Hiperglikemia: objawy, przyczyny, leczenie, powikłania

Hiperglikemia (przecukrzenie) oznacza wysoki poziom cukru we krwi. U diabetyków przyczyny podwyższonego poziomu glukozy we krwi to zwykle źle leczona cukrzyca, np. źle dobrana dawka insuliny lub błąd w diecie. Objawy hiperglikemii (przecukrzenia) nie zawsze są rozpoznawane. Niekiedy dolegliwości mogą być nieznaczne lub pojawiać się tak wolno, że chory może nie być ich świadomy, co stanowi zagrożenie dla jego zdrowia i życia. Sprawdź, jakie są przyczyny i objawy hiperglikemii, na czym polega jej leczenie i pierwsza pomoc przy hiperglikemii.

Spis treści

1. Hiperglikemia (przecukrzenie) - przyczyny
2. Hiperglikemia (przecukrzenie) - jak rozpoznać objawy?
3. Hiperglikemia (przecukrzenie) - pierwsza pomoc
4. Hiperglikemia (przecukrzenie) - leczenie
5. Hiperglikemia (przecukrzenie) - powikłania

Hiperglikemia (przecukrzenie) oznacza wysoki poziom glukozy we krwi, czyli taki, gdy stężenie glukozy na czczo we krwi wynosi 100-125 mg/dl (nieprawidłowa glikemia na czczo), a dwie godziny po posiłku 140–199 mg/dl (nieprawidłowa tolerancja glukozy).

U osób zdrowych stężenie cukru we krwi na czczo nie przekracza 99 mg/dl (prawidłowa glikemia na czczo), a 2 godziny po posiłku wynosi maksymalnie 140 mg/dl (prawidłowa tolerancja glukozy).

• GLIKEMIA POPOSIŁKOWA - normy. Prawidłowa glikemia poposiłkowa

U chorych na cukrzycę typu 1 za zbyt wysoki uznaje się poziom glukozy we krwi przekraczający 110 mg/dl przed posiłkiem lub 140 mg/dl 2 godziny po posiłku. Z kolei u chorych na cukrzycę typu 2 będą to wartości w zakresie 123-185 mg/dl (średnio około 154 mg/dl).

Należy jednak zaznaczyć, że wartości stężenia cukru na czczo i po posiłku mogą być różne u każdego diabetyka. Różnice te wynikają z typu cukrzycy, wieku chorego, czasu trwania choroby i obecności innych schorzeń (np. układu krążenia).

Hiperglikemia (przecukrzenie) - przyczyny

U diabetyków hiperglikemia najczęściej jest skutkiem źle leczonej cukrzycy, tj.

• przyjęcia niewłaściwych leków
• źle dobranej dawki insuliny
• użycia insuliny nieaktywnej
• pominięcia dawki leków przeciwcukrzycowych

Do hiperglikemii może także dojść w wyniku zaniechania leczenia (odstawienia insuliny lub doustnych leków hipoglikemizujących).

Hiperglikemia może się pojawić w czasie infekcji i stanów zapalnych, które zwiększają zapotrzebowanie na insulinę. Jednak trzustka cukrzyka nie jest w stanie wyprodukować jej w większej ilości.

Zwiększa się stężenie glukozy we krwi, ale nie ma insuliny, która mogłaby zmniejszyć ten nadmiar. W konsekwencji dochodzi do wzrostu glikemii. Z kolei hiperglikemia dodatkowo osłabia mechanizmy odpornościowe: infekcja przeciąga się, łatwo o zakażenia bakteryjne i grzybicze, rany źle się goją.

Podwyższony poziom cukru we krwi może być również wynikiem błędów dietetycznych - zjedzenia zbyt dużej porcji produktów zawierających węglowodany proste. Do hiperglikemii mogą doprowadzić także stres, zbyt mała aktywność fizyczna lub forsowny wysiłek fizyczny.

• Cukrzyca - cicha epidemia. Dlaczego coraz więcej ludzi choruje na cukrzycę?

Ryzyko hiperglikemii zwiększają także niektóre leki, nie tylko te dostępne bez recepty (np. tabletki do ssania czy  syrop przeciwkaszlowy), lecz także beta-blokery, epinefryna (adrenalina), tiazydy (grupa leków moczopędnych), kortykosteroidy, niacyna, pentamidyna (lek stosowany w pneumocystozowym zapaleniu płuc), inhibitory proteazy i niektóre leki przeciwpsychotyczne. Podawanie środków pobudzających, takich jak amfetamina, również może dać objawy hiperglikemii.

U osób zdrowych hiperglikemia może wskazywać na niezdiagnozowaną cukrzycę. Ponadto hiperglikemię o różnym stopniu nasilenia stwierdza się u ponad połowy dawców narządów.

W tym przypadku przyczyną hiperglikemii może być zaburzone wydzielanie insuliny, zmniejszona wrażliwość tkanek obwodowych na insulinę, stosowanie środków inotropowych oraz przetaczanie płynów zawierających glukozę.

Hiperglikemia może być także oznaką insulinoodporności, czyli odporności na działanie insuliny na poziomie komórkowym (zwykle w cukrzycy typu 2).

29,90 zł

Zamów

Glukozowa rewolucja - Jessie Inchauspé

44,60 zł

Zamów

Metoda Glucose Goddess - Jessie Inchauspé

Hiperglikemia (przecukrzenie) - jak rozpoznać objawy?

Objawy hiperglikemii (przecukrzenia) zwykle rozwijają się na tyle wolno, że mogą nie być zauważone przez diabetyków.

Objawy hiperglikemii pojawiają się, gdy dochodzi do niedoboru insuliny, pozwalającej na dostarczanie glukozy do komórki. Gdy poziom cukru we krwi jest większy niż 180 mg/dl, pojawiają się:

• zwiększone pragnienie (dzięki płynom organizm może rozcieńczyć zbyt dużą ilość cukru)
• częste oddawanie moczu, zwłaszcza w nocy (organizm pozbywa się wraz z moczem nadmiaru cukru)
• bóle głowy
• trudności z koncentracją
• niewyraźne widzenie
• zmęczenie
• senność
• utrata masy ciała

Przedłużona hiperglikemia może dawać objawy, takie jak:

• suchość, świąd lub infekcje skóry
• infekcje pochwy
• powolne gojenie się ran
• problemy z widzeniem
• bolesne, niewrażliwe na bodźce i zimne stopy
• utrata włosów na kończynach dolnych
• zaburzenia erekcji
• problemy żołądkowo-jelitowe, takie jak przewlekłe zaparcie lub biegunki

Hiperglikemia (przecukrzenie) - pierwsza pomoc

Pierwsza pomoc przy hiperglikemii powinna być udzielona jak najszybciej od momentu pojawienia się pierwszych objawów wzrostu poziomu glukozy we krwi.

W przeciwnym razie może dojść do poważnych powikłań. Najgroźniejszym z nich jest kwasica ketonowa, która może doprowadzić do śpiączki hiperglikemicznej, a nawet do śmierci.

W przypadku wystąpienia objawów hiperglikemii, należy zadzwonić na pogotowie, niezależnie od tego czy chory stracił przytomność, czy jest świadomy. Jeśli stężenie glukozy jest zbyt duże, konieczne może być podłączenie kroplówki i insuliny.

W większości przypadków osoba udzielająca pierwszej pomocy nie ma możliwości oznaczenia poziomu cukru we krwi chorego. Z tego powodu nie może sprawdzić, czy chory zmaga się z hipoglikemią, czy hiperglikemią. Dlatego lepiej nie podawać mu niczego słodkiego do zjedzenia lub wypicia, tylko poczekać na pogotowie.

Jeśli chory jest przytomny i jest pewne, że przyczyną jego problemów ze zdrowiem jest hiperglikemia, należy podać mu do picia wodę z solą, która pomaga zapobiec odwodnieniu i wypłukać nadmiar cukru z organizmu.

Jeśli chory jest nieprzytomny, objawami wskazującymi na hiperglikemię będą:

• zapach acetonu z ust
• sucha skóra
• przyspieszone tętno

Wówczas nie pozostaje nic innego, jak tylko ułożyć go w pozycji bocznej ustalonej i kontrolować jego oddech i tętno. Należy też zadbać o utrzymanie ciepła chorego (np. okryć go kocem lub kurtką, płaszczem).

Skuteczny detoks cukrowy - Diane Sanfilippo

64,68 zł

Zamów

Hiperglikemia (przecukrzenie) - leczenie

Jeśli poziom glukozy we krwi jest wysoki, należy możliwie najszybciej dążyć do tzw. wyrównania cukrzycy, czyli osiągnięcia jak najlepszych wartości glikemii. Należy:

• przyjmować leki przeciwcukrzycowe lub insulinę we właściwych dawkach i w odpowiednim czasie
• jeść posiłki w odpowiednich ilościach i o właściwych porach, pić dużo wody
• często sprawdzać poziom glukozy we krwi i notować wyniki w dzienniczku samokontroli
• prowadzić aktywny tryb życia i regularnie ćwiczyć

Jeśli ścisłe przestrzeganie planu leczenia cukrzycy nie spowoduje obniżenia poziomu cukru we krwi, być może potrzebna będzie zmiana leków, insuliny lub ich dawek, intensyfikacja wysiłku fizycznego lub przygotowanie dokładniejszego planu posiłków.

• Cukrzyca pod kontrolą – kryteria wyrównania glikemii

Hiperglikemia (przecukrzenie) - powikłania

Utrzymywanie się podwyższonego poziom cukru we krwi przez dłuższy czas może doprowadzić do poważnych powikłań, takich jak uszkodzenia nerwów, naczyń krwionośnych, utrata wzroku czy niewydolność nerek. Może się również zwiększyć ryzyko zakażeń. Hiperglikemia zwiększa także ryzyko zawału serca, udaru mózgu.

• Edukator diabetologiczny (w cukrzycy) - czym się zajmuje?

Najpoważniejszym powikłaniem jest kwasica ketonowa. To poważne zaburzenie, które może pojawić się u chorych na cukrzycę szczególnie typu 1. Do kwasicy dochodzi, gdy brakuje insuliny. Organizm szuka innych źródeł energii.

W celu uzyskania energii spalane są tłuszcze i tkanka mięśniowa. W tych warunkach powstają ciała ketonowe, które zakwaszają krew. Jednocześnie poziom glukozy we krwi jest wysoki. Zwiększenie ilości ciał ketonowych może doprowadzić do rozwoju kwasicy ketonowej.

Monika Majewska