Promienica: bakteryjna CHOROBA SKÓRY

Promienica, inaczej aktynomikoza, jest chorobą o podłożu bakteryjnym. Jej nazwa wywodzi się od promienistego układu nitek bakterii powodujących infekcję. Promienica objawia się zmianami na skórze, które z początku mają charakter nierównych ognisk zapalnych, przekształcających się z czasem w liczne twarde guzy ropne.

Spis treści

1. Promienica: przyczyny
2. Promienica: objawy
3. Leczenie promienicy

Promienica to stosunkowo rzadko występująca u ludzi bakteryjna choroba zakaźna. Guzy przy promienicy mają tendencję do przebijania się na zewnątrz i do tworzenia trudno gojących się przetok, czyli pękania i wylewania zgromadzonej w nich wydzieliny.

Promienica jest przede wszystkim przewlekłą chorobą zakaźną zwierząt, zwłaszcza bydła i trzody chlewnej.

Charakterystyczną jej cechą jest obecność drobnych jasnożółtych ziarenek (tzw. druzy) w wydzielinie wydobywającej się z przetok – to kolonie bakterii promieniowców. Ich obecność jest podstawą lekarskiej diagnozy. Tylko jeśli trudno dostrzec te ziarenka, a lekarz ma podstawy, by podejrzewać promienicę – może poprzeć wstępne rozpoznanie pobierając na drodze biopsji materiał ze zmienionych chorobowo miejsc do badania histologicznego i mikrobiologicznego.

Promienica: przyczyny

Promienica dotyczy najczęściej dorosłych mężczyzn i ma charakter przewlekły - może się ciągnąć przez wiele miesięcy. Chorobę u ludzi wywołuje bakteria beztlenowa z grupy promieniowców o nazwie Actinomyces israeli, która może być składnikiem fizjologicznej flory bakteryjnej w jamie ustnej. Dlatego też choroba zaczyna się rozwijać najczęściej właśnie tam, a następnie zajmuje skórę w okolicy podżuchwowej, zazwyczaj po jednej stronie szyi. Rozwojowi promienicy sprzyjają:

• próchnica zębów
• zakażenia przywierzchołkowe
• urazy w obrębie jamy ustnej.

Zakażenie może się też rozwinąć po usunięciu zęba lub po urazie w okolicy twarzy lub szyi. Rany umożliwiają bowiem przedostanie się bakterii w głąb skóry i dalej – w głąb całego organizmu. Promienica może się umiejscowić także w obrębie klatki piersiowej (zajmuje płuca) lub brzucha (atakuje wtedy narządy wewnętrzne). To jednak stosunkowo rzadkie przypadki. Postać płucna choroby wywołana jest wdychaniem bakterii – promieniowców – z jamy ustnej. Ropnie tworzą się w płucach i na opłucnej, z czasem atakują kości, węzły chłonne i skórę. Postać brzuszna tej choroby – analogicznie – wywołana jest wskutek połknięcia promieniowców. Postacie płucna i brzuszna promienicy przebiegają nietypowo, dlatego ich rozpoznanie jest dość trudne.

Promienica: objawy

Objawy promienicy uzależnione są od umiejscowienia zmian. Mogą występować bóle w okolicy nacieków.

• podwyższona (do 38 °C) temperatura
• twarde, ograniczone, mało bolesne guzy, często z ogniskami ropnymi
• z czasem guzkowate zmiany w nacieku ulegają rozpadowi i powstają przetoki z wydobywającą się surowiczo-krwistą treścią, która zawiera kolonie promieniowca

Dochodzi do przewlekłego procesu zapalnego z martwicą prowadzącą do powstawania przetok i ziarniną ulegającą bliznowaceniu z powstawaniem deskowatego nacieczenia

Leczenie promienicy

Promienicę, jako chorobę bakteryjną, leczy się antybiotykami, najczęściej podawaną doustnie (w najcięższych przypadkach – dożylnie)  – penicyliną. Kuracja trwa około pół roku i przez cały ten czas należy przyjmować antybiotyk. Czasem usuniecie zmian ropnych i twardych, zwłókniałych guzów wymaga interwencji chirurga. W terapii stosuje się także preparaty jodowe.