Leukocytoza: przyczyny, objawy, leczenie
Leukocytoza to zwiększona ilość białych krwinek (leukocytów), najczęstszą, ale nie jedyną, przyczyną tego stanu są infekcje. Warto dowiedzieć się, czym są leukocyty, jaka jest ich funkcja i jakie stany należy wziąć pod uwagę, gdy wystąpi ich nadmiar. Poznaj przyczyny, objawy i sposoby leczenia leukocytozy.
Spis treści
Leukocytoza to pojęcie dość szerokie - to dlatego, że leukocyty (białe krwinki) mają wiele frakcji specjalizujących się w walce z różnymi patogenami i odpowiadającymi za różne rodzaje reakcji immunologicznej.
Leukocytoza mówi nam ogólnie o tym, że ilość białych krwinek jest zbyt wysoka, nie informuje jednak, której grupy ten wzrost dotyczy. Węższymi pojęciami są odpowiednio do wymienionych populacji: neutrofilia, limfocytoza, eozynofilia, bazofilia, monocytoza. Ze względu na dominujący odsetek pierwszych dwóch, to one najczęściej są odpowiedzialne za leukocytozę.
Leukocytoza: przyczyny
Czy podwyższone leukocyty zawsze świadczą o poważnej chorobie?
Wzrost ilości leukocytów, a także poszczególnych ich grup wynika z funkcji jakie one pełnią, często świadczy on o infekcji (zarówno ostrej jak i przewlekłej) – jaki jest to patogen możemy dowiedzieć się sprawdzając, która z grup leukocytów jest w nadmiarze.
Inną przyczyną leukocytozy, zwłaszcza bardzo dużej (powyżej 30000) może być choroba rozrostowa krwi – białaczka lub chłoniak.
Rzadziej stan ten obserwuje się w przebiegu ciąży, u osób otyłych, po napadzie padaczkowym, zabiegu chirurgicznym i urazie.
Również inne poważne choroby mogą powodować wzrost liczby białych krwinek, np. nowotwory złośliwe, przewlekłe choroby zapalne.
Bardzo częste przyczyny wzrostu białych krwinek są zupełnie błahe, spowodowane niewłaściwym przygotowaniem do badania - intensywnym wysiłkiem fizycznym, spożyciem posiłku, dużym stresem emocjonalnym, czy paleniem papierosów przed pobraniem krwi.
Przyczyna wzrostu leukocytów po wysiłku jest bardzo ciekawa, dzieje się tak, dlatego że część krwinek należy do tak zwanej puli przyściennej. Czekają one w pogotowiu przyczepione do ściany naczyń krwionośnych, pobierając krew nie zostają więc one zaaspirowane do probówki. W czasie wysiłku fizycznego natomiast, szybszy przepływ krwi powoduje oderwanie części z nich, co sztucznie zawyża ich ilość, dlatego nie powinno się podejmować intensywnych ćwiczeń w dzień przed badaniem, ani tym bardziej w dniu badania.
Podobnie nie należy palić papierosów, a ostatni posiłek najlepiej jest zjeść ok. 18.00 dnia poprzedzającego pobranie krwi.
Nieprawidłowy wynik ilości leukocytów zwykle weryfikuje się ponownym oznaczeniem, dzięki czemu możne wyeliminować błędy laboratoryjne, wynikające z nieprawidłowego przygotowania do badania, czy niewłaściwych oznaczeń.
Przypadkowo wykryta leukocytoza skłania najczęściej do poszukiwania infekcji, w pierwszej kolejności bakteryjnej.
Morfologia krwi obwodowej informuje nas o ilości poszczególnych składników krwi: krwinkach czerwonych (oznaczane jako RBC) i ich parametrach, płytkach krwi (PLT) oraz właśnie o leukocytach (WBC) wraz z liczebnością ich frakcji.
Do krwinek białych należą:
- neutrofile (60-70% wszystkich leukocytów),
- eozynofile (2-4%),
- bazofile (0-1%),
- limfocyty (20-48%),
- monocyty (4-8%).
O leukocytozie mówimy, gdy ilość krwinek białych wzrośnie powyżej górnej granicy normy, są one zmienne i mogą różnić się w zależności od laboratorium, jednak w większości ich liczba zawiera się w przedziale 4000-10000/μl. Bardziej szczegółowym badaniem jest morfologia krwi z rozmazem, dzięki niemu oceniamy wygląd poszczególnych krwinek.
Leukocytoza: rodzaje
Leukocytoza jest pojęciem bardzo ogólnym dającym jedynie ogólny obraz pacjenta, znacznie więcej mówi nam to, która z frakcji występuje w nadmiarze.
Neutrofilia może świadczyć o infekcjach bakteryjnych, urazach (np. oparzeniach, krwotokach), przyjmowaniu pewnych leków (np. glikokortykosteroidów), ale także wynikać z toczącej się białaczki. Limfocytoza występuje przede wszystkim w chorobach wirusowych, rzadziej szpiczaku, białaczkach, czy gruźlicy.
Bazofilię, eozynofilię i monocytozę obserwujemy tylko wyjątkowo, występują one odpowiednia w stanach takich jak: choroby rozrostowe, choroby alergiczne, zakażenia bakteryjne.
Warto pamiętać, że pojedynczy nieprawidłowy wynik nie jest zwykle powodem do niepokoju, zwłaszcza jeśli zmiana parametru jest niewielka.
Takie oznaczenie najczęściej weryfikuje się kolejnym badaniem, żeby wyeliminować błędy laboratoryjne, a jeśli wynik się powtarza, często konieczna jest dokładniejsza diagnostyka.
Morfologia krwi obwodowej jest badaniem pomocniczym, a o rozpoznaniu choroby decyduje całość obrazu klinicznego, przede wszystkim objawy kliniczne. Diagnoza białaczki czy chłoniaka nigdy nie może być postawiona na podstawie wyniku morfologii krwi!
Leukocytoza: leczenie
Nie ma jednego standardowego postępowania w przypadku wystąpienia nadmiaru krwinek białych. Przede wszystkim trzeba ustalić, czy wzrost ten wynika ze stanu patologicznego toczącego się w organizmie, czy z niewłaściwego oznaczenia.
Na podstawie objawów i wyników innych badań można postawić najbardziej prawdopodobną diagnozę i wdrożyć odpowiednie do choroby podstawowej leczenie.
Jeżeli całość obrazu klinicznego wskazuje na infekcję bakteryjną, najczęściej leczeniem jest antybiotykoterapia, w przypadku chorób wirusowych rzadko mamy możliwość leczenia skierowanego przeciw tym drobnoustrojom, ale można zastosować tak zwane metody nieswoiste.
Jeśli podejrzewa się bardzo poważne choroby – chłoniaka czy białaczkę, konieczna jest bardzo dokładna diagnostyka nierzadko z biopsją szpiku włącznie, leczeniem tych chorób jest chemioterapia i radioterapia.
Niezależnie od przyczyny choroby, kolejne badania morfologii i obserwacja zmian liczby ich populacji służą monitoringowi postępu choroby i ocenie skuteczności leczenia.
Leukocyty bronią naszego organizmu przed zakażeniami, każdy z ich rodzajów odpowiada za zwalczanie innego rodzaju patogenu. Wzrost ilości leukocytów to leukocytoza, prowadzić mogą do niej zarówno procesy fizjologiczne, jak i róże patologie, najczęściej infekcje.
Warto pamiętać, że niewielkie odchylenia od normy w ilości białych krwinek najczęściej nie są niebezpieczne, jednak każdy wynik morfologii krwi należy koniecznie skonsultować z lekarzem.
Czytaj też:
- Leukocyty w moczu – co oznaczają? Przyczyny leukocyturii
- Leukopenia (mała liczba leukocytów) - przyczyny, objawy i leczenie
- MCHC: niska lub wysoka wartość - co oznacza?
- Agranulocytoza: przyczyny, objawy, leczenie
Porady eksperta
Czym są leukocyty?
Krwinki białe odpowiadają za odporność naszego organizmu, w większości powstają w szpiku kostnym. W zależności od budowy mikroskopowej podzielono je na dwie główne grupy: granulocyty i agranulocyty.
Do pierwszej z nich należą neutrofile, eozynofile i bazofile. Zawierają one ziarnistości z różnymi enzymami, dzięki którym mogą pełnić swoje zadania.
Neutrofile odpowiadają za obronę przed drobnoustrojami – migrują w stronę ogniska zapalnych, miejsc namnażania bakterii i martwicy. Funkcje te spełniają one dzięki zdolności do diapedezy (przechodzenia przez ścianę naczynia), chemotaksji (przyciągania przez pewne substancje), degranulacji (uwalniania ziarnistości) i fagocytozy (pochłaniania patogenów).
Eozynofile odpowiadają za walkę z pasożytami oraz za niektóre odczyny alergiczne.
Bazofile natomiast biorą udział w reakcjach nadwrażliwości i anafilaksji.
Agranulocyty to przede wszystkim limfocyty, oraz znacznie mniej liczna grupa monocytów. Pierwsze z nich powstają nie tylko w szpiku kostnym, ale także w węzłach chłonnych, grasicy i śledzionie, ich główną funkcją jest walka z zakażeniami wirusowymi poprzez aktywację układu odpornościowego oraz produkcję przeciwciał, do nich należą także tak zwane komórki pamięci.
Ostatnia grupa – monocyty – reguluje reakcje odpornościowe, a także ma zdolność do fagocytozy patogenów.
![Stan przedcukrzycowy dotyczy nawet 5 mln Polaków. Ciebie też? Sprawdź to [TEST]](https://cdn.galleries.smcloud.net/t/galleries/gf-TRZ7-kaJ1-ptSh_cukrzyca-pomiar-cukru-320x213.jpg)
