypomina dwie złączone litery S. Choć ten kształt przybiera już pod koniec pierwszego roku życia, ostateczną formę zyskuje dopiero około 18. Dzięki temu wady postawy można łatwo korygować nawet u nastolatków. Ale jeśli nie zrobi się tego w porę, dorosłemu będą dokuczały nawet bardzo poważne bóle kręgosłupa.

Wykrywanie wad postawy

Zanim dziecko pójdzie do szkoły i usiądzie na wiele godzin w ławce, oceń jego postawę. Poproś, by dziecko rozebrało się do majteczek i stanęło tyłem do ciebie w pozycji „na baczność”. Spójrz uważnie na jego plecy na linii barków, łopatek oraz bioder, następnie sprawdź, czy jeden z barków, łopatka lub biodro nie znajduje się niżej od drugiego. Oceń symetrię, gdy dziecko stoi do ciebie przodem.
Niech wykona głęboki skłon w przód (dłoniami trzeba dotknąć podłogi), sprawdź, czy nie ma wystającej łopatki lub nierównej talii. Gdy stanie do ciebie bokiem, zobacz, czy plecki nie są zbyt okrągłe, a brzuszek za mocno wystaje. Jeśli cokolwiek cię zaniepokoi, idź do ortopedy. Zaniedbanie wad postawy grozi noszeniem gorsetu ortopedycznego, a niekiedy nawet operacją. Przy wcześnie wykrytej (w 7-8 roku życia) wadzie wystarczą systematyczne ćwiczenia korygujące i zmiana nawyków.

Częste wady postawy

- Skolioza - skrzywienie boczne. Widocznym sygnałem skoliozy jest niesymetryczne ułożenie łopatek. Ta wada jest najczęstsza (ma ją co 10 dziecko), powstaje w czasie najszybszego wzrostu, a więc między 6 a 24 miesiącem życia, następnie między 5 a 8 oraz 11 a 14 rokiem życia. Przyczyn skoliozy jest wiele: od wad wrodzonych kręgosłupa, złej budowy miednicy, nierównej długości nóg po złą postawę.

- Lordoza - to wygięcie kręgosłupa ku przodowi w odcinku lędźwiowym. Plecy są wklęsłe, a brzuch wystający. Jest wynikiem krzywicy, gruźlicy, porażenia mięśni grzbietu oraz zwichnięcia biodra.

- Kifoza - nadmierne wygięcie kręgosłupa ku tyłowi w odcinku piersiowym. Jest następstwem krzywicy lub zgniecenia kręgu, np. gdy dziecko dźwignie zbyt duży ciężar.

Zapobieganie wadom postawy

Wady postawy mogą prowadzić do zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa, niewydolności układów krążenia, oddechowego oraz złej pracy organów wewnętrznych. Dlatego też należy im zapobiegać.

Przy niewielkich wadach:

• profilaktycznie zapisz dziecko na gimnastykę korekcyjną i przypilnuj, by na nią chodziło;
• zachęcaj do ruchu. Codziennie 15-20 minut gimnastyki porannej oraz do wyboru: godzina pływania stylem klasycznym, kraulem i na plecach, marszu w terenie, jazdy na rowerze, na nartach (zwłaszcza biegowych) bądź ćwiczeń na siłowni ukierunkowanych przez ortopedę lub rehabilitanta;
• nie pozwól, by dziecko godzinami siedziało np. przed telewizorem czy komputerem;
• zakładaj dziecku na ramiona tzw. pajączka w czasie odrabiania lekcji. Urządzenie piszczy, gdy dziecko się zgarbi;
• zadbaj o właściwą dietę. Musi zawierać dużo wapnia i witaminy D. W codziennym jadłospisie musi się znaleźć: mleko, biały ser, masło, jogurty, ryby, jaja, warzywa i owoce oraz chude mięso. Pamiętaj, że przyswajanie wapnia zakłócają m.in. cola i szpinak. Ogranicz je do minimum. Dziecko powinno jadać 4-5 razy dziennie, nie zapominaj o drugim śniadaniu;
• nie dopuszczaj do nadwagi;
• kup łóżko ze sprężystym, ale dość twardym materacem oraz małą, płaską poduszkę;
• zainwestuj w „rosnące” wraz z dzieckiem biurko i krzesło o regulowanej wysokości. Blat stołu powinien być kwadratowy lub prostokątny, a nie zaokrąglony. Zadbaj, by tułów siedzącego dziecka był oddalony od brzegu biurka o 3-5 cm, a głowa nieznacznie pochylona; najlepsza odległość oczu od końca długopisu to 30-35 cm. Przedramiona mają leżeć na blacie, ale łokcie powinny nieco wystawać poza jego brzeg. Ustaw monitor komputera na wprost twarzy, a nie z boku. Krzesło musi mieć regulowaną wysokość, podpórki pod łokcie i oparcie wypukłe na odcinku lędźwiowym kręgosłupa, a wklęsłe - na piersiowym. Gdy dziecko siedzi, jego stopy powinny się opierać o podłogę;
• kup dobry tornister lub plecak (nie torbę do noszenia na ramieniu!), z usztywnionym tyłem i szerokimi, regulowanymi szelkami. Musi przylegać do pleców, a nie opierać się na pupie. Pilnuj, by dziecko nosiło w nim tylko niezbędne rzeczy (Ministerstwo Edukacji Narodowej sugeruje, by tornister dziecka w klasach I-III szkoły podstawowej nie ważył więcej niż 3 kg). Warto porozmawiać w szkole o szafkach, w których dzieci zostawiałyby część wyposażenia.

miesięcznik "Zdrowie"

Jaka to choroba?

Pytanie 1 z 12

Co dolega temu dziecku?

Atypowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry

Atypiczne zapalenie skóry

Następne pytanie