Zespół Tourette'a (choroba nerwowych tików) - objawy, leczenie

Zespół Tourette’a jest typem wrodzonego zaburzenia neurologicznego. Zespół Tourette'a objawia się występowaniem licznych tików ruchowych i werbalnych. Sami chorzy, którzy wbrew swojej woli plują, podskakują, krzyczą lub też przeklinają, mówią o nim: przeklęta choroba. Traktowani są bowiem jak osoby źle wychowane lub nawet szalone.

Zespół Tourette'a został po raz pierwszy opisany w 1885 roku przez francuskiego neurologa Georges'a Gilles'a de la Tourette’a i na jego cześć nosi taką nazwę. Zaburzenie to ujawnia się najczęściej pod koniec wieku przedszkolnego lub na początku edukacji szkolnej.

Schorzenie to może występować rodzinnie, ale jak dotąd nieznana jest zmiana genetyczna, która leży u jego podstaw. Badania epidemiologiczne dowodzą, że zespół Tourette’a występuje trzy-czterokrotnie częściej u chłopców niż u dziewczynek, a dotyka przeciętnie 4,3 osoby na 10 tysięcy. W przebiegu choroby pojawiają się okresy remisji (ustępowania objawów choroby), ale schorzenie towarzyszy choremu zazwyczaj do końca życia.

Zespół Tourette’a rozpoznaje się, gdy tiki utrzymują się dłużej niż rok. Na szczęście po okresie dojrzewania mają one tendencję do wyciszania się i u ok. 80 proc. dorosłych ustępują lub zmniejsza się ich nasilenie.

Spis treści

1. Zespół Tourette'a - objawy
2. Zespół Tourette'a - leczenie

Zespół Tourette'a - objawy

Ta choroba tikowa pojawia się zwykle u dzieci między 2. a 15. rokiem życia, choć statystycznie najwięcej zachorowań odnotowuje się w wieku lat 7. Specyfika objawów powoduje, że rodzice zwykle nie widzą w działaniu dziecka choroby, a nietypowe zachowania przypisują okresowi rozwojowemu i krnąbrności.

Cechą charakterystyczną zespołu Gillesa de la Tourette’a jest jednoczesne występowanie tików ruchowych i wokalnych. Te pierwsze to szybkie, nierytmiczne, nawracające mimowolne ruchy – proste lub złożone. Proste (wysuwanie języka, mruganie powiekami) polegają na skurczu jednej grupy mięśni. Złożone obejmują więcej grup mięśni, tworzą sekwencję ruchów i mogą sprawiać wrażenie celowych (plucie, dotykanie drugiej osoby). Czasami przybierają postać gestów obscenicznych lub zachowań autoagresywnych (np. przygryzanie języka).

Jeśli ktoś słyszał coś o zespole Tourette’a, kojarzy go sobie głównie z przeklinaniem mimo woli, ponieważ o tym tiku wokalnym mówi się najczęściej. Tymczasem występuje on tylko u części chorych. Nie można zatem sprowadzać obrazu choroby do przeklinania. Jej objawem są zawsze także tiki ruchowe, wokalnych zaś jest cały wachlarz – od prostych, jak pochrząkiwanie, krzyczenie, po złożone (występują u 14-20 proc. chorych) polegające na wypowiadaniu słów i całych zdań. Do tej grupy należy przeklinanie, używanie wulgaryzmów (koprolalia), ale także powtarzanie zdań i słów zasłyszanych od innych osób (echolalia) albo własnych wypowiedzi (palilalia).

Zespół Tourette'a - leczenie

Choroba jest nieuleczalna, ale medycyna pomaga z nią funkcjonować za pomocą farmakoterapii, psychoterapii i terapii behawioralnej.

Walka z tikami nie jest łatwa, bo rozładowują napięcie, ale możliwa. Leczenie zaczyna się od psychoedukacji rodziców i dziecka polegającej na udzielaniu informacji na temat choroby i jej przebiegu, a także zachęcaniu do ignorowania jej objawów.

Psychoterapia pacjenta z zespołem Tourette’a skupia się głównie na nauce kontroli tików oraz zmianach nieprawidłowych zachowań na formy zachowań bardziej akceptowalnych społecznie.

Zwracanie uwagi na tiki tylko je nasila. Potem włącza się metody behawioralne, których głównym celem jest zwiększenie kontroli nad tikami. Uczy się pacjenta, jak opóźniać ich wykonanie albo też zamienić je na inne czynności lub słowa, które są akceptowalne społecznie bądź mniej widoczne. Dopiero gdy te metody okażą się nieskuteczne, a choroba upośledza normalne funkcjonowanie, sięga się po środki farmakologiczne. Nie usuwają one jednak przyczyny schorzenia, redukują jedynie jego objawy.

W przypadku występowania tików o dużym nasileniu zaleca się stosowanie:

• preparatów z grupy neuroleptyków,
• blokerów receptorów,
• blokerów kanału wapniowego,
• klonidyny,
• leków przeciwdepresyjnych.

Niektóre ośrodki w leczeniu zespołu Tourette’a stosują metodę EEG Biofeedback łączącą w sobie elementy psychoterapii i farmakoterapii. W naszym kraju porady można zasięgnąć w Polskim Towarzystwie Syndrom Tourette’a.

Jaka to choroba?

Pytanie 1 z 12

Co dolega temu dziecku?

Atypowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry

Atypiczne zapalenie skóry

Następne pytanie