Niewydolność wątroby: przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Niewydolność wątroby to stan, w którym wątroba nie jest zdolna do spełniania swoich funkcji. Może być on wynikiem chorób przewlekłych, ale czasem problem pojawia się nagle. Jakie są przyczyny i objawy niewydolności wątroby? Jak przebiega jej leczenie?

Spis treści

1. Niewydolność wątroby – przyczyny
2. Niewydolność wątroby – objawy
3. Niewydolność wątroby – leczenie

Niewydolność wątroby to stan, w którym wątroba jest częściowo lub całkowicie niezdolna do skutecznego funkcjonowania, tj. syntezy, metabolizmu, magazynowania, filtracji i wielu innych. Niewydolność wątroby dzieli się na przewlekłą i ostrą.

Przewlekła niewydolność wątroby to  trwała i postępująca dysfunkcja wątroby, która jest konsekwencją choroby przewlekłej. Stan ten charakteryzuje się wystąpieniem encefalopatii wątrobowej (zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego, które są skutkiem działania toksyn, pojawiających się w organizmie w związku z uszkodzeniem wątroby) i osoczowych zaburzeń krzepnięcia.

Grupę tę obejmuje przede wszystkim marskość wątroby, a także przewlekle przetrwałe zapalenie wątroby, przewlekłe zrazikowe zapalenie wątroby, toczniopodobne zapalenie wątroby, przewlekłe zapalenie wątroby nieokreślone.

Z kolei ostra niewydolność wątroby to potencjalnie odwracalna, nagła, trwała i postępująca dysfunkcja wątroby (bez wcześniej zdiagnozowanej choroby wątroby) charakteryzująca się wystąpieniem encefalopatii wątrobowej od 4 do 26 tygodni od uszkodzenia wątroby i osoczowych zaburzeń krzepnięcia.

Niewydolność wątroby – przyczyny

Do  przewlekłej niewydolności wątroby doprowadza wiele czynników, z których najczęściej wymienia się przewlekłe nadużywanie alkoholu, niewłaściwe odżywianie, przebycie wirusowych zapaleń wątroby (wirusem HBV, rzadziej typu HCV lub innymi wirusami powodującymi zapalenie wątroby), nowotwory wątroby.

Z kolei do ostrej niewydolności wątroby dochodzi zwykle w wyniku zatrucia lekami (paracetamolem lub innymi lekami hepatotoksycznymi) lub toksynami (najczęściej toksyną muchomora sromotnikowego). Ostra niewydolność wątroby może być również następstwem piorunującego WZW typu B, zakrzepicy żył wątrobowych i innych chorób wątroby (np. przewlekłego autoimmunologicznego zapalenia wątroby, choroby Wilsona) i ogólnoustrojowych (np. wstrząsu lub sepsy).

Czytaj też: Jakie są czynniki ryzyka stłuszczenia wątroby? 

Niewydolność wątroby – objawy

Przewlekła niewydolność wątroby może przebiegać bezobjawowo. Dopiero przy uszkodzeniu większości tego narządu pojawiają się objawy niewydolności. Początkowo występują osłabienie, a także dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takie jak:

• brak łaknienia
• zmniejszenie masy ciała
• uczucie pełności po jedzeniu
• zła tolerancja tłuszczów i alkoholu
• bóle brzucha po prawej stronie
• wzdęcia
• nieprzyjemne odbijane po jedzeniu
• nudności

Następnie pojawiają się żółtaczka, powiększenie wątroby, obrzęki wokół kostek nóg, żylaki przełyku lub odbytu. Wodobrzusze, czyli obecność płynu w jamie brzusznej, zwykle świadczy o dużym stopniu zaawansowania niewydolności wątroby.

Objawy ostrej niewydolności są bardzo podobne do tych, które pojawiają się w zaawansowanym stadium przewlekłej postaci choroby, a dodatkowo pojawiają się zaburzenia świadomości, a kontakt z chorym jest niemożliwy. Objawy te pojawiają się od 4. do 26. tygodni od uszkodzenia wątroby.

Ostatnim etapem niewydolności wątroby są głębokie zaburzenia metaboliczne (kwasica metaboliczna) i śpiączka wątrobowa, a w konsekwencji śmierć.

Czytaj też: Jak powstrzymać marskość wątroby? 

Niewydolność wątroby – leczenie

Zarówno w przypadku ostrej, jak i przewlekłej niewydolności wątroby ważna jest dieta ubogobiałkowa (podaż białka powinna wynosić max. 60 g na dobę). Stosuje się także leczenie farmakologiczne, jednak najbardziej skuteczną metodą leczenia jest przeszczepienie wątroby.

Przeszczep w przewlekłej niewydolności wątroby powinien zostać wykonany wtedy, gdy wyczerpią się inne możliwości leczenia i pojawią się objawy zaawansowanej niewydolności tego narządu. Transplantacja powinna zostać jednak wykonana, zanim dojdzie do niewydolności wielonarządowej. W przypadku ostrej niewydolności wątroby konieczne jest jak najszybsze wykonanie transplantacji. Według statystyk, po przeszczepie wątroby przeżywa ok. 60 proc. pacjentów.

Monika Majewska