Cukrzyca typu 5 oficjalnie uznana. To koniec medycznej kontrowersji
W tym roku Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna (IDF) po dekadach kontrowersji oficjalnie uznała piątą formę cukrzycy. Apeluje teraz do innych instytucji medycznych o pójście w jej ślady. O cukrzycy typu 5 rzadko się mówi lub prowadzi badania, a mimo to uważa się, że dotyka ona nawet 25 milionów ludzi na całym świecie, zwłaszcza tych w krajach o niskich i średnich dochodach, gdzie dostęp do opieki medycznej jest ograniczony.
Po raz pierwszy opisano ją w 1955 roku na Jamajce, a następnie na wiele lat popadła w zapomnienie. Nawet po jej uznaniu przez WHO w latach 80. XX wieku, diagnoza ta budziła kontrowersje. Od prawie siedmiu dekad naukowcy debatują nad tym, czy cukrzyca typu 5 w ogóle istnieje, a w 1999 roku WHO wycofała tę klasyfikację z powodu braku dowodów. Do dziś nie ma porozumienia co do sposobu diagnozowania cukrzycy typu 5 ani jej leczenia.
Zaskakująca przyczyna choroby. To nie styl życia jest winny
W przeciwieństwie do cukrzycy typu 1, 2, 3c i cukrzycy ciążowej, cukrzyca typu 5 nie jest związana z otyłością, stylem życia, ciążą ani układem odpornościowym. Wydaje się, że wynika ona raczej z niedożywienia. Wcześniej znana jako cukrzyca związana z niedożywieniem (MRDM), ta postać cukrzycy jest często błędnie diagnozowana jako inne typy. A jednak, ponieważ insulinooporność nie wydaje się być główną przyczyną cukrzycy typu 5, dostępne metody leczenia mogą nie być pomocne. W rzeczywistości mogą nawet zaszkodzić.
„Zrozumienie konkretnego typu cukrzycy, na którą choruje dana osoba, ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia odpowiedniego leczenia” - wyjaśnił w maju Craig Beall, badacz cukrzycy z University of Exeter.
Dramatyczna sytuacja pacjentów. Brak nazwy utrudniał ratunek
Meredith Hawkins, endokrynolog z Global Diabetes Institute przy Albert Einstein College of Medicine, od lat apeluje o globalne uznanie cukrzycy typu 5, która dotyka głównie mieszkańców Azji i Afryki, zmagających się z poważnym niedoborem żywności.
„Cukrzyca spowodowana niedożywieniem jest częstsza niż gruźlica i niemal tak powszechna jak HIV / AIDS , ale brak oficjalnej nazwy utrudnia diagnozowanie pacjentów i znalezienie skutecznych terapii” – powiedziała Hawkins na początku tego roku. „Mam nadzieję, że formalne uznanie cukrzycy za typ 5 doprowadzi do postępu w leczeniu tej długo zaniedbywanej choroby, która poważnie wyniszcza ludzi i często kończy się śmiercią”.
Unikalny profil metaboliczny. Dlaczego typ 5 jest inny?
W ostatnich latach liczne badania na zwierzętach i ludziach wykazały, że przewlekłe niedobory składników odżywczych mogą mieć długotrwałe konsekwencje dla trzustki, zaburzając jej zdolność do wydzielania insuliny i wyrównywania poziomu cukru we krwi. Praca Hawkins, opublikowana w 2022 r., jest pierwszą, która ustaliła unikalny profil metaboliczny dla cukrzycy spowodowanej niedożywieniem.
Ona i jej współpracownicy przeprowadzili niewielkie badanie, które wykazało, że osoby z MRDM mają niedobór insuliny, podobnie jak osoby z cukrzycą typu 1, ale nie w takim samym stopniu, i nadal są wrażliwe na insulinę, w przeciwieństwie do osób z cukrzycą typu 2, u których rozwija się oporność.
„Cukrzyca typu 5 wyróżnia się szczególną patogenezą, która według teorii wiąże się z zaburzeniami rozwoju trzustki wynikającymi z przedłużających się okresów niedoboru składników odżywczych” – napisał Rahul Garg, lekarz z FH Medical College and Hospital w Indiach, w niedawnym przeglądzie piśmiennictwa.
Pułapka w leczeniu: insulina może być niebezpieczna
Specyficzny profil metaboliczny cukrzycy typu 5 sprawia, że lekarze prowadzący leczenie muszą zachować ostrożność podczas zarządzania poziomem insuliny u pacjentów. Osoby chore na cukrzycę typu 5 mogą potrzebować jedynie minimalnych dawek insuliny uzupełniającej lub mogą wymagać alternatywnych metod pobudzania wydzielania insuliny, aby uniknąć niebezpiecznego spadku lub wzrostu poziomu insuliny.
„Niewłaściwe leczenie insuliną może prowadzić do hipoglikemii (niskiego poziomu cukru we krwi), co może stanowić szczególne ryzyko w miejscach, w których panuje niedobór żywności i gdzie monitorowanie poziomu glukozy może być nieopłacalne” – wyjaśnili Hawkins i współpracownicy w przeglądzie opublikowanym po formalnym rozpoznaniu cukrzycy typu 5.
Problem ten nie ogranicza się jednak tylko do Azji i Afryki. Niedożywienie narasta w niektórych częściach Ameryki Łacińskiej i na Karaibach. „Nie ma szybkiego rozwiązania, dlatego spodziewamy się, że walka z tą chorobą będzie wymagała dalszych, szeroko zakrojonych badań i działań rzeczniczych” – powiedziała Hawkins w wywiadzie udzielonym na początku tego roku. „Kiedy zobaczysz młodych pacjentów umierających z powodu niewłaściwego leczenia zaniedbanej postaci cukrzycy, nie ma już odwrotu”.
