Rumianek - właściwości i zastosowanie

2020-06-12 9:24

Rumianek pospolity (łac. Matricaria recutita) to jedna z najbardziej znanych i popularnych roślin leczniczych. Surowcem zielarskim są wysuszone koszyczki. Rumianek pospolity pochodzi ze wschodniej części obszaru Morza Śródziemnego; dziś jest rozpowszechniony prawie wszędzie. Pospolity także w Polsce. Jakie są właściwości rumianku?

Rumianek
Autor: Thinkstockphotos.com/ Archiwum prywatne Blondynki uważają rumianek za swój kwiat, ponieważ jest częstym składnikiem szamponów i preparatów do pielęgnacji jasnych włosów.
Rumianek
Autor: GettyImages Dzięki zawartości spiroeteru i związków kumaryny rumianek pomaga się odprężyć i uspokoić nerwy.

Rumianek pospolity (łac. Matricaria recutita - dawniej Matricaria chamomilla L.) to roślina lecznicza, której drobne, biało-żółte kwiaty zawierają substancje rzadko występujące w świecie roślin. Chodzi przede wszystkim o wyjątkowo dużą ilość (nawet do 1,5 proc.) olejku eterycznego bogatego w związki o specyficznych właściwościach leczniczych, m.in. działający przeciwalergicznie chamazulen, a także alfa-bisabolol i jego tlenki.

Należy jednak pamiętać, że mimo zawartości chamazulenu rumianek często uczula osoby wrażliwe - oczywiście wtedy, gdy stosują go zewnętrznie.

Rumianek to roślina jednoroczna o silnym, charakterystycznym zapachu. Łodyga rumianku jest wzniesiona 15-50 cm wysokości i rozgałęziona - na szczytach rozgałęzień tworzą się koszyczki kwiatowe o średnicy 1,5-2,5 cm ze stożkowatym, pustym w środku dnem kwiatowym. Kwiaty języczkowe (brzeżne) są białe, a kwiaty rurkowate (wewnętrzne) - żółte. Rumianek kwitnie od maja do września.

Rumianek - popularna roślina lecznicza

Surowcem zielarskim są wysuszone koszyczki, które zbiera się na początku kwitnienia (gdy kwiaty języczkowe jeszcze nie zwisają). Zbiór najlepiej przeprowadzać w suche, słoneczne dni, w godzinach popołudniowych - wtedy rośliny zawierają najwięcej substancji czynnych. Koszyczki suszy się w przewiewnym i zacienionym pomieszczeniu rozłożone cienką warstwą.

Koszyczek rumianku jest składnikiem wielu gotowych preparatów i mieszanek leczniczych. W kwiatach rumianku są:

Właśnie tej różnorodności składników rumianek zawdzięcza opinię jednej z najcenniejszych roślin leczniczych.

Rumianek - właściwości i zastosowanie

Rumianek pospolity ma właściwości:

  • przeciwzapalne
  • rozkurczające mięśnie gładkie
  • przyspieszające gojenie się ran
  • dezodoryzujące
  • przeciwbakteryjne i neutralizujące toksyny bakteryjne
  • pobudzające przemianę materii w skórze

Koszyczki rumianku stosuje się wewnętrznie:

Zewnętrznie stosuje się rumianek przy:

Koszyczki rumianku są także często wykorzystywane w kosmetyce.

Rumianek na zapalenie spojówek

Składniki naparu rumiankowego działają antyseptycznie, ściągająco i przeciwzapalnie. Ponadto hamują wydzielanie histaminy. To czyni z naparu bardzo skuteczny środek do przemywania i kompresów na podrażnione oczy – czy to z powodu stanu zapalnego spojówek, czy uczulenia.

Rumianek na podrażnienia skóry

Dzięki właściwościom przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym rumianku - co jest związane z zawartością alfa-bisabololu i spiroeteru, w mniejszym stopniu chamazulenu - napar z jego kwiatów jest doskonałym środkiem pomocnym przy wielu problemach skórnych.

Można go stosować np. do przygotowania parówek, kompresów lub do przemywania skóry dotkniętej trądzikiem, do łagodzenia podrażnień, a nawet zmian skórnych spowodowanych grzybicą.

Pomoże także przy owrzodzeniach, oparzeniach, świądzie. Dlatego wyciąg z rumianku jest bardzo cenionym składnikiem wielu kosmetyków - kremów, maseczek, płynów do mycia i kąpieli - przeznaczonych do skóry delikatnej i wrażliwej.

Rumianek na włosy

Ekstrakt z rumianku jest składnikiem wielu kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji włosów - ale tylko blond, ma bowiem silne właściwości rozjaśniające. Przywraca im naturalną jasną barwę, nadaje połysk i elastyczność, ułatwiając ich układanie.

W przypadku włosów przetłuszczających się przeciwdziała pojawieniu się łupieżu. A ponadto dzięki zawartości licznych związków mineralnych zapobiega wypadaniu włosów, odżywiając ich cebulki.

Rumianek na rany

Olejek pozyskiwany z kwiatów rumianku ma nie tylko silne działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, ale również pobudza przemianę materii w skórze i dzięki temu przyśpiesza gojenie się drobnych ran. Dlatego znajduje się on w wielu leczniczych kremach, maściach czy żelach, które działają antyseptycznie i jednocześnie ułatwiają zabliźnianie się zranień skóry.

Rumianek na uspokojenie

Rumianek ma właściwości rozluźniające, pomaga odprężyć się i uspokoić skołatane nerwy – to zasługa m.in. spiroeteru i związków kumaryny.

Po męczącym, stresującym dniu warto zanurzyć się w kąpieli z dodatkiem naparu z rumianku. A problemy ze snem miną, gdy położymy głowę na małej poduszeczce, do której wsypiemy trochę suszonych kwiatów rumianku.

Rumianek na żołądek

Dzięki aktywnym substancjom zawartym w rumianku, skutecznie radzi on sobie z różnymi dolegliwościami trawiennymi.

Spiroeter hamuje wydzielanie histaminy, serotoniny i bradykininy – substancji wywołujących stany zapalne. Flawonoidy i pochodne kumaryny wpływają rozkurczająco na mięśnie gładkie jelit i przewodów żółciowych. W rezultacie napar z rumianku działa przeciwzapalnie na błony śluzowe żołądka, poprawia przepływ żółci, korzystnie działa na przewód pokarmowy i wątrobę.

Herbatka rumiankowa po sutym i tłustym posiłku ułatwi jego trawienie. Jest ona także zalecana jako środek pomocniczy w nadkwaśności żołądka i nadmiernym wydzielaniu soku żołądkowego, przynosi ulgę w chorobie wrzodowej.

Rumianek na ból

Ponieważ zawarte w rumianku flawonoidy i związki kumaryny powodują obniżenie napięcia mięśni gładkich żołądka i jelit, herbatka rumiankowa jest bardzo skutecznym środkiem wiatropędnym.

Przynosi ulgę przy:

Jej właściwości rozkurczające i jednocześnie antyseptyczne sprawiają, że jest również przydatna przy problemach z nerkami i pęcherzem moczowym.

Rumianek na infekcje gardła i jamy ustnej

Olejek eteryczny, a zwłaszcza zawarty w nim alfa-bisabolol i spiroeter, działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie na błony śluzowe jamy ustnej. W efekcie rumianek bardzo skutecznie radzi sobie z:

Dlatego ekstrakt z rumianku jest ważnym składnikiem past do zębów oraz płukanek do ust i gardła.

Zrób to koniecznie

Wszechstronny napar z rumianku

Łyżkę suszonych kwiatów rumianku zalej szklanką wrzątku i zostaw pod przykryciem na 10 minut. Przecedź. Napar możesz pić – pomoże przy bólach brzucha, zaburzeniach trawienia, podenerwowaniu i problemach ze snem; albo stosować do płukania chorego gardła, przemywania oczu czy podrażnionej skóry.

Artykuł ukazał się w miesięczniku "Zdrowie"

Czy rozpoznajesz to zioło?
Pytanie 1 z 7
Te fioletowe kwiaty zawierające olejki eteryczne, które działają uspokajająco to:
Lawenda