Powiększona śledziona to nie żarty. Co powinno wzbudzić niepokój?
Powiększenie śledziony, czyli splenomegalia, nie jest osobną jednostką chorobą, lecz jednym z objawów choroby, dlatego jej przyczyny są różne. Powiększenie śledziony występuje m.in. w przebiegu chorób zakaźnych, metabolicznych, spichrzeniowych, a także nowotworowych, Sprawdź, jakie choroby powodują powiększenie śledziony.
Spis treści
- Powiększenie śledziony - przyczyny. Nowotwory
- Powiększenie śledziony - przyczyny. Choroby zakaźne
- Powiększenie śledziony - przyczyny. Choroby autoimmunologiczne
- Powiększenie śledziony - przyczyny. Marskość wątroby
- Powiększenie śledziony - przyczyny. Choroby spichrzeniowe
- Powiększenie śledziony - przyczyny. Torbiele
- Powiększenie śledziony - przyczyny. Ropień
Powiększenie śledziony (splenomegalia) to stan, w którym śledziona waży więcej niż u zdrowego człowieka, czyli więcej niż ok. 200 g (dokładna waga zależy od ilości krwi, która ją wypełnia). Wówczas jest ona wyczuwalna w czasie ucisku lewego podżebrza. Zwykle oznacza to, że jest już powiększona ponad 1,5-krotnie. Wtedy też pojawiają się objawy powiększenia śledziony, takie jak:
- uczucie pełności w jamie brzusznej
- nudności
- ból brzucha
- ból pleców promieniujący od lewego nadbrzusza.
Na szczęście powiększona śledziona może wrócić do normalnych rozmiarów, pod warunkiem podjęcia odpowiedniego leczenia.
Powiększeniu śledziony często towarzyszy powiększenie wątroby (hepatomegalia). W takiej sytuacji mowa o hepatosplenomegalii.
Powiększenie śledziony - przyczyny. Nowotwory
Do splenomegalii może dojść w przebiegu nowotworów krwi/szpiku, m.in. przewlekłej białaczki szpikowej, białaczki włochatokomórkowej, przewlekłej białaczki limfatycznej czy ostrej białaczki. Również mielofibroza, ziarnica złośliwa (nowotwór systemu limfatycznego), chłoniaki (nowotwory węzłów chłonnych), jak i rak śledziony (może to być zarówno nowotwór pierwotny śledziony, jak i przerzut do tego narządu) mogą doprowadzić do powiększenia tego narządu.
Polecany artykuł:
Powiększenie śledziony - przyczyny. Choroby zakaźne
- wirusowe, np. cytomegalia, wirusowe zapalenie wątroby, mononukleoza zakaźna, różyczka;
- bakteryjne, np. gruźlica, dur brzuszny, borelioza, kiła;
- grzybicze, np. kandydoza;
- pierwotniakowe, np. malaria, toksoplazmoza;
- pasożytnicze, np. bąblowica;
W związku z tym, że śledziona m.in. filtruje krew - zatrzymuje cząsteczki obce dla organizmu, np. bakterie i wirusy (by następnie je zniszczyć), przyczyną jej powiększenia może być każdy patogen.
Polecany artykuł:
Powiększona śledziona – co robić? Leczenie powiększonej śledziony
Leczenie powiększonej śledziony zależy od choroby, która ją wywołała. Na przykład, w przypadku mielofibrozy można doprowadzić do zmniejszenia śledziony, stosując specjalne leki zwane inhibitorami JAK1 i JAK2. Jeśli śledziona powiększa się w czasie przeziębienia, należy po prostu poczekać, aż organizm upora się z infekcją. Można mu w tym pomóc, prowadząc oszczędny tryb życia - leżeć w łóżku i wypoczywać, ewentualnie zażywać leki z paracetamolem albo ibuprofenem. Po wyleczeniu choroby podstawowej, rozmiar śledziony powinien wrócić do normy. Należy podkreślić, że chorzy ze znacznie powiększoną śledzioną (np. chorzy na mielofibrozę) są szczególnie narażeni na jej pęknięcia i muszą unikać wszelkich aktywności, które mogą narazić ich na uraz brzucha.
Polecany artykuł:
Powiększenie śledziony - przyczyny. Choroby autoimmunologiczne
Do powiększenia śledziony może również dojść w przebiegu chorób autoimmunologicznych i układowych, gdzie układ odpornościowy atakuje i niszczy komórki własnego organizmu. Do tej grupy schorzeń można zaliczyć m.in. reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy, sarkoidozę.
Powiększenie śledziony - przyczyny. Marskość wątroby
Jedną z przyczyn powiększenia śledziony może być marskość wątroby. W przebiegu tej choroby może dojść do podniesienia ciśnienia krwi wewnątrz naczynek śledziony, co jest przyczyną jej powiększenia.
Powiększenie śledziony - przyczyny. Choroby spichrzeniowe
Inną przyczyną splenomegalii są choroby spichrzeniowe, w przebiegu których dochodzi do odkładania się różnych substancji w narządach, także w śledzionie, co jest przyczyną jej powiększenia. Są to m.in. choroba Gauchera, choroba Niemanna-Picka, mukopolisacharydoza oraz skrobiawica (amyloidoza) pierwotna i wtórna.
Powiększenie śledziony - przyczyny. Torbiele
Torbiel śledziony to patologiczna narośl powstająca w obrębie tego narządu. Może być ona wrodzona lub powstać po urazach (pourazowa), a także po zawale śledziony (torbiel pozawałowa śledziony), czyli po obumarciu części śledziony na skutek zatkania się tętnicy doprowadzającej do niej krew.
Powiększenie śledziony - przyczyny. Ropień
Ropień śledziony jest rzadkim i potencjalnie groźnym dla życia schorzeniem. Objawy ropnia śledziony to bóle brzucha, gorączka, objawy zapalenie otrzewnej i ból klatki piersiowej związany z zapaleniem opłucnej.
Porady eksperta
Powiększenie śledziony - groźne powikłania
Splenomegalia może doprowadzić do hipersplenizmu, czyli zespołu dużej śledziony. Objawia się ona powiększeniem śledziony, niedokrwistością, leukopenią (obniżeniem liczby krwinek białych) i trombocytopenią (zmniejszeniem liczby płytek krwi). Stan ten jest wynikiem nadmiernego niszczenia krwinek (czerwonych, białych, płytek krwi) przez makrofagi śledzionowe.
W przebiegu niektórych chorób, np. mononukleozy zakaźnej, może również dojść do pęknięcia powiększonej śledziony w wyniku nawet niewielkiego urazu, a w konsekwencji do krwotoku do jamy brzusznej. W takie sytuacji możliwe jest usunięcie śledziony (splenektomia). Na szczęście organizm może bez niej funkcjonować, choć wówczas jest bardziej narażony na infekcje.
W związku z tym każde uczucie ucisku pod żebrami (po lewej stronie) należy skonsultować z lekarzem.
