Inhibitory MAO - leki, które mówią "STOP" depresji
Inhibitory MAO blokują rozpad neuroprzekaźników w mózgu. Podnoszą w ten sposób stężenie dopaminy, serotoniny i noradrenaliny. Dzięki temu pozytywnie wpływają na aktywność psychomotoryczną, koncentrację, nastrój oraz jakość snu. Są to jednak niestety leki które należy stosować ostrożnie, zawsze zgodnie z zaleceniami lekarza, ze względu na dużą liczbę interakcji oraz działań niepożądanych. W jakich chorobach podaje się inhibitory MAO?
Spis treści
- Czy inhibitory MAO występują w przyrodzie?
- Na czym polega farmakologiczne leczenie depresji?
- Jak działają inhibitory MAO?
- O czym należy pamiętać w trakcie terapii inhibitorami MAO?
- Czy stosowanie innych leków z inhibitorami MAO jest bezpieczne?
- Możliwe działania niepożądane w trakcie stosowania inhibitorów MAO
Inhibitory MAO są lekami wykorzystywanymi w farmakologicznym leczeniu depresji oraz fobii społecznej, która często jej towarzyszy. Drugim zastosowaniem inhibitorów MAO jest terapia choroby Parkinsona. Preparaty z tej grupy przedłużają działanie lewodopy w organizmie, która jest podstawowym lekiem na chorobę Parkinsona.
Enzym MAO może rozkładać ten lek. Jest to związane z podobieństwem lewodopy do naturalnych neuroprzekaźników. Inhibitory MAO blokując enzym zatrzymuje rozkład leku, zwiększając jego stężenie w mózgu. IMAO mogą być również stosowane jako samodzielne leki w tym schorzeniu.
Choroba Parkinsona jest powiązana ze spadkiem poziomu dopaminy w centralnym układzie nerwowym. Inhibitory MAO blokują rozpad tej substancji, przez co zwiększają jej stężenie i poprawiają funkcje mózgu.
Czy inhibitory MAO występują w przyrodzie?
Na całym świecie od setek lat wykorzystywano rośliny zawierające inhibitory MAO. Zioła te były używane przez szamanów i znachorów do wprowadzania w trans oraz wywoływania halucynacji. Zazwyczaj stosowano połączenie z substancji narkotycznej z inhibitorami MAO które blokowały jej rozkład wydłużając czas działania.
Najbardziej znanym tego typu połączeniem jest ayahuasca, czyli napój z pnącza wywołującego wizje stosowany przez szamanów w Ameryce Południowej. Jest tradycyjnie stosowany w celu uzdrowienia i uwolnienia z depresji. Stosowanie ziół zawierających inhibitory MAO może być niebezpieczne dla zdrowia i życia. Informacje o ich tradycyjnym użyciu należy traktować jako ciekawostkę, a nie potwierdzoną naukowo metodę terapii.
Na czym polega farmakologiczne leczenie depresji?
Istnieją dwa potwierdzone naukowo sposoby leczenia depresji: psychoterapia oraz farmakoterapia. W depresji o niewielkim nasileniu współpraca z psychologiem często okazuje się najlepszą drogą do celu jakim jest zdrowie psychiczne. Przy nasilonych objawach choroby niezbędne jest przyjmowanie leków.
Farmakoterapia jest również zalecana pacjentom którzy mają negatywne nastawienie do psychoterapii, wynikające z uprzedzeń lub negatywnych doświadczeń związanych z tą metodą. Warto odbyć indywidualną konsultację ze specjalistą w celu rozważenia różnych możliwości leczenia przed jego rozpoczęciem.
Wszystkie leki przeciwdepresyjne działają w obszarze mózgu. Większość z nich wpływa na poziom serotoniny, nazywanej często "hormonem szczęścia". Nie dostarczają jednak tej substancji z zewnątrz. Leki sprawiają jedynie że jest lepiej wykorzystywana. Inhibitory MAO oraz pozostałe antydepresanty nie mają działania uzależniającego. Podnoszą do prawidłowego poziomu nastrój, koncentrację i kreatywność. Działają tylko u chorych którzy mają je patologicznie obniżone. Osoba zdrowa nie poprawi swojego nastroju przez przyjmowanie antydepresantów.
Wokół antydepresantów narosło wiele mitów. Często pacjenci boją się że przyjmując te substancje przestaną "być sobą". Warto uświadomić sobie przed podjęciem terapii że leki przeciwdepresyjne nie zmieniają osobowości, a jedynie nastrój. Nasz smutek nie jest elementem naszego wrodzonego charakteru, może być natomiast objawem dręczącej nas choroby.
Jak działają inhibitory MAO?
Mechanizm działania IMAO opiera się na inhibicji, czyli blokowaniu substancji która jest odpowiedzialna za rozkładanie neuroprzekaźników. Skutkuje to wzrostem stężenia cząsteczek takich jak serotonina, dopamina czy noradrenalina w mózgu. U osób chorych na depresję poziom tych substancji jest obniżony. Po zastosowaniu inhibitorów MAO poprawia się aktywność psychomotoryczna, nastrój, jakość snu oraz koncentracja.
Najczęściej stosowanymi w Polsce lekami z tej grupy są moklobemid i selegilina. To nowoczesne leki o wysokiej selektywności, co zwiększa ich bezpieczeństwo stosowania. Selektywność określa siłę działania terapeutycznego leku w proporcji do działań niepożądanych. Najstarsze substancje z grupy inhibitorów MAO zostały wycofane z lecznictwa ze względu na niebezpieczne interakcje z innymi lekami, a nawet żywnością.
Efekt terapeutyczny po podjęciu terapii antydepresantami, w tym inhibitorami MAO, jest widoczny dopiero po dwóch tygodniach. Niestety w niektórych przypadkach może być to nawet okres miesiąca. Poprawa samopoczucia wymaga codziennego przyjmowania leków. Stosowanie ich jedynie w sytuacjach stresowych nie przynosi żadnych efektów. Terapia trwa zazwyczaj od sześciu do dziewięciu miesięcy. Niektórzy pacjenci muszą przyjmować leki do końca życia.
Inhibitory MAO odstawia się zawsze stopniowo. Proces ten musi kontrolować lekarz. Im dłuższy okres farmakoterapii, tym dłuższy okres odstawiania leków. Podejmując decyzję o rezygnacji z przyjmowania antydepresantów należy brać pod uwagę wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia zespołu odstawiennego.
O czym należy pamiętać w trakcie terapii inhibitorami MAO?
Inhibitory MAO mogą wchodzić w interakcje z pożywieniem zawierającym tyraminę. Tyramina powstaje z białek w żywności która jest długo przechowywana lub poddawana procesowi farmentacji. Przykładowymi produktami zawierającymi tą substancję są sery pleśniowe, wędliny oraz czerwone wino.
Interakcja między tyraminą, a inhibitorami MAO prowadzi do gwałtownego skoku ciśnienia. Zjawisko to nazywane jest "cheese effect". Nazwa ta ma związek ze śmiercią pacjenta który, przyjmując leki z opisywanej grupy, zjadł kostkę żółtego sera na skutek czego doznał przełomu ciśnieniowego.
Leki z tej grupy wchodzą w interakcje ze zdecydowaną większością używek, legalnych oraz nielegalnych. Niewskazane jest spożywanie alkoholu w trakcie terapii. Inhibitory MAO blokują rozkład wielu substancji narkotycznych,przede wszystkim LSD, amfetaminy, kokainy i ecstasy.
Utrzymujące się ich wysokie stężenie w organizmie jest groźne dla życia. Skutkiem jest pojawienie się zespołu serotoninowego. Jego objawami są:
- wysoka temperatura ciała
- podwyższone ciśnienie krwi
- biegunka
- nudności
- wymioty
- tachykardia
- dreszcze
- wzmożona potliwość
Konsekwencją zespołu serotoninowego jest może być śpiączka, a nawet śmierć.
Farmakoterapię depresji warto wesprzeć psychoterapią poznawczo-behawioralną. Zwiększy to skuteczność procesu leczenia oraz zmniejszy prawdopodobieństwo nawrotu po odstawieniu leków. Wskazane są również wszelkiego rodzaju sporty oraz zrównoważona dieta. Należy jednak pamiętać że te formy wsparcia nie zastąpią terapii lekami w ciężkich epizodach depresyjnych.
Stosując inhibitory MAO trzeba przestrzegać ścisłej diety. Produkty, które należy wykluczyć, to:
- sery dojrzewające
- kiełbasa
- szampan
- wino
- piwo
- rodzynki
- figi
- awokado
- sos sojowy
- czekolada
Mimo ograniczeń należy dbać o dostarczanie wszystkich potrzebnych składników odżywczych, ponieważ to co jemy ma wpływ na nasze samopoczucie. Dietę warto skonsultować z lekarzem prowadzącym.
Bezwzględnie należy pamiętać o tym że gwałtowne odstawienie leków z grupy inhibitorów MAO wywołuje groźny dla zdrowia zespół odstawienny.
Sytuacjami które wymuszają przerwę w farmakoterapii są zabiegi chirurgiczne z użyciem narkozy. Leki powinny zostać odstawione pod kontrolą lekarza na dwa tygodnie przed planowaną operacją.
Czy stosowanie innych leków z inhibitorami MAO jest bezpieczne?
Inhibitory MAO wchodzą w interakcje z wieloma lekami. Należy koniecznie informować lekarza o ich przyjmowaniu, przed podjęciem terapii nowym lekiem. Szczególnie należy uważać na interakcje z lekami przeciwdepresyjnymi. Takie połączenie może wywołać wspomniany wcześniej zespół serotoninowy.
Poważnym problemem są dostępne bez recepty preparaty na objawy przeziębienia i grypy. Zawierają one substancje takie jak: efedryna, pseudoefedryna, fenylefryna. Leki te wchodzą w niebezpieczną interakcje z inhibitorami MAO.
Leki oraz suplementy ziołowe również mogą być niebezpieczne w połączeniu z antydepresantami. Nie należy stosować preparatów zawierających dziurawiec oraz żeń-szeń razem z inhibitorami MAO.
Pozostałe leki które również mogą wchodzić w interakcje:
- tryptany - leki przeciwmigrenowe
- dekstrometorfan - lek przeciwkaszlowy
- opioidy - silne leki przeciwbólowe
- cymetydyna - lek w terapii choroby wrzodowej żołądka
- niesteroidowe leki przeciwzapalne
Możliwe działania niepożądane w trakcie stosowania inhibitorów MAO
Niestety inhibitory MAO mają wiele działań niepożądanych. Większość z nich jest nasilana przez interakcje z lekami lub żywnością. Przestrzegając ściśle zaleceń lekarskich możemy ograniczyć negatywny wpływ leków na nasz organizm.
Przyjmowanie zbyt dużych dawek leku może wywołać euforię, stany maniakalne oraz przejście depresji w manię dwubiegunową. Należy jednak pamiętać że nawet prawidłowo przyjmowany lek wywołuje niechciane reakcje organizmu. Do najczęstszych działań niepożądanych związanych z przyjmowaniem inhibitorów MAO należą:
- bóle zamostkowe oraz kołatanie serca
- bóle głowy
- hipertermia
- zaburzenia uwagi i zaburzenia pamięci
- zaburzenia widzenia
- spowolnienie psychoruchowe oraz osłabienie
- tachykardia
- wymioty
- nudności
- niepokój
- lęk
- dreszcze
- pocenie się
![Stan przedcukrzycowy dotyczy nawet 5 mln Polaków. Ciebie też? Sprawdź to [TEST]](https://cdn.galleries.smcloud.net/t/galleries/gf-TRZ7-kaJ1-ptSh_cukrzyca-pomiar-cukru-320x213.jpg)
