THC - działanie

Tetrahydrokannabinol, czyli THC jest naturalną substancją chemiczną występującą w konopiach, kojarzoną przede wszystkim z odurzającym działaniem marihuany. W ostatnim czasie wzbudza również wiele kontrowersji w kontekście jego zastosowania w leczeniu niektórych chorób i dolegliwości z nimi związanych. Czy rzeczywiście THC i tzw. marihuana medyczna są nowym panaceum?

THC, czyli tetrahydrokannabinol lub delta-9-tetrahydrokanabinol jest jedną z 65 substancji należącą do grupy kanabinoidów zidentyfikowanych w roślinach z rodzaju konopie. THC jest odpowiedzialny za działanie psychoaktywne marihuany, czyli suszu konopi indyjskiej. 

Spis treści

1. Co to jest THC?
2. THC – rodzaje konopi
3. THC – molekularny mechanizm działania
4. THC – wpływ na organizm człowieka
5. Czym rożni się THC od CBD?
6. THC – zastosowanie
7. THC – drogi podawania
8. THC – skutki uboczne

Co to jest THC?

Istnieje kilka form chemicznych (izomerów) THC różniących się położeniem wiązania podwójnego. THC i inne kanabinoidy są wtórnymi metabolitami, które biorą udział w samoobronie roślin przed roślinożercami lub promieniowaniem ultrafioletowym.

Wysokie stężenie THC w konopi znajduje się w żywicy wydzielanej przez gruczoły znajdujące się na kwiatach żeńskich. W roślinie kannabinoidy są syntetyzowane i gromadzone jako kwasy kannabinoidowe, ale w trakcie suszenia, przechowywania i podgrzewania, kwasy te stopniowo dekarboksylują do ich form aktywnych biologicznie np. delta-9-tetrahydrokanabinol.

THC został po raz pierwszy wyizolowany w 1964 roku przez izraelskiego chemika Raphaela Mechoulama. Prowadził on również szeroko zakrojone badania, które doprowadziły do odkrycia innych kannabinoidów.

THC – rodzaje konopi

Występuje kilka różnych gatunków konopi, które różnią się zarówno cechami fizycznymi, jak i zawartością poszczególnych kannabinoidów. Konopia indyjska (łac. Cannabis indica) to niska roślina z szerokimi, ciemnozielonymi liśćmi i wysoką zawartością THC.

Natomiast konopia siewna (łac. Cannabis sativa) jest zwykle wyższa i ma cienkie, jasnozielone liście oraz charakteryzuje się bardzo niską zawartością THC.

Należy mieć także na uwadze, że zawartość THC w konopi indyjskiej może być zależna od jej poszczególnych odmian. Niektóre odmiany konopi indyjskich mogą zawierać zaledwie 0,3% THC w suchej masie. Z kolei w innych odmianach THC może stanowi nawet 20% suchej masy.

THC – molekularny mechanizm działania

Kannabinoidy jak THC wywierają w większości swoje działanie biologiczne poprzez interakcje z układem endokannabinoidowym i receptorami kannabinoidowymi. THC działa podobnie do kannabinoidów wytwarzanych przez nasz organizm.

Przykładami takich „naturalnych” kannabinoidów są anandamid (AEA) oraz 2-arachidonyloglicerol (2-AG).

Efekt psychoaktywny THC wynika z agonistycznego (czyli po prostu przez jego aktywację) działania na receptor kannabinoidowy CB1. Receptor kannabinoidowy CB1 zlokalizowany jest głównie w ośrodkowym układzie nerwowym, szczególnie w istocie czarnej, jądrach podstawnych, układzie limbicznym, hipokampie i móżdżku.

Oprócz tego można go znaleźć w obwodowym układzie nerwowym, wątrobie, tarczycy, macicy, kościach i tkance jąder.

W tkankach tych receptorpośredniczy w modulowaniu pobudzających i hamujących neuroprzekaźników takich jak:

• dopamina,
• kwas gamma-aminomasłowy (GABA),
• glutaminian,
• serotonina,
• noradrenalina
• i acetylocholina.

Ze względu na zaangażowanie tego receptora w regulacje wielu układów, THC ma wpływ m. in. na funkcje poznawcze, pamięć, koordynację ruchową, percepcję czasu, apetyt i odczuwanie bólu.

Inny receptor na który może oddziaływać THC to receptor kannabinoidowy CB2 zlokalizowany głównie w komórkach układu odpornościowego, śledzionie i układzie pokarmowym oraz w mniejszym stopniu w ośrodkowym i obwodowym układzie nerwowym.

Co ciekawe, zarówno receptor kannabinoidowy CB1, jak i CB2 znajdują się w ludzkim łożysku i wykazano, że mogą one odgrywać ważną rolę w procesie rozwoju embrionalnego.

THC – wpływ na organizm człowieka

Z powodu podobnej struktury chemicznej do naturalnego kanabinoidu jakim jest anandamid, THC może aktywować podobne szlaki sygnałowe w organizmie. Zatem THC może stymulować komórki mózgu do uwalniania dopaminy, wywołując tym samym stan euforii i odprężenia.

Może również zaburzać przetwarzanie informacji w hipokampie, który jest częścią mózgu odpowiedzialną za pamięć i tworzenie nowych wspomnień. U osoby pod wpływem THC dochodzi również do zmienionej percepcji czasu, zaburzeń koncentracji i uczenia się.

Dodatkowo THC ma zauważalny wpływ na apetyt i odczuwanie bólu.

Czym rożni się THC od CBD?

Drugim dominującym składnikiem konopi jest kanabidiol, w skrócie CBD. Zarówno THC, jak i CBD wchodzą w interakcje z układem endokannabinoidowym, ale wykazują na niego odmienny wpływ.

W przeciwieństwie do THC, CBD słabo aktywuje receptory kannabinoidowe CB1 i CB2, stąd nie ma on działania psychoaktywnego.

THC i CBD mozna znaleźć zarówno w konopi siewnej, jak i indyjskiej. Jednak konopia indyjska zawiera znacznie więcej THC, podczas gdy konopia siewna ma dużo więcej CBD i niewiele THC.

Uważa się, że CBD osłabia psychoaktywne działanie THC, zwiększając w ten sposób bezpieczeństwo produktów leczniczych pozyskiwanych z konopi indyjskiej zawierających obydwa kannabinoidy. Jednak interakcja ta nie została w pełni wyjaśniona i wymaga dalszych badań.

THC – zastosowanie

Konopia indyjska (ze względu na wysoką zawartość THC) jest najczęściej stosowaną nielegalną używką na świecie, ustępującą miejsca jedynie innym, legalnym używkom jak alkohol i tytoń.W ostatnich latach zwraca się również uwagę na zastosowanie kannabinoidów zawartych w konopi indyjskich do celów medycznych.

Szeroki zakres ich działania sprawia, że ​​zawarte w nich kannabinoidy są dobrymi kandydatami do leczenia wielu dolegliwości, w tym nudności, utraty apetytu, spastyczności mięśni, epilepsji, czy przewlekłego bólu.

Kannabinoidy są zwykle przepisywane jako leczenie uzupełniające lub wtedy kiedy pacjent nie reaguje dobrze na standardowe leczenie.

Co ciekawe konopie w celach leczniczych były już stosowane ponad 5000 lat temu na terenach dzisiejszej Rumunii. Można zauważyć, że ich popularność w kręgach medycznych przeżywa prawdziwy „renesans”. Dlatego w ostatnich latach wzrosła liczba krajów, które zalegalizowały konopie terapeutyczne (tzw. marihuana medyczna lub lecznicza).

Czytaj: Marihuana na receptę? Medyczne zastosowania marihuany

Jednym z nich są Stany Zjednoczone, które od początku 2017 roku zalegalizowały używanie „marihuany medycznej”. Kilka stanów nawet zalegalizowało lek do użytku rekreacyjnego! W Polsce „marihuana medyczna” jest legalna od listopada 2017 roku. Warunkiem zakupu jest uzyskanie recepty, którą wystawia każdy lekarz medycyny, oprócz lekarza weterynarii.

Leki, które zawierają ściśle określoną ilość THC i/lub CBD mogą mieć zastosowanie w leczeniu:

• przewlekłego bólu towarzyszącego np. chorobie nowotworowej, fibriomialgii
• spastyczności mięśni np. w stwardnieniu rozsianym
• bezsenności
• braku apetytu np. u osób z AIDS
• nudności i wymiotów
• niepokoju
• jaskry
• niektórych odmian padaczki np. lekoopornej
• choroby Parkinsona
• choroby Alzehimera
• anoreksji
• zespołu Tourette’a
• zespołu stresu pourazowego
• chorób zapalnych jelita np. chorobie Lesniowskiego-Crohna

THC można wyekstrahować bezpośrednio z konopi indyjskich np. lek Sativex, który zawiera standaryzowany ekstrakt z konopi (2,7 mg THC i 2,5 mg CBD). Ponadto THC może być sztucznie syntetyzowany w laboratorium np. lek dronabinol, który zawiera syntetyczną postać THC.

Należy jednak podkreślić, że mimo, iż leki te są szeroko stosowane w leczeniu różnych chorób oraz łagodzeniu ich objawów, wciąż ich skuteczność w określonych wskazaniach nie została dobrze przebadana.

THC – drogi podawania

Trzy najczęstsze drogi podawania THC to inhalacja przez palenie, inhalacja oparów (waporyzacja) i spożycie produktów spożywczych z konopi. Sposób podawania może wpływać na intensywność i czas trwania działania psychoaktywnego THC.

Chociaż palenie jest najpowszechniejszą drogą podawania THC z konopi indyjskich, coraz większą popularnością cieszy się waporyzacja. Daje on efekty podobne do palenia, jednocześnie zmniejszając narażenie na produkty uboczne spalania i możliwe czynniki rakotwórcze, zmniejszając tym samym niekorzystne objawy ze strony układu oddechowego.

W trakcie palenia lub waporyzacji THC jest bardzo szybko przenoszony z płuc do krwi już po pierwszej inhalacji dymu. THC jest silnie lipofilny, dlatego z łatwością przenosi się do dobrze ukrwionych tkanek, a później do tkanki tłuszczowej. Wdychanie THC powoduje maksymalne stężenie we krwi w ciągu kilku minut, a działanie psychoaktywne ujawnia się w ciągu sekund do kilku minut.

Efekty te osiągają maksimum po 15-30 minutach i ustępują w ciągu 2 do 3 godzin. Po spożyciu doustnym THC działanie psychoaktywne pojawia się w ciągu 30 do 90 minut, osiągają maksymalne działanie po 2-3 godzinach i utrzymują się przez około 4 do 12 godzin, w zależności od przyjętej dawki THC.

Detoksykacja THC zachodzi głównie w wątrobie przez enzymy CYP2C9, CYP2C19, CYP2D6 i CYP3A4 cytochromu P450. Około 50% THC jest wydalane z kałem, a 20% z moczem.

THC – skutki uboczne

Chociaż THC został dopuszczony w wielu krajach jako lek, może potencjalnie prowadzić do uzależnienia i zaburzeń zachowania, a jego intensywne stosowanie może zwiększać ryzyko zaburzeń psychotycznych np. schizofrenii.

THC może powodować skutki uboczne, takie jak:

• zwiększone tętno
• nieregularne bicie serca
• rozszerzenie naczyń krwionośnych
• spowolnienie oddechu
• problemy z koordynacją ruchową
• nadmierny apetyt
• suchość w ustach i gardle
• przekrwienie oczu
• wolniejszy czas reakcji na bodźce
• utratę pamięci
• niepokój
• panikę
• paranoje i halucynacje

Czytaj też:

• MARIHUANA ma właściwości lecznicze przydatne w terapii raka, stwardnienia rozsianego, jaskry
• Marihuana a psychika - jak palenie marihuany wpływa na mózg
• Syntetyczna marihuana – narkotyk siejący spustoszenie w psychice

dr n. med. Karolina Karabin, biolog molekularny, diagnosta laboratoryjny, konsultant ds. żywienia i stylu życia