Kawa bezkofeinowa: jak powstaje i czy jest zdrowa?

Kawa bezkofeinowa to właściwie kawa odkofeinowana. Nie jest wolna od kofeiny, jednak zawartość tej substancji w kawie bezkofeinowej jest 10-20 razy niższa niż w kawie naturalnej mielonej - jest pozbawiona kofeiny w co najmniej 97%. Przeczytaj, czy kawa bezkofeinowa jest zdrowa i dowiedz się, jak powstaje!

Kawa bezkofeinowa dostępna jest na polskim rynku w kilku rodzajach. Od kawy niepoddanej odkofeinowaniu różni się intensywnością smaku, zapachu i koloru. Co prawda najbardziej na aromat kawy wpływa proces palenia i to głównie on decyduje o walorach napoju, jednak kawa bezkofeinowa jest łagodniejsza, mniej kwaśna i gorzka oraz jaśniejsza niż kawa z kofeiną.

Kawa bezkofeinowa nie jest całkowicie wolna od kofeiny. Ilość dopuszczalna to 0,1 g/100 g. W większości kaw bezkofeinowych zawartość kofeiny jest niższa niż pozwalają normy. W szklance kawy naturalnej mielonej zaparzonej z 7-10 g kawy znajduje się od 120 do 200 mg kofeiny. W szklance kawy rozpuszczalnej przygotowanej z 2,5 g ekstraktu kawy - 65 mg kofeiny, a w szklance kawy bezkofeinowej - 4 mg.

Spis treści

1. Kawa bezkofeinowa: jak powstaje?
2. Kawa bezkofeinowa: kto powinien ją pić?
3. Zawartość kofeiny w kawie bezkofeinowej [g/100 g] dostępnej na polskim rynku
4. Kawa bezkofeinowa: czy jest zdrowa?

Kawa bezkofeinowa: jak powstaje?

Kawę odkofeinowaną otrzymuje się głównie trzema metodami. W każdej z nich wykorzystuje się zielone, niepalone ziarna kawy, które są moczone w odpowiednim rozpuszczalniku lub traktowane parą do czasu otwarcia porów ziaren kawy i wyekstrahowania kofeiny. Dopiero po procesie odkofeinowania ziarna kawy są palone. Kawę bezkofeinową można otrzymać metodą:

• ekstrakcji za pomocą mieszaniny rozpuszczalników – chlorku metylenu, octanu etylu i wody w proporcji, która wywołuje wypłukiwanie kofeiny z ziaren kawy. Po procesie odkofeinowania rozpuszczalnik jest odparowywany, zatem żadne pozostałości niepożądanych substancji chemicznych nie znajdują się w ziarnach.
• szwajcarską (Swiss Water Process) – która wykorzystuje proces osmozy w środowisku wodnym i filtry węglowe. Jest to metoda organiczna, w której nie stosuje się chemikaliów do ekstrakcji kofeiny.
• ekstrakcji za pomocą dwutlenku węgla – wykorzystuje przepuszczanie gazowego dwutlenku węgla w stanie nadkrytycznym przez ziarna kawy w celu usunięcia kofeiny bez naruszenia związków zapachowych i smakowych. Jest to najdroższa z dostępnych metod odkofeinowania.

Kawa bezkofeinowa: kto powinien ją pić?

Dla większości osób wypijanie 1-2 szklanek kawy z kofeiną dziennie (do 400 mg kofeiny) nie stanowi żadnego problemu i może nawet widocznie nie wpływać na samopoczucie.

Trzeba jednak pamiętać, że tolerancja kofeiny jest cechą indywidualną. Różne osoby reagują inaczej na stężenie tej substancji aktywnej. Kofeina:

• ma działanie pobudzające
• poprawia koncentrację i refleks
• zwiększa siłę skurczu serca
• przyspiesza przemianę materii

Długotrwałe nadmierne spożycie kofeiny (powyżej 500-600 mg) może prowadzić do:

• zbytniej pobudliwości
• uczucia niepokoju
• arytmii serca
• bezsenności
• bólów głowy

Zastąpienie zwykłej kawy bezkofeinową jest polecane:

• w ciąży i karmiącym piersią
• przy bezsenności
• w stanach lękowych
• przy bólach głowy
• przy drażliwości
• przy nudnościach

a przede wszystkim osobom z nadciśnieniem tętniczym i chorobami nerek.

Przy przyjmowaniu leków również trzeba zwracać uwagę, czy nie wchodzą one w interakcję z kofeiną. W literaturze pojawiają się sugestie, że kobiety w wieku produkcyjnym powinny wypijać mniej niż 300 mg kofeiny dziennie. Również osoby z dominacją estrogenu powinny uważać na kofeinę, zatem zastąpienie porannej kawy bezkofeinową wersją wydaje się uzasadnione.

Zawartość kofeiny w kawie bezkofeinowej [g/100 g] dostępnej na polskim rynku

Kawa bezkofeinowa: czy jest zdrowa?

Dla osób zdrowych, które nie mają problemów z nadciśnieniem, bezsennością, czy nadmierną pobudliwością kawa pita w umiarkowanych ilościach (do 2 szklanek dziennie) nie jest szkodliwa. Picie kawy przez dziesięciolecia było demonizowane. Dzisiaj wiadomo jednak, że kawa bardziej pomaga niż szkodzi. A wielu osobom nie szkodzi wcale.

Kawa bezkofeinowa od zwykłej różni się przede wszystkim zawartością kofeiny. Wartość odżywcza jest bardzo zbliżona. W kawie bezkofeinowej może być nieco mniej substancji aktywnych. Nie należy obawiać się pozostałości organicznych rozpuszczalników w ziarnach kawy, ponieważ są one eliminowane w procesie produkcyjnym.

Kawa bezkofeinowa jest bardzo dobrym źródłem antyoksydantów (głównie polifenoli i kwasu hydroksycynamonowego) czyli substancji hamujących działanie wolnych rodników, wywołujących procesy zapalne o niskim nasileniu, uszkadzających białka i DNA oraz prowadzących do wielu chorób.

Analizując zachodnią dietę stwierdzono, że kawa jest w niej głównym źródłem przeciwutleniaczy. Zawartość antyoksydantów w kawie bezkofeinowej może być do 15% niższa niż w tej niepoddanej odkofeinowaniu.

W kawie bezkofeinowej znajdziemy niewielkie ilości magnezu, potasu, niacyny. Jedna szklanka napoju pokrywa zapotrzebowanie organizmu na poszczególne wymienione składniki w ilości od 2 do 5%. Na podstawie badań naukowych (głównie obserwacyjnych) stwierdzono, że picie kawy bezkofeinowej pomaga zapobiegać takim stanom jak:

• cukrzyca typu 2 (szklanka kawy bezkofeinowej lub z kofeiną dziennie obniża ryzyko zachorowania o 7%),
• choroby wątroby,
• przedwczesna śmierć w wyniku zawału lub udaru,
• demencja, choroby neurodegeneracyjne w tym choroba Alzheimera i choroba Parkinsona,
• rak odbytu (jedno z badań wskazuje, że wypijanie co najmniej 2 szklanek kawy bezkofeinowej obniża ryzyko zachorowania o 48%).

Czytaj też: Czy kawa zbożowa jest zdrowa?

Właściwości zdrowotne kawy

Czy kawa rozpuszczalna jest szkodliwa dla zdrowia?

Kofeina... w pielęgnacji skóry i włosów

Czym najlepiej ugasić pragnienie?

Dlaczego nie należy pić kawy tuż po przebudzeniu?

Aleksandra Żyłowska-Mharrab, dietetyk, technolog żywności, edukator