Skąd się bierze woda w płucach?

Płyn w opłucnej, lepiej znany jako woda w płucach, to płyn zbierający się w miąższu płucnym lub w jamie opłucnej. Pojawia się on w wyniku poważnych stanów chorobowych i stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia. Woda w płucach może być następstwem różnych schorzeń. Jakie są przyczyny, objawy i leczenie gromadzenia się płynu w opłucnej?

Spis treści

1. Woda w płucach - przyczyny
2. Woda w płucach - objawy
3. Woda w płucach - rozpoznanie
4. Woda w płucach - leczenie

Woda w płucach może być powodowana przez bardzo dużą ilość problemów medycznych i chorób, również tych niezwiązanych bezpośrednio z płucami. Najczęściej jednak przyczyną jest stan zapalny lub choroba nowotworowa.

Woda w płucach - przyczyny

Oprócz tego płyn w opłucnej może wystąpić w wyniku chorób autoimmunologiczych takich jak:

• toczeń rumieniowaty,
• toczeń polekowy,
• choroby reumatyczne (w tym reumatoidalne zapalenie stawów),
• ziarniaki Wegenera,
• sarkoidoza.

Występuje też przy:

• zatorowości płucnej,
• zakażeniach,
• wodobrzuszu,
• niedoczynności tarczycy,
• zawale serca,
• zawale płuca,
• niewydolności krążenia,
• urazach klatki piersiowej, spowodowanych np. wypadkiem lub w wyniku odmy samoistnej.

Woda w płucach zbiera się również podczas chorób wirusowych oraz bakteryjnych. Do tego grona należą choroby, jak: gruźlica oraz bakteryjne i wirusowe zapalenia płuc. Spotyka się ją również w wyniku zakażeń pasożytniczych.

Nowotwory, które grożą zbieranie się płynu w opłucnej, to:

• rak płuca,
• międzybłoniak opłucnej,
• rak jajników,
• rak piersi,
• rak układu chłonnego,
• rak jelita grubego,
• rak trzustki
• czy rak nerek.

Zdarza się też, że płyn powstaje w wyniku radioterapii. Oprócz tego istnieją przypadki wody w płucach spowodowanej ropniami podprzeponowymi i ropniami wątroby.

Woda w płucach - objawy

Objawy wody w płucach często są niejednoznaczne i zależą od czynnika, który ją wywołał oraz ewentualnych powikłań. Również ilość płynu gromadzącego się w opłucnej ma ogromny wpływ na symptomy.

Zazwyczaj pierwszą oznaką nieprawidłowości jest duszność i ucisk w klatce piersiowej. Wydzielina sprawia, że oddychanie jest utrudnione, co powoduje ból, a ruchomość klatki, wraz z gromadzeniem się płynu, zostaje coraz bardziej ograniczona. Boleści mogą też pojawić się w okolicy brzucha, a nawet promieniować na barki.

Płuca same w sobie nie mogą powodować bólu, jednak powiązanie opłucnej z nerwami międzyżebrowymi, już tak. Kolejnym objawem wody w płucach może być kaszel, powodowany przez ucisk na tkanki organu. Dolegliwości bólowe najczęściej występują przy stanach zapalnych i chorobach nowotworowych. Skutkiem nieleczonego gromadzenia się płynu w opłucnej może być nawet śmierć.

Woda w płucach - rozpoznanie

Rozpoznanie wody w płucach może zostać postawione na kilka sposobów. Podczas badania lekarskiego medyk opukuje klatkę piersiową. Dzięki tej metodzie jest w stanie wykryć obecność płynu poniżej 300-400 ml.

RTG klatki piersiowej może ujawnić jeszcze mniejsze ilości, bo już powyżej 200 ml. Badanie przeprowadzone w pozycji bocznej przynosi dokładniejszy wynik badania. USG z kolei wykrywa obecność wody w płucach już od 100 ml, a TK klatki piersiowej – od 50 ml.

Badania płynu opłucnego:

• badania biochemiczne (poziomy białka, glukoza, amylaza, DH pH, cholesterol, trójglicerydy),
• hematokryt,
• skład komórkowy (neutrofilia: zakażenia bakteryjne, limfocytoza: gruźlica i nowotwory, eozynofilia: w zakażeniach pasożytniczych), dają lepszy wgląd w stan chorego.

Woda w płucach - leczenie

Leczenie wody w płucach zależne jest bowiem od przyczyny, która doprowadziła do wysięku. Lekarz po odkryciu, że w opłucnej zebrał się płyn, ustala najpierw jego charakter. Może być on zapalny, nowotworowy lub przesiękowy. Dzięki temu łatwiej jest zawęzić obszar poszukiwań dla postawienia prawidłowej diagnozy i głównej przyczyny gromadzenia się wody w płucach, by móc ją wyeliminować wdrażając adekwatne leczenie: antybiotykoterapię, leczenie onkologiczne lub inne.

Nie zawsze jest to jednak możliwe – jeżeli choroby podstawowej nie da się wyleczyć, można stosować wyłącznie leczenie objawowe wody w płucach, np. poprzez torakocentezę, czyli nakłucie jamy opłucnej. Jest to swego rodzaju drenaż, który odprowadza zalegający płyn, zmniejszając duszności i dolegliwości bólowe, gdy płuco się rozpręża.

Nakłucie może jednak nie wystarczyć i wtedy stosuje się chirurgiczne odprowadzenie płynu. Stosuje się wtedy torakotomię, czyli otwarcie klatki piersiowej. Może też dojść do sytuacji, w której niezbędna jest dekortykacja, czyli wycięcie części płuca. Zabieg ten jednak, choć może wiązać się z komplikacjami (uszkodzenie nerwów i innych narządów, obrzęk, przeciek powietrza, wyciek chłonki, zator powietrzny), nie wpływa na wydolność oddechową.

Czytaj też:

• Zapalenie opłucnej - przyczyny, objawy i leczenie
• Zator płucny (zator tętnicy płucnej) – objawy, przyczyny, zapobieganie

zs