CELLULITIS (zapalenie tkanki łącznej) - przyczyny, objawy i leczenie

Cellulitis to nie to samo, co cellulit, czyli tzw. skórka pomarańczowa. Cellulitis to zapalenie tkanki łącznej - choroba bakteryjna, która może dać bardzo poważne powikłania. Nieleczony cellulitis może doprowadzić do rozwoju zapalenia opon mózgowych, a nawet sepsy. Jakie są przyczyny i objawy cellulitisu? Na czym polega leczenie tej choroby?

Spis treści

1. Cellulitis (zapalenie tkanki łącznej) - przyczyny i czynniki ryzyka
2. Cellulitis (zapalenie tkanki łącznej) - objawy
3. Cellulitis (zapalenie tkanki łącznej) - diagnoza
4. Cellulitis (zapalenie tkanki łącznej) - leczenie
5. Cellulitis (zapalenie tkanki łącznej) - zapobieganie

Cellulitis to inaczej zapalenie tkanki łącznej - ostry, rozprzestrzeniający się stan zapalny skóry i tkanki podskórnej, a więc głębszych warstw skóry. U dorosłych zwykle rozwija się on w obrębie nóg, twarzy i ramion, a u dzieci w okolicach twarzy i wokół odbytu.

Cellulitis nie jest tym samym, co cellulit, czyli zdeformowana tkanka tłuszczowa, która nadaje skórze wygląd przypominający skórkę pomarańczową. Oba pojęcia łączy jedynie podobne brzmienie.

Cellulitis (zapalenie tkanki łącznej) - przyczyny i czynniki ryzyka

Przyczyną cellulitisu jest zakażenie bakteriami. Za zapalenie tkanki łącznej zwykle odpowiadają gronkowce (Staphylococcus) - najczęściej gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus). W niektórych przypadkach przyczyną choroby mogą być paciorkowcowe z grupy Streptococcus A. Do zakażenia dochodzi najczęściej po mechanicznym uszkodzeniu skóry (np. po przekuciu uszu, wykonania tatuażu, po operacji), poparzeniu czy ukąszeniu.

U dzieci poniżej 6. roku życia częstą przyczyną zapalenia tkanki łącznej (zwłaszcza na twarzy, ramion i górnej części tułowia) jest bakteria Haemophilus influenzae, która wywołuje głównie zakażenia układu oddechowego (najczęściej grypę) i bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Do rozwoju cellulitisu może dojść także po podrapaniu lub pogryzieniu człowieka przez psa lub kota będącego nosicielem bakterii Pasteurella multocida. W rzadkich przypadkach przyczyną zakażenia jest włoskowiec różycy (Erysipelothrix rhusiopathiae), który może dostać się do organizmu człowieka m.in. po uszkodzeniu skóry przez rybę lub kraba w czasie kąpieli morskiej. Ta sama bakteria może spowodować zapalenie tkanki łącznej po urazie skóry w czasie pracy przy trzodzie chlewnej lub drobiu.

Jednak często zdarza się, że do rozwoju cellulitisu dochodzi bez przerwania ciągłości skóry. Na ten typ zakażenia najbardziej narażone są osoby zmagające się z egzemą, łuszczycą i grzybicą skóry (a zwłaszcza z tzw. stopą atlety), a także z innymi zapalnymi chorobami skóry. W grupie ryzyka zachorowania na cellulitis znajdują się również osoby, które mają cukrzycę, cierpią na zaburzenia krążenia w kończynach dolnych, mają osłabiony układ odpornościowy (np. w wyniku zakażenia wirusem HIV, przyjmowania leków osłabiających odporność, np. leków immunosupresyjnych po przeszczepie, kortykosteroidów), a także te zmagające się z obrzękami.

Cellulitis (zapalenie tkanki łącznej) - objawy

W obrębie zainfekowanego miejsca na skórze pojawiają się

• tkliwość
• ból
• zwiększone ucieplenie
• obrzęk
• pęcherze
• wybroczyny
• zaczerwienienie

Może pojawić się również czerwona linia biegnąca od zakażonej skóry do najbliższych węzłów chłonnych (jest to wynik infekcji podskórnych naczyń węzłów), które zwykle są powiększone.

Jeśli stan zapalny rozprzestrzeni się dalej, pojawiają się objawy ogólne, charakterystyczne dla toczącego się w organizmie stanu zapalnego:

• stan podgorączkowy lub gorączka
• dreszcze
• poty
• bóle głowy
• nudności

Cellulitis (zapalenie tkanki łącznej) - diagnoza

Lekarza wykonuje badanie fizykalne (ogląda chorą część skóry) i zleca badania krwi. Przy cellulitisie markery reakcji zapalnej, takie jak CRP i OB, mogą być podwyższone. Powinno się także wykonać badanie mikrobiologiczne wymazów pobranych z zainfekowanych obszarów skóry, by wiedzieć, jakie bakterie są odpowiedzialne za chorobę, a co za tym idzie - jakie antybiotyki włączyć do leczenia.

Cellulitis (zapalenie tkanki łącznej) - leczenie

Stosuje się antybiotykoterapię. Leczeniem z wyboru jest podawanie amoksycyliny. Antybiotyk powinien być stosowany dopóki wszystkie objawy ostrego zapalenia znikną (może to oznaczać przyjmowanie antybiotyków nawet przez 2 miesięce)

Ponadto stosuje się także środki przeciwbólowe, ale tylko wybrane (np. paracetamol) i tylko w wyjątkowych sytuacjach. Zalecane jest unikanie NLPZ, np. ibuprofenu, w trakcie ostrej fazy choroby, ponieważ leki z tej grupy mogą doprowadzić do groźnych powikłań, takich jak martwicze zapalenie powięzi.

Jeśli choroba zaatakowała kończynę, należy zadbać o jej odpowiednie ustawienie - powinna być uniesiona, by ułatwić odpływ krwi.

W ciężkich przypadkach chory musi zostać hospitalizowany. Wówczas antybiotyki są podawane dożylnie.

Cellulitis (zapalenie tkanki łącznej) - zapobieganie

Przede wszystkim należy dbać o skórę, tzn. utrzymać ją w czystości i używać balsamu, aby zapobiec wysuszeniu i pękaniu. Ponadto należy przemywać brudne rany i skaleczenia, a także zakładać jałowe opatrunki na otwarte rany.

Monika Majewska