Choroby cywilizacyjne - rodzaje, przyczyny i sposoby zapobiegania
Choroby cywilizacyjne są powszechnym problemem naszych czasów. Niewłaściwy tryb życia, złe odżywianie, mała aktywność fizyczna, nałogi czy życie w stresie i pośpiechu sprawiają, że wiele z nas zmaga się z cywilizacyjnymi schorzeniami. Jakie są najczęstsze rodzaje chorób cywilizacyjnych i, co najważniejsze, jak im zapobiegać?
Spis treści
Choroby cywilizacyjne, zwane również chorobami XXI wieku, są zespołem dolegliwości, które szerzą się na całym świecie w wyniku rozwoju cywilizacji. To choroby o charakterze globalnym, występujące zarówno w społeczeństwie wysoko rozwiniętym, jak i rozwijającym się. Choć nie są chorobami zakaźnymi, w zastraszającym tempie rozprzestrzeniają się, doprowadzając do przedwczesnych zgonów.
Co powoduje choroby cywilizacyjne?
Choroby cywilizacyjne mają związek z zanieczyszczeniem środowiska, rozpowszechnieniem żywności wysoko przetworzonej i narażeniem na czynniki chemiczne. Uprzemysłowienie jest dużym problemem dla różnych dziedzin życia codziennego. Często stawiamy na ilość, a nie na jakość produktów. W codziennej diecie znajduje się za mało warzyw, owoców i produktów z błonnikiem, a dominują cukry i niezdrowe tłuszcze.
Nie bez znaczenia jest stres, życie w pośpiechu i hałas. Dodatkowo do rozwoju chorób cywilizacyjnych przyczyniają się:
- brak aktywności fizycznej,
- siedzący tryb życia,
- spędzanie czasu w zamkniętych pomieszczeniach,
- palenie papierosów,
- nadużywanie alkoholu,
- skłonność do używek,
- a także brak odpoczynku.
Zastraszający jest fakt, że coraz częściej choroby te diagnozowane są u dzieci i młodzieży.
Najczęstsze choroby cywilizacyjne
Choroby cywilizacyjne są coraz większym zagrożeniem dla współczesnego społeczeństwa. Dotykają wielu układów i narządów. Do najczęstszych chorób cywilizacyjnych zaliczymy m.in.:
- Schorzenia sercowo-naczyniowe – wraz z rozwojem cywilizacji doszło do zwiększonej zachorowalności na choroby układu krążenia, np. nadciśnienie tętnicze, miażdżycę, udar mózgu, chorobę naczyń obwodowych, zapalenie mięśnia sercowego, chorobę wieńcową czy niewydolność serca.
- Schorzenia przewodu pokarmowego – spowodowane są stresem, nieodpowiednią dietą, spożywaniem zbyt dużej ilości produktów przetworzonych, a zbyt małej ilości warzyw i owoców. Przyczyniają się do obniżenia poziomu dobrego cholesterolu HDL, a podwyższenia poziomu trójglicerydów. Schorzenia te powodują biegunki, zaparcia, refluks, choroby jelit, żołądka i dwunastnicy.
- Cukrzyca – to choroba metaboliczna, na którą choruje ponad 270 mln osób na całym świecie. Niestety zapadalność na nią wciąż wzrasta, w szczególności w krajach rozwijających się.
- Nowotwory – wynikają ze zwiększonej ekspozycji na działanie szkodliwych czynników rakotwórczych np. szkodliwe promieniowanie, dym papierosowy czy różnego rodzaju substancje chemiczne.
- Zaburzenia psychiczne – nieustanny stres, zwiększone tempo życia, ciągły wyścig, jak również szkodliwy wpływ mediów społecznościowych i poczucie osamotnienia przyczyniają się do rozwoju chorób psychicznych np. depresji, schizofrenii, pracoholizmu, nerwicy i zaburzeń lękowych.
- Nadwaga i otyłość – mało kto wie, że nadwaga i otyłość zaliczane są do chorób cywilizacyjnych XXI wieku. Nadmierna masa ciała przyczynia się do zaburzeń i nieprawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Osoby otyłe narażone są na zachorowanie na nowotwór, choroby serca, wystąpienie zaburzeń hormonalnych, a także zaburzeń psychicznych. Niestety otyłość dotyczy ogromnej ilości dzieci poniżej 18. roku życia.
Jak zapobiegać chorobom cywilizacyjnym?
Gdy wiemy już, czym są choroby cywilizacyjne, warto dokładnie przyjrzeć się temu, jak funkcjonujemy, i jak wygląda nasze życie. By móc walczyć z chorobami cywilizacyjnymi niezbędne są nie tylko nowe metody leczenia, ale przede wszystkim odpowiednia profilaktyka.
Kluczowe okazuje się wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych, których podstawą jest zdrowa dieta obfitująca w błonnik, warzywa, owoce i zdrowe nienasycone kwasy tłuszczowe. Należy spożywać pięć posiłków dziennie, wystrzegać się cukru, przetworzonej żywności i unikać soli.
Bardzo ważne, by analizować składy kupowanych produktów i wybierać te pozbawione niepotrzebnych konserwantów i sztucznych substancji.
Warto zadbać o odpowiednią aktywność fizyczną, efektywny wypoczynek i zdrowy sen. Uprawianie sportu (w szczególności na świeżym powietrzu), dostosowanego do naszego stanu zdrowia pomoże w walce z dodatkowymi kilogramami i wspomoże prawidłowe funkcjonowanie organizmu.
By zapobiegać chorobom cywilizacyjnym należy regularnie wykonywać badania kontrolne. Ich zakres i częstotliwość uzależniony jest od wieku i stanu zdrowia pacjenta.
Czytaj też:
