ADHD może wyglądać inaczej, niż myślisz. Psychiatra ujawnia pięć oznak

Zdiagnozowanie ADHD bywa wymagające, zwłaszcza gdy objawy nie są typowe. Psychiatra ostrzega, że wiele osób przez lata żyje z zaburzeniem, nie mając o tym pojęcia. Wskazuje pięć subtelnych oznak, które łatwo przeoczyć. Choć są nieoczywiste, mogą świadczyć o ADHD.

Przyczyny ADHD

ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) to zaburzenie neurorozwojowe, które wpływa na sposób działania mózgu. Pojawia się już we wczesnym dzieciństwie i oddziałuje na funkcje wykonawcze mózgu, czyli zdolność do planowania, koncentracji, kontrolowania impulsów i organizowania działań.

Dokładna przyczyna ADHD nie jest do końca znana, ale uważa się, że istotną rolę odgrywają:

• czynniki genetyczne - ADHD często występuje rodzinnie,
• nieprawidłowości w pracy mózgu - szczególnie w obszarach odpowiadających za uwagę, kontrolę impulsów i regulację emocji,
• zaburzenia neuroprzekaźników - zwłaszcza dopaminy i noradrenaliny, które wpływają na przetwarzanie informacji w mózgu,
• czynniki środowiskowe - np. narażenie płodu na toksyny (np. alkohol, nikotyna, ołów), wcześniactwo, niska masa urodzeniowa, powikłania okołoporodowe.

ADHD nie jest wynikiem złego wychowania czy braku dyscypliny.

Nieoczywiste objawy ADHD

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi nie jest łatwy do rozpoznania, zwłaszcza u osób dorosłych. Istnieją bowiem objawy zaburzenia, które są na tyle nieoczywiste, że mogą prowadzić do opóźnionej lub błędnej diagnozy.

Psychiatra dr Ali Ajaz regularnie dzieli się wiedzą medyczną w mediach społecznościowych, na TikToku zgromadził prawie 95 tysięcy obserwatorów. W ostatnim czasie opublikował nagranie, w którym poruszył temat nieoczywistych objawów ADHD.

Lekarz wyjaśnił, że zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi wpływa na zachowanie, powodując niepokój, problemy z koncentracją i impulsywne zachowania.

Symptomy pojawiają się we wczesnym dzieciństwie i są bardzo wyraźne w sytuacjach, takich jak np. rozpoczęcie nauki w szkole. Jednak zdarza się, że diagnoza ADHD pada dopiero w okresie nastoletnim, a nawet w dorosłości.

Pięć objawów ADHD, których większość ludzi nie dostrzega. Cześć, jestem doktorem Alim Ajazem, konsultantem psychiatrycznym i moim codziennym zajęciem jest pomaganie osobom z ADHD w rozwoju

- rozpoczął wideo.

Ekspert wymienił symptomy, które sprawiają, że wiele osób nie podejrzewa nawet, że zaburzenie ich dotyczy.

Po pierwsze, mamy ślepotę czasową. Osoby z ADHD często mają trudności z oszacowaniem, ile czasu zajmują im poszczególne czynności, co prowadzi do chronicznego spóźniania się lub niedoceniania zadań. To nie lenistwo, to kwestia biologiczna

- powiedział.

Tego typu zachowania bywają mylnie interpretowane jako brak dyscypliny, zła organizacja czy niedbalstwo, choć w rzeczywistości wynikają z trudności w zarządzaniu czasem, typowych dla neuroatypowego mózgu.

Drugim czynnikiem jest reaktywność emocjonalna. ADHD nie polega tylko na skupieniu uwagi, ale na intensywnym odczuwaniu wszystkiego. Małe frustracje mogą prowadzić do dużych wybuchów emocji, których w danej chwili nie sposób opanować

- dodał.

To właśnie dlatego osoby z ADHD bywają postrzegane jako „przewrażliwione” lub „niestabilne emocjonalnie”, choć ich reakcje wynikają z realnych trudności z regulacją emocji.

Po trzecie, to niepokój psychiczny. Nawet jeśli ktoś na zewnątrz wygląda na spokojnego, jego mózg może pracować w nieustannym biegu, przeskakując z myśli na myśl. To wyczerpujące

- podkreślił.

Wewnętrzny chaos często bywa bagatelizowany, ponieważ nie daje tak oczywistych sygnałów jak fizyczna nadpobudliwość, ale dla osoby z ADHD potrafi być równie obciążający.

Mózgi osób z ADHD nie mają problemów z koncentracją uwagi w ogóle, ale bardziej, gdy rzeczy nie są stymulujące, jak na przykład te bardziej prozaiczne. Ale gdy coś jest interesujące, całkowite nadmierne skupienie stanowi duże ryzyko

- wyjaśnił.

„Uwaga oparta na zainteresowaniach” sprawia, że osoba z ADHD potrafi zupełnie zatracić się w jednym temacie, ignorując wszystko inne, co prowadzi do trudności w zachowaniu równowagi i zarządzaniu czasem.

Zdaniem dr Ajaza piątą cechą charakterystyczną ADHD jest chroniczna prokrastynacja.

Nie chodzi o brak dyscypliny, ale o trudność w rozpoczynaniu zadań bez zastrzyku dopaminy. Mózg opiera się nawet prostym czynnościom, dopóki w ostatniej chwili nie pojawi się panika

- dodał.

Ten mechanizm często prowadzi do odkładania wszystkiego na ostatnią chwilę. To nie lenistwo, lecz biologiczna potrzeba silnego bodźca, który „uruchamia” działanie dopiero wtedy, gdy presja staje się nie do zniesienia.

Pozostałe objawy ADHD u osób dorosłych

W wytycznych National Health Service podkreślono, że diagnoza ADHD u dorosłych bywa szczególnie trudna. Choć główne symptomy (nieuwaga, nadpobudliwość i impulsywność) są podobne w każdym wieku, to jednak sposób ich okazywania staje się odmienny.

Nadpobudliwość u dorosłych zwykle jest mniej widoczna, podczas gdy problemy z koncentracją mogą nasilać się ze względu na bardziej złożone obowiązki. Ponadto objawy u dorosłych często mają łagodniejszy przebieg niż te, które występują u dzieci.

Objawy, które mogą wskazywać na ADHD u osób dorosłych:

• ciągłe gubienie rzeczy,
• ciągłe rozpoczynanie nowych zadań przed ukończeniem poprzednich,
• częste przerywanie innym,
• drażliwość i wybuchowość,
• mówienie chaotyczne bez zachowania kolejności,
• niedbalstwo i brak dbałości o szczegóły,
• niepokój i nerwowość,
• niezdolność do radzenia sobie ze stresem,
• problemy ze skupieniem się,
• podejmowanie ryzyka podczas wykonywania czynności, np. niebezpieczna jazda.
• skrajna niecierpliwość,
• słabe umiejętności organizacyjne,
• trudność z ustaleniem priorytetów,
• trudności z zachowaniem ciszy,
• wahania nastroju,
• zapominalstwo.

Zobacz galerię 10 zdjęć

Paula Komendarczuk