- Najnowsze badania naukowe ujawniają, że hobby takie jak taniec może cofnąć biologiczny wiek mózgu nawet o 7 lat
- Regularna aktywność umysłowa i społeczna to skuteczny trening mózgu, który zmniejsza ryzyko problemów z pamięcią o 63%
- Eksperci tłumaczą, dlaczego wieloletnia gra na instrumencie buduje rezerwę poznawczą chroniącą słuch przed starzeniem
- Dedykowane aplikacje do treningu umysłu mogą przywrócić sprawność pamięci do poziomu osób o dekadę młodszych
Jakie hobby odmładza mózg? Taniec i rysunek mogą cofnąć jego wiek o lata
Nowe odkrycia naukowe pokazują, że twoje ulubione hobby może być najlepszym eliksirem młodości dla mózgu. Zgodnie z najnowszym badaniem opublikowanym na łamach czasopisma „Nature Communications”, regularne angażowanie się w kreatywne zajęcia, takie jak taniec, rysunek czy gra na instrumencie, może sprawić, że biologiczny wiek mózgu cofnie się nawet o kilka lat. Naukowcy wykorzystali do tego zaawansowane modele zwane „zegarami mózgowymi”, które porównują wiek mózgu widoczny na skanach z naszym wiekiem metrykalnym.
Analiza objęła 1473 osoby z dziesięciu krajów i przyniosła zaskakujące wnioski. Mózgi osób, które osiągnęły poziom ekspercki w swoim hobby, wyglądały średnio o 5 lat młodziej, niż wskazywałaby na to ich data urodzenia. Co więcej, u pasjonatów tanga argentyńskiego ta różnica była jeszcze większa i wynosiła aż 7 lat, co udowadnia, jak potężny wpływ na nasze komórki nerwowe ma połączenie aktywności fizycznej, umysłowej i społecznej.
Co dzieje się w mózgu podczas kreatywnej aktywności? Rola układu LC-NA
To nie żadna magia, a czysta neurobiologia, którą udało się niedawno wyjaśnić. Naukowcy piszący na łamach „Frontiers in Human Neuroscience” wskazują na kluczową rolę układu w mózgu zwanego locus coeruleus-noradrenalina (w skrócie LC-NA). Jest on odpowiedzialny za naszą elastyczność poznawczą, czyli zdolność do adaptacji i myślenia w nieszablonowy sposób.
Podczas kreatywnej zabawy czy nauki nowej umiejętności nasz mózg mierzy się z „bezpieczną niepewnością”, stając przed koniecznością rozwiązywania drobnych problemów i dostosowywania się do nowych sytuacji. To właśnie aktywuje wspomniany układ LC-NA, przekształcając wyzwanie w angażujące i nagradzające doświadczenie. W efekcie nie tylko wzrasta pozytywny nastrój, ale jest to też doskonały trening i sposób na lepszą koncentrację. Co więcej, mózg staje się bardziej plastyczny i odporny na procesy starzenia.
Muzyka a rezerwa poznawcza. Dlaczego muzycy lepiej słyszą w hałasie?
Gra na instrumencie lub śpiew to coś więcej niż tylko przyjemność. To prawdziwy trening dla układu nerwowego, który przynosi korzyści na lata. Badanie opublikowane w „PLoS Biology” porównało mózgi starszych muzyków, ich rówieśników niegrających oraz młodych dorosłych. Odkryto, że wieloletnia praktyka muzyczna chroni przed typowym dla wieku pogorszeniem słuchu w hałasie.
Dzieje się tak, ponieważ mózgi muzyków zachowują bardziej „młodzieńcze” wzorce połączeń nerwowych w obszarach odpowiedzialnych za przetwarzanie dźwięku. Naukowcy tłumaczą to zjawiskiem „rezerwy poznawczej”, która sprawia, że dzięki intensywnemu treningowi umysłowemu mózg nie musi nadmiernie wysilać innych rejonów, by kompensować straty, co jest typową oznaką starzenia.
Aktywność umysłowa i społeczna. Jak o 63% zmniejszyć ryzyko problemów z pamięcią?
Aktywność intelektualna i społeczna to potężne narzędzia w walce o sprawny umysł do późnej starości, a dowody na to są jednoznaczne. Chińskie badanie opublikowane w „Arch Public Health”, w którym przez kilka lat obserwowano ponad 1300 seniorów, wykazało, że częste angażowanie się w tego typu zajęcia wiązało się z aż o 63% mniejszym prawdopodobieństwem trwałego spadku zdolności poznawczych.
Innymi słowy, osoby aktywne były niemal trzykrotnie mniej narażone na problemy z pamięcią i myśleniem. Wnioski te potwierdza amerykański projekt U.S. POINTER, którego wyniki ukazały się w czasopiśmie „JAMA”. Dowodzą one, że kompleksowe programy łączące ćwiczenia fizyczne, zdrową dietę, wyzwania umysłowe i życie towarzyskie znacząco poprawiają funkcje poznawcze u osób starszych.
Trening mózgu na smartfonie. Czy aplikacje mogą cofnąć wiek pamięci o dekadę?
Współczesna technologia i zorganizowane zajęcia mogą być skutecznym wsparciem w dbaniu o kondycję mózgu. Dowodem na to jest badanie McGill University, w którym uczestnicy przez 10 tygodni korzystali z aplikacji do treningu umysłu. Efekty okazały się imponujące: udało się przywrócić działanie kluczowego dla pamięci układu cholinergicznego w mózgu do poziomu, jaki obserwuje się u osób o dekadę młodszych.
Skuteczność takich działań widać nie tylko w laboratoriach, ale i w praktyce, także w ramach programów aktywizujących, z których korzystają polscy seniorzy. Różnorodne inicjatywy, oferujące kursy stymulujące umysł, zajęcia muzyczne czy warsztaty pisarskie, przyciągają osoby po 55. roku życia. Co ważne, takie zajęcia nie tylko stanowią świetne ćwiczenie dla mózgu, ale także zwiększają zaangażowanie społeczne i poprawiają ogólną jakość życia, co ma ogromne znaczenie dla zdrowia psychicznego seniorów.
