Glistnik jaskółcze ziele - właściwości i zastosowanie

Glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus L.) wykazuje liczne właściwości lecznicze, jednak najbardziej jest znany jako sprawdzony sposób na kurzajki. Mało kto wie, że glistnik jaskółcze ziele łagodzi bóle brzucha, również te, które pojawiają się podczas miesiączki. Jednak mimo wszechstronnych właściwości, może mieć także działanie toksyczne, dlatego nie każdy może sięgać po to zioło.

Zobacz galerię 5 zdjęć

Glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus L.) to rosnący pospolicie w całej Polsce chwast. Inne nazwy tego zioła to: glistewnik, ziele  od  brodawek,  złotnik,  celidonia,  cyndalia, glistnik  większy,  żółtnik,  cencylia,  brodawka, brodawnik, jaskółcze gniazdo, sandalina, santalina, zwyciężyjad.

Mało kto wie, że roślina ta wykazuje liczne właściwości lecznicze, które w medycynie naturalnej wykorzystuje się od wieków. Glistnik jaskółcze ziele znalazł zastosowanie już w starożytnej Grecji.

Dioscorides - grecki lekarz i botanik - wykorzystywał glistnik jako lek przeciwgorączkowy. Z kolei pisarz rzymski Pliniusz przypisywał glistnikowi moc przywracania wzroku jaskółkom, którym uprzednio wydłubano oczy. Stąd prawdopodobnie wzięła się polska nazwa tego zioła.

W lecznictwie ludowym wielu krajów uważa się, że sok mleczny wyciekający po złamaniu rośliny to sprawdzony sposób na usunięcie kurzajek. Wykazano też, że glistnik działa przeciwbólowo, obniża ciśnienie krwi i zwalnia akcję serca.

Z kolei napar z młodych liści działa żółciopędnie i reguluje czynności przewodu pokarmowego. Ze wstępnych badań wynika także, że wyciągi alkoholowe z tego zioła wykazują aktywność przeciwnowotworową.

Zioło to działa przeciwalergicznie, a także - jak wykazały doświadczenia na zwierzętach - zmniejsza lub znosi wstrząs anafilaktyczny.

Spis treści

1. Glistnik jaskółcze ziele na kurzajki
2. Glistnik na bóle brzucha i miesiączkowe
3. Jaskółcze ziele na wątrobę - szkodzi czy pomaga?
4. Glistnik - właściwości przeciwnowotworowe
5. Jaskółcze ziele - działanie uspokajające
6. Glistnik jaskółcze ziele na serce
7. Glistnik jaskółcze ziele - skutki uboczne
8. Glistnik - wskazania i przeciwwskazania

Glistnik jaskółcze ziele na kurzajki

Sok z glistnika ma właściwości wiruso- i bakteriobójcze i jest wykorzystywany w leczeniu kurzajek i innych brodawek, wywołanych m.in. przez wirus brodawczaka ludzkiego (HPV).

Współczesna fitoterapia zaleca, aby sokiem przez kilka dni smarować kurzajkę. Niekiedy potrzeba na to więcej czasu, ale podobno - prędzej czy później - kurzajka zniknie.

Jaskółcze ziele należy stosować bardzo ostrożnie. Zatarcie oczu sokiem z łodygi może być przyczyną poważnych dolegliwości.

Grzybobójcze właściwości glistnika wykorzystywane są zewnętrznie w leczeniu zakażeń skóry Candida albicans i innymi grzybami.

Glistnik na bóle brzucha i miesiączkowe

Glistnik jaskółcze ziele ma działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i dróg żółciowych, a także moczowych, narządów rodnych, a nawet oskrzeli. Przetwory z glistnika stosuje się także w astmie (dychawicy) oskrzelowej i migrenie.

W związku z tym przetwory z ziela glistnika, głównie nalewkę z glistnika, w medycynie naturalnej stosuje się doustnie w bólach brzucha, spowodowanych kolką jelitową, kolką wątrobową lub w obrębie dróg żółciowych.

Współczesna fitoterapia poleca stosowanie przetworów z glistnika także w celu łagodzenia bólów miesiączkowych.

Poza działaniem rozkurczowym, a co za tym idzie - przeciwbólowym, glistnik wykazuje także działanie moczopędne, żółciopędne i ułatwiające wypróżnienia.

Jaskółcze ziele na wątrobę - szkodzi czy pomaga?

W ziołolecznictwie glistnik jaskółcze ziele od wieków jest wykorzystywany w leczeniu schorzeń wątroby. Jednak wyniki badań wpływu wyciągów z ziela glistnika na funkcje wątroby są bardzo niespójne.

Z jednej strony wskazuje się na działanie ochronne, z drugiej strony pojawiło się szereg doniesień o działaniu toksycznym.¹ Działanie ochronne wyciągów alkoholowych z ziela glistnika związane jest z usprawnieniem przepływu żółci.

Jednak coraz częściej odnotowywane są przypadki działania toksycznego, przebiegającego z:

• powiększeniem wątroby
• zapaleniem wątroby
• podwyższoną aktywnością enzymów wątrobowych
• wysokim poziomem bilirubiny osoczowej

Glistnik - właściwości przeciwnowotworowe

Ze wstępnych badań laboratoryjnych wynika, że alkaloidy zawarte w glistniku - takie jak:

• chelidonina
• sangwinaryna
• chelerytryna
• koptyzyna

wykazują potencjalne działanie przeciwnowotworowe, co dowiedziono m.in. w badaniach na komórkach mięsaka i myszach chorych na chłoniaka.

Inni badacze odkryli, że pochodna chelidoniny, zawierająca reszty kwasu tiofosforowego – Ukrain – stosowany razem z gemcitabiną, jest skuteczna w terapii raka trzustki.

W badaniach in vivo wykazano skuteczność pochodnej chelidoniny w profilaktyce nawrotów i po chirurgicznym usunięciu guza. Jednocześnie obserwowano pozytywny wpływ na wskaźniki systemu immunologicznego, w tym na poziom interferonu.¹

Zakres jego stosowania obejmuje leczenie nowotworów, zespołu nabytego braku odporności, a także wirusowego zapalenia wątroby typu C. Ukrain zarejestrowano w National Cancer Institute (Bethesda, Meryland, USA) pod symbolem NSC61570.

Jaskółcze ziele - działanie uspokajające

Ziele wykazuje też nieznaczne właściwości uspokajające, które są wynikiem działania przeciwskurczowego i przeciwbólowego. W ziołolecznictwie odwar z glistnika stosuje się na ukojenie nerwów i dobry sen.

Aby go przygotować, należy 1/2 łyżki stołowej ziela zalać 1 szklanką wody letniej i ogrzewać na parze pod przykryciem 30 min.

Odstawić na 10 min i przecedzić. Tak przygotowany odwar można pić 3 razy dziennie 1-2 łyżki stołowe nie tylko na uspokojenie, lecz także na bóle miesiączkowe czy jelitowe.

Glistnik jaskółcze ziele na serce

Zarówno badania na zwierzętach, jak i badania kliniczne wykazały, że zawarty w glistniku alkaloid o nazwie berberyna zapobiega epizodom niedokrwiennym.

Poza tym berberyna wykazuje działanie hipotensyjne, tzn. obniża ciśnienie krwi.

Glistnik jaskółcze ziele - skutki uboczne

Nawet przy stosowaniu zalecanych dawek, mogą występować łagodne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, tj.:

• niestrawność
• nudności
• biegunki

nasilające się przy długotrwałym stosowaniu.

Z kolei stosowanie dużych dawek może spowodować:

• bóle brzucha
• skurcze przewodu pokarmowego
• nietrzymanie moczu
• ospałość
• bóle i pieczenie w jamie ustnej
• nadmierne ślinienie
• nudności
• biegunki

Ciężkie zatrucia charakteryzują się:

• zawrotami i bólami głowy
• zaburzeniami świadomości
• sennością
• śpiączką
• spadkiem ciśnienia tętniczego
• tachykardią¹

Wymienione powyżej działania uboczne zwykle pojawiają się po dłuższym stosowaniu, tj. powyżej dwóch miesięcy i niejednokrotnie są efektem "samoleczenia".

Glistnik - wskazania i przeciwwskazania

Według The European Scientific Cooperative on Phytotherapy (ESCOP), wskazaniem do stosowania tego zioła może być objawowe leczenie łagodnych i umiarkowanych skurczów wyższego odcinka przewodu pokarmowego, schorzeń pęcherzyka i dróg żółciowych oraz dolegliwości dyspeptycznych (niestrawność).

Przeciwwskazaniami do jego stosowania są:

• niedrożność przewodów żółciowych
• współistniejące lub przebyte choroby wątroby
• jednoczesne stosowanie innych leków zaburzających przejściowo funkcje wątroby

W przypadku kuracji trwającej dłużej niż cztery tygodnie, wskazane jest badanie poziomu aktywności enzymów wątrobowych.¹

Wyciągów z glistnika nie powinno się stosować przy:

• jaskrze
• chorobie wrzodowej 
• w czasie ciąży

Należy pamiętać, żeby stosować glistnik i preparaty na jego bazie wyłącznie z przepisu lekarza i pod jego kontrolą! Wszystko ze względu na dużą toksyczność tego zioła.

Monika Majewska