Zespół abstynencyjny (zespół odstawienny): przyczyny, objawy, leczenie
Zespół abstynencyjny (inaczej zespół odstawienny) może pojawić się przy każdej próbie zerwania z nałogiem. Jakie są przyczyny wystąpienia zespołu odstawiennego? Jakie objawy świadczą o jego wystąpieniu? I jak przebiega leczenie zespołu abstynencyjnego?
Spis treści
- Zespół abstynencyjny (zespół odstawienny): nasilenie objawów
- Zespół abstynencyjny (zespół odstawienny) po alkoholu
- Zespół abstynencyjny (zespół odstawienny) po opioidach
- Zespół abstynencyjny (zespół odstawienny) po kannabinoidach
- Zespół abstynencyjny (zespół odstawienny) po benzodiazepinach
- Zespół abstynencyjny (zespół odstawienny) po nikotynie
Zespół abstynencyjny (zespół odstawienny) rozwija się kiedy osoba uzależniona przestaje dostarczać organizmowi określoną substancję lub znacznie zmniejsza przyjmowane dawki. Zespół ten występuje w przypadku wszystkich uzależnień.
Nie są to tylko subiektywne odczucia psychiczne osoby, która jest na odwyku. Dolegliwości, które się pojawiają można oznaczyć w badaniach medycznych. Wiadomo, że zespołom odstawiennym towarzyszy:zwolnienie czynności serca
- spadek ciśnienia tętniczego
- obniżenie poziomu kortyzolu
- obniżenie poziomu adrenaliny (hormony stresu)
- obniżenie poziomu dopaminy, czyli hormonu szczęścia
U osób na odwyku dochodzi także do wzrostu masy ciała oraz zaburzeń uwagi i pamięci.
Większość z tych objawów najsilniej jest odczuwana w pierwszym miesiącu po odstawieniu substancji uzależniającej. Im dłużej utrzymuje się abstynencja tym objawy są słabsze.
Zespół abstynencyjny (zespół odstawienny): nasilenie objawów
Nasilenie objawów, ale także ryzyko wystąpienia zespołu abstynencyjnego, zależy od okresu zażywania substancji uzależniającej oraz od stosowanych dawek.
Im dawki substancji uzależniającej były większe i im gwałtowniejsze było ich odstawienie tym burzliwiej może przebiegać okres abstynencji.
Niezwykle ważną rzeczą jest również rodzaj substancji, od której się uzależniliśmy. To także decyduje o objawach jakie będą towarzyszyły zespołowi odstawiennemu. Inaczej mówiąc, inne objawy pojawią się u osoby, która zerwała z nałogiem palenia, inne u osoby uzależnionej od alkoholu, a jeszcze inne u kogoś, kto przyjmował narkotyki.
W praktyce klinicznej najczęściej występują zespoły abstynencyjne po odstawieniu alkoholu, opioidów, nikotyny, kannabinoidów oraz leków uspokajających i nasennych.
Zespół abstynencyjny (zespół odstawienny) po alkoholu
Do typowych objawów alkoholowego zespołu abstynencyjnego zalicza się:
- drżenie mięśni
- bóle mięśni
- wzmożoną potliwość
- nudności
- przyspieszoną akcję serca
- niepokój
- nadwrażliwość na dźwięki
- nadwrażliwość na światło
- bezsenność
- poczucie ogólnego rozbicia
W ciężkich przypadkach mogą wystąpić
- zaburzenia świadomości
- tzw. objawy wytwórcze, czyli halucynacje, iluzje, urojenia oraz napady drgawek padaczkowych
Większość osób mających objawy tego zespołu musi być leczona przez specjalistów, często w szpitalu, aby ograniczyć ryzyko zgonu.
Zespół abstynencyjny (zespół odstawienny) po opioidach
Nagłe odstawienie opioidów prowadzi do
- pogorszenia nastroju
- bezsenności
- bólu i kurczów mięśni
- biegunki
- nudności i wymiotów
- tzw. gęsiej skórki (piloerekcja)
- zwiększonej potliwości
Pojawia się też:
- katar
- łzawienie oczu
- rozszerzenie źrenic
- podwyższone ciśnienie
- trudne do opanowania ziewanie
W zależności od rodzaju przyjmowanego opioidu dolegliwości występują w różnym czasie i różnie długo się utrzymują.
Po heroinie np. objawy zespołu odstawiennego (zazwyczaj) utrzymują się przez nieco ponad tydzień.
Po metadonie, leku który stosuje się w terapiach odwykowych, przykre objawy będą się utrzymywały przez 14-21 dni.
Objawy odstawienia opioidów ustępują nierównomiernie. Mogą się utrzymywać przez wiele miesięcy.
Zespół abstynencyjny (zespół odstawienny) po kannabinoidach
Kannabinoidy to produkty wytwarzane z konopii indyjskich. Po odstawieniu pojawia się:
- psychiczny głód kannabinoli
- zaburzenia snu
- drażliwość
- lęk
- osłabienie apetytu
- wzmożona potliwość
- objawy dyspeptyczne
- niekiedy występuje podwyższona temperatura ciała i dreszcze
Objawy ustępują nierównomiernie i mogą utrzymywać się od kilku dni do kilku miesięcy.
Zespół abstynencyjny (zespół odstawienny) po benzodiazepinach
Typowymi objawami dla tego zespołu odstawiennego są:
- niepokój
- lęk
- niemożność odprężenia się
- drażliwość
- nadwrażliwość na dźwięki
- światłowstręt
- zmniejszenie apetytu
- nudności
- wymioty
- biegunki
- zawroty i bóle głowy
- szum w uszach
- trudności z koncentracją uwagi
- kołatanie serca
- bóle i sztywność mięśni
- uczucie mrowienia w kończynach
- zmienione odczucia smaku (metaliczny posmak w ustach)
W cięższych przypadkach mogą występować zaburzenia świadomości w postaci majaczenia oraz napady drgawek padaczkowych. Podobne zespoły abstynencyjne może wywołać również odstawienie leków nasennych niebenzodiazepinowych.
Zespół abstynencyjny (zespół odstawienny) po nikotynie
Zerwanie z nałogiem palenia, zwłaszcza gdy zrobi się to z dnia na dzień może być przyczyną:
- drażliwości
- pogorszenia pamięci i koncentracji
- obniżenia nastroju
- nieuzasadnionego niepokoju
- odczuwania zmęczenia
- ospałości, zaburzeń snu
- zawrotów głowy
- bólu głowy
- zwiększonego apetytu
- przybierania na wadze z powodu zwiększonego łaknienia
U wielu osób po zerwaniu z nałogiem przez wiele tygodni utrzymuje się kaszel, nazywany kaszlem palacza.
Przeczytaj też:
