Ból w podbrzuszu dotyka nie tylko kobiety. Jakie są jego najczęstsze przyczyny?

2022-06-06 19:39

Ból w podbrzuszu, określany też jako ból w dole brzucha czy w dolnej części brzucha może mieć wiele przyczyn. Ból w dolnej części brzucha w zależności od tego czy jest odczuwany po prawej czy po lewej stronie może wskazywać na różne choroby układu pokarmowego, moczowego i płciowego. Sprawdź o czym świadczy ból w dole brzucha.

kobieta z bólem
Autor: Getty Images

Ból w podbrzuszu oznacza dolegliwości zlokalizowane w dolnej części brzucha. Na ból podbrzusza najczęściej skarżą się kobiety, gdyż zwykle ma on źródło w narządach rozrodczych (szyjka macicy, macica, przydatki), choć zdarza się także u mężczyzn.

Ustalenie najbardziej prawdopodobnej przyczyny bólu w podbrzuszu ułatwia określenie charakteru bólu (np. kłujący ból w podbrzuszu) jego nasilenia, umiejscowienia (np. ból po prawej lub po lewej stronie podbrzusza), jak i jego relacji z cyklem miesiączkowym (np. ból w podbrzuszu po owulacji lub przed okresem).

Spis treści

  1. Ból w podbrzuszu związany z cyklem miesiączkowymy
  2. Ból w podbrzuszu niezwiązany z cyklem miesiączkowym
  3. Ból w podbrzuszu - zaburzenia układu pokarmowego
  4. Ból w podbrzuszu - zaburzenia układu moczowego
  5. Ból w podbrzuszu - choroby układu mięśniowo-szkieletowego
  6. Ból w podbrzuszu na tle psychogennym
Ból w prawej części brzucha

Ból w podbrzuszu związany z cyklem miesiączkowym

Wiele dolegliwości ginekologicznych powoduje bóle okresowe, tzn. pojawiające się zawsze w tej samej fazie cyklu miesiączkowego. Na ogół do najczęstszych przyczyn bólu w podbrzuszu pochodzenia ginekologicznego zalicza się:

Omówienia wymaga także endometrioza mogąca prowadzić do pojawienia się bólu bez związku z cyklem miesiączkowym, w zaawansowanych stadiach przebiegająca niekiedy z tyłozgięciem macicy, jej tkliwością uciskową i zmniejszoną ruchomością.

Niekiedy wyczuwalny jest guz w miednicy (przypuszczalnie endometrioma - guz nowotworowy) lub tkliwe na ucisk guzki wyczuwalne przy badaniu oburęcznym przez pochwę.

  • ból międzymiesiączkowy - to nagle występujący silny, ostry ból, najintensywniejszy na początku miesiączki i ustępujący w ciągu 1-2 dni. Ból międzymiesiączkowy często jest połączony z niewielkim plamieniem z pochwy
  • ból owulacyjny, czyli ten występujący w połowie cyklu (w czasie owulacji), spowodowany jest przez niewielkie i krótkotrwałe podrażnienie otrzewnej w procesie pękania pęcherzyka Graafa

Ból w podbrzuszu niezwiązany z cyklem miesiączkowym

  • Stany zapalne miednicy objawia się stopniowo narastającym bólem w miednicy, śluzowo-ropną wydzieliną z szyjki, a niekiedy gorączką, bolesnym oddawaniem moczu i dyspareunią, czyli odczuwaniem bólu w czasie stosunku. Typowa jest także znaczna tkliwość uciskowa przy ruchach szyjki i tkliwość uciskowa przydatków. Rzadko wyczuwalny jest guz przydatków (ropień).
  • Pęknięcie torbieli jajnika objawia się nagłym wystąpieniem bólu, najsilniejszego na początku, a potem szybko w ciągu paru godzin słabnącego. Pęknięcie torbieli niekiedy jest połączone z niewielkim krwawieniem z pochwy, nudnościami, wymiotami i objawami otrzewnowymi (m.in. objaw Blumberga, sztywność mięśni brzucha, obrona mięśniowa).
  • Na pękniętą ciążę pozamaciczną wskazują nagły zlokalizowany ból (nie o charakterze skurczowym), często połączony z krwawieniem z pochwy, a czasem także z omdleniem i wstrząsem krwotocznym. Charakterystycznymi objawami są także zamknięte ujście szyjki macicy, niekiedy ostre wzdęcie brzucha lub tkliwy na ucisk guz przydatków.
  • Ostre zwyrodnienie włókniakomięśniaka macicy charakteryzuje nagle występujący ból i krwawienie z pochwy. Dolegliwość ta pojawia się najczęściej w pierwszych 24. tygodniach ciąży, po porodzie lub po rozwiązaniu ciąży.
  • Skręt przydatków objawia się nagle występującym silnym bólem po jednej stornie, niekiedy o charakterze kolki (gdy do skrętu dochodzi z przerwami). Ból ten często jest połączony z nudnościami, wymiotami, objawami otrzewnowymi i tkliwością przy ruchach szyjki macicy. Czynnikami ryzyka wystąpienia skrętu przydatków są np. ciąża, indukcja owulacji, powiększenie jajnika do >4 cm.
  • Na raka trzonu macicy lub raka jajnika wskazują stopniowo narastający ból, wydzielina z pochwy (poprzedzająca krwawienie), patologiczne krwawienie z pochwy (np. krwawienie pozamenopauzalne, nawracające maciczne krwotoki premenopauzalne). Rzadko wyczuwalny jest guz w miednicy.
  • Zrosty charakteryzuje stopniowo narastający ból w miednicy (często przechodzący w przewlekły) lub bólu w czasie stosunku u pacjentek, które przebyły operację brzuszną (a niekiedy zakażenie w obrębie miednicy). W przypadku tego typu schorzenia nie występują krwawienia i wydzielina z pochwy. Mogą za to pojawić się nudności i wymioty (sugerujące niedrożność jelit).
  • Poronienie samoistne objawia się krwawieniem z pochwy, połączonym z kurczowym bólem w podbrzuszu lub bólem w plecach, u kobiety we czesnym okresie ciąży. Temu stanowi towarzyszą także m.in. tkliwość uciskowa piersi, nudności i opóźniające się miesiączki.

Ból w podbrzuszu - zaburzenia układu pokarmowego

Ból w podbrzuszu z prawej strony może wskazywać na zapalenie wyrostka robaczkowego, czego objawami dodatkowymi są także nudności, a następnie brak łaknienia, gorączka. Ból w okolicy podbrzusza może być także konsekwencją schorzeń, takich jak: zespół jelita wrażliwego, zapalenie żołądka i jelit, choroby zapalne jelit, zapalenie uchyłków, nowotwory, zaparcia, niedrożność jelit, ropień okołoodbytniczy, zespół nadwrażliwości jelita grubego. Wówczas charakterystyczna jest grupa objawów, na którą składają się ból brzucha, wzdęcia, nudności, wymioty, zmiany w oddawaniu stolca (zaparcia, biegunki), często z domieszką krwi.

Ból w podbrzuszu - zaburzenia układu moczowego

Ból w podbrzuszu, połączony z częstym oddawaniem moczu, nagłym parciem na mocz lub bólem przy jego oddawaniu, zwykle wskazuje na choroby dróg moczowych, np. zapalenie pęcherza moczowego, śródmiąższowe zapalenie pęcherza moczowego, odmiedniczkowe zapalenie nerek, kamicę moczową, kolkę nerkową.

W przypadku mężczyzn mogą to być również problemy z prostatą, np. zapalenie gruczołu krokowego, w przebiegu którego pojawia się niewyraźny ból wędrujący (jest odczuwany także w mosznie, a nawet w okolicach odbytu)

Ból w podbrzuszu - choroby układu mięśniowo-szkieletowego

Ból w podbrzuszu może wskazywać na rozstęp spojenia łonowego, będący skutkiem przebytych porodów pochwowych czy nadwyrężenia mięśni brzucha.

Ból w podbrzuszu na tle psychogennym

Ból w podbrzuszu może być także wynikiem somatyzacji, tj. somatycznej projekcji zaburzeń psychicznych, które mogą być następstwem wcześniej doznawanej przemocy fizycznej, psychologicznej lub seksualnej.

Przeczytaj także:

Ważne

Objawy alarmujące, będące wskazaniem do natychmiastowej wizyty lekarskiej

  • omdlenie lub wstrząs krwotoczny (przyśpieszenie czynności serca, obniżenie ciśnienia tętniczego)
  • objawy otrzewnowe
  • pozamiesiączkowe krwawienie z pochwy
  • gorączka lub dreszcze
  • nagły silny ból połączony z nudnościami, wymiotami, silnym poceniem się lub pobudzeniem ruchowym

Bibliografia: The Merck manual. Objawy kliniczne: praktyczny przewodnik diagnostyki i terapii, pod. red. Porter R., Kaplan J., Homeier B., Wrocław 2010