Czym są trójglicerydy? Funkcje trójglicerydów w organizmie

Trójglicerydy to rodzaj tłuszczów, które w odpowiednim stężenie stanowią ważne źródło energii dla organizmu. Jednak kiedy dochodzi do ich nadmiaru w organizmie, stają się niebezpieczne dla zdrowia. Za wysoki poziom trójglicerydów we krwi możne doprowadzić do rozwoju chorób przewlekłych takich jak zawał serca, czy udar mózgu. Kiedy warto badać poziom trójglicerydów? Na co wskazuje ich niedobór lub nadmiar?

Trójglicerydy (triacyloglicerole lub triglicerydy) są estrami glicerolu i kwasów tłuszczowych, transportowanymi we krwi za pośrednictwem chylomikronów i lipoprotein o bardzo niskiej gęstości (VLDL, ang. very low-density lipoprotein). Stężenie trójglicerydów we krwi zależy od podaży w diecie, wewnętrznej syntezy w organizmie oraz szybkości ich przemiany. Zbyt wysoki poziom trójglicerydów może być groźny dla zdrowia.

Spis treści

1. Trójglicerydy – funkcje w organizmie
2. Trójglicerydy – na czym polega badanie?
3. Trójglicerydy – normy
4. Trójglicerydy – kiedy wykonać?
5. Trójglicerydy – nadmiar
6. Trójglicerydy – niedobór
7. Trójglicerydy – jak obniżyć ich poziom?

Trójglicerydy – funkcje w organizmie

Trójglicerydy powstają z wolnych kwasów tłuszczowych głównie w wątrobie, które pochodzą z przemian węglowodanów z pożywienia lub lipolizy triglicerydów w tkance tłuszczowej. Po przedostaniu się z jelita do krwi, trójglicerydy przenoszone są przez chylomikrony do mięśni, gdzie następnie przetwarzane są na energię.

W sytuacji nadmiernej podaży kalorii, nadmiar trójglicerydów jest magazynowana w tkance tłuszczowej, gdzie stanowią magazyn energii dla organizmu np. w trakcie głodu lub pomiędzy posiłkami. Ponadto trójglicerydy pełnią także funkcje budulcowe wchodząc w skład błon komórkowych.

Trójglicerydy – na czym polega badanie?

Badanie trójglicerydów wykonuje się z krwi żylnej pobranej ze zgięcia łokciowego. Badanie należy wykonywać na czczo, gdyż posiłek wpływa na podwyższenie poziomu trójglicerydów we krwi. Zaleca się również, aby na kilka dni przed badaniem nie zmieniać radykalnie nawyków żywieniowych.

W laboratorium trójglicerydy są oznaczane za pomocą zautomatyzowanych metod fotometrycznych. Metody te oznaczają wolny glicerol, który tworzy się w trakcie chemicznego rozkładu wiązań estrowych trójglicerydów.

Trójglicerydy – normy

Normy dla trójglicerydów zostały zaklasyfikowane następująco:

• stężenie prawidłowe: poniżej 150 mg/dl
• stężenie graniczne: 50-199mg/dl
• stężenie wysokie: 200-499 mg/dl
• stężenie bardzo wysokie: powyżej 500 mg/dl

Pożądane stężenie trójglicerydów związane z niskim ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych powinno wynosić poniżej 150 mg/dl.

Trójglicerydy – kiedy wykonać?

Badanie trójglicerydów zleca się jako część lipidogramu, na który oprócz trójglicerydów składają się badania całkowitego cholesterolu, cholesterolu LDL i HDL. Profilaktycznie badanie trójglicerydów powinno być wykonywane raz w roku. Badanie trójglicerydów powinno wykonywać się regularnie u:

• mężczyzn powyżej 40. roku życia
• kobiet powyżej 50. roku życia
• osób prowadzących nieprawidłową dietę
• osób palących papierosy
• osób przewlekle zestresowanych
• osób nadużywających alkoholu
• osób nieaktywnych fizycznie
• osób z nadciśnieniem tętniczym
• osób z otyłością
• osób z zespołem metabolicznym
• osób z chorobami tarczycy
• osób z chorobami nerek
• osób z chorobami o podłożu zapalanym np. reumatoidalnym zapaleniem stawów, cukrzycą
• u osób z genetyczną predyspozycją do wysokiego poziomu trójglicerydów

Trójglicerydy – nadmiar

Za wysoki poziom trójglicerydów może wskazywać na:

• nadmierną podaż trójglicerydów z dietą
• zwiększoną podaż węglowodanów i alkoholu
• zwiększoną biosyntezę trójglicerydów w wątrobie w następstwie:
• wrodzonej hiperlipoproteinemii typu I, IIb, III, IV i V
• niewyrównanej cukrzycy typu 1. lub typu 2.
• zespołu nerczycowego
• łuszczycy
• zapalenia trzustki
• ostrego alkoholizmu
• przewlekłej niewydolności nerek
• głodzenia
• hiperinsulinizmu
• otyłości
• zwolnione spalanie trójglicerydów np. w niedoczynności tarczycy

Warto wiedzieć, że podwyższony poziom trójglicerydów może być również następstwem insulinooporności.

Trójglicerydy – niedobór

Za niski poziom trójglicerydów może wskazywać na:

• niską podaż trójglicerydów z dietą np. w niedożywieniu
• utratę trójglicerydów z kałem np. w zespole złego wchłaniania, przewlekłym zapaleniu trzustki
• upośledzoną syntezą trójglicerydów np. w chorobach wątroby
• nadmierne spalanie trójglicerydów np. w nadczynności tarczycy

Trójglicerydy – jak obniżyć ich poziom?

Zwiększony poziom trójglicerydów we krwi jest markerem zwiększonego ryzyka choroby niedokrwiennej serca. Dlatego ich nadmiar we krwi powinien być jak najszybciej obniżony poprzez odpowiednią zmianę stylu życia, a wybranych przypadkach również farmakoterapię.

Udokumentowany wpływ na obniżenie poziomu trójglicerydów we krwi mają:

• Redukcja nadmiernej masy ciała

Pozbycie się nadmiernych kilogramów poprawia wrażliwość tkanek na insulinę, co przekłada się na spadek poziomu trójglicerydów.

• Umiarkowane spożycie alkoholu

Alkohol spożywany w nadmiarze (powyżej 10-30 g/dobę) istotnie zwiększa stężenie trójglicerydów we krwi. Jeśli masz za wysoki poziom triglicerydów zminimalizuj spożycie alkoholu.

• Zmniejszenie spożycia cukrów prostych

Nadmierna podaż cukrów prostych (zawarte m. in. w słodzonych sokach, napojach, dżemach i konfiturach, ciastach i ciastkach) istotnie przekłada się na wzrost poziomu trójglicerydów we krwi.

Przy za wysokim poziomie triglicerydów najlepsze efekty w ich redukcji osiąga się stosując produkty spożywcze o niskim indeksie glikemicznym (np. surowe warzywa, grube kasze, otręby owsiane, ryby).

• Regularna aktywność fizyczna

Aktywność fizyczna poprawia wrażliwość tkanek na insulinę i sprzyja utrzymaniu prawidłowej masy ciała. Ćwiczenia powinny być wykonywane regularnie, najlepiej codziennie.

Czytaj też: 

• Trójglicerydy - normy w badaniu krwi
• Profil lipidowy: badanie poziomu cholesterolu - frakcji LDL, HDL i trójglicerydów
• Hipercholesterolemia (hiperlipidemia) rodzinna: przyczyny, objawy i leczenie

Polecamy

Autor: Time S.A

Pamiętaj, że odpowiednio dobrana dieta obniży stężenie „złego” cholesterolu i pomoże w walce z chorobami układu krążenia. Skorzystaj z JeszCoLubisz - innowacyjnego systemu dietetycznego Poradnika Zdrowie i ciesz się indywidualnie dobranym planem oraz stałą opieką dietetyka. Zadbaj o swoje zdrowie i zmniejsz ryzyko miażdżycy, zawału serca czy udaru.

Dowiedz się więcej

dr n. med. Karolina Karabin, biolog molekularny, diagnosta laboratoryjny, konsultant ds. żywienia i stylu życia