Hiponatremia (niedobór sodu): przyczyny, objawy i leczenie

2022-01-10 11:00

Hiponatremia oznacza niedobór sodu w organizmie. Jest to niebezpieczny stan, który może doprowadzić do śmierci. Na niedobór sodu w organizmie są narażone m.in. osoby, które wykonują ciężki wysiłek fizyczny (zwłaszcza latem), a także chore na niedoczynność tarczycy. Jakie są przyczyny i objawy niedoboru sodu? Na czym polega leczenie hiponatremii?

Hiponatremia (niedobór sodu): przyczyny, objawy i leczenie
Autor: Getty Images

Spis treści

  1. Hiponatremia (niedobór sodu) - objawy
  2. Niedobór sodu (hiponatremia) - przyczyny
  3. Hiponatremia (niedobór sodu) - diagnostyka
  4. Hiponatermia (niedobór sodu) - leczenie

Hiponatremia to zaburzenie gospodarki wodno-elektrolitowej, którego istotą jest niedobór sodu w organizmie. Można o nim mówić, gdy poziom sodu we krwi spada poniżej normy, czyli 135 mmol/l.

Obok chloru i potasu sód jest podstawowym elektrolitem organizmu. Wraz z tymi pierwiastkami odpowiada za utrzymanie jego równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Z kolei wraz z potasem reguluje napięcie mięśniowe i wpływa na przewodzenie bodźców w komórkach nerwowych. Ponadto sód zatrzymuje wodę w organizmie, odpowiada za prawidłowe je rozmieszczenie w ustroju oraz bierze udział w transporcie aminokwasów i cukrów. Dlatego jego niedobór jest bardzo niebezpieczny dla zdrowia - może doprowadzić nawet do śmierci.

Odwodnienie organizmu: objawy i postępowanie

Hiponatremia (niedobór sodu) - objawy

Jakie są objawy hiponatremii i od czego zależą?

Objawy hiponatremii zależą od tego, jak szybko i w jakich ilościach doszło do utraty sodu. Hiponatremia łagodna (130-135 mmol/l) zwykle przebiega bezobjawowo.

Hiponatremia umiarkowana (120-130 mmol/l) daje niespecyficzne dolegliwości, takie jak:

W przypadku spadku poziomu sodu poniżej 125 mmol/l, przekroczony zostaje "próg bezpieczeństwa". Wówczas pojawiają się objawy ciężkiej hiponatremii:

Długotrwały niedobór sodu lub ciężka hiponatremia (ze spadkiem sodu poniżej 110 mmol/l) stanowi zagrożenie życia. Śmiertelność z powodu hiponatremii jest duża i wynosi od 38 do 58 proc.

Niedobór sodu (hiponatremia) - przyczyny

Jakie są przyczyny niedoboru sodu?

Przyczyną hiponatremii może być także obecność w moczu substancji osmotycznych, takich jak glukoza czy mocznik, które doprowadzają do wydalania dużych ilości moczu.

Niedobory sodu na tle żywieniowym obserwuje się niezwykle rzadko, ponieważ jest on wszechobecny w pożywieniu.

Hiponatremia (niedobór sodu) - diagnostyka

Podstawowym badaniem jest morfologia krwi, która pozwala ustalić poziom sodu. Konieczne jest także badanie moczu.

Hiponatermia (niedobór sodu) - leczenie

Leczenie polega na uzupełnieniu niedoborów sodu w organizmie. Jednak metoda jego uzupełniania zależy od czasu trwania niedoboru sodu, a także od ilości utraconego sodu. Im dłużej hiponatremia się rozwijała, tym wolniej należy ją wyrównywać.

Zbyt szybki wzrost poziomu sodu może doprowadzić do ciężkich powikłań, w tym do zespołu demielinizacji (rozpadu osłonek mielinowych w ośrodkowym lub obwodowym układzie nerwowym).

W początkowym stadium rozwoju hiponatremii lekarz zwykle zaleca odstawienie płynów. Jeśli zaleci uzupełnienie niedoboru sodu poprzez pożywienie, należy pamiętać, że Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca spożycie sodu w ilościach nie większych niż 5 g/d.

Należy także zaznaczyć, że zwiększone spożycie sodu jest czynnikiem ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego (pierwiastek ten zatrzymuje wodę we krwi, powodując podwyższenie ciśnienia tętniczego). Dlatego osoby z rozpoznanym nadciśnieniem powinny sięgnąć po gotowe płyny elektrolitowe (można je kupić w aptece). W cięższych przypadkach konieczne jest dożylne podawanie płynów nawadniających, które zawierają sód w różnym stężeniu.

Wyrównując niedobory sodu, lekarz wyrównuje także niedobory potasu.

O autorze
Monika Majewska - właściwe zdjęcie
Monika Majewska
Dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, a zwłaszcza obszarach medycyny, ochrony zdrowia i zdrowego odżywiania. Autorka newsów, poradników, wywiadów z ekspertami i relacji. Uczestniczka największej Ogólnopolskiej Konferencji Medycznej "Polka w Europie", organizowanej przez Stowarzyszenie "Dziennikarze dla Zdrowia", a także specjalistycznych warsztatów i seminariów dla dziennikarzy realizowanych przez Stowarzyszenie.