Kokaina – działanie, objawy zażycia i skutki uboczne stosowania narkotyku

Kokaina to narkotyk o działaniu pobudzającym, wywołującym euforię i dającym poczucie wewnętrznej „mocy”. W czasach, gdy kokaina była jeszcze legalna, reklamowano ją hasłem: „z tchórza robi bohatera, a z milczka gadułę”. Wkrótce potem przekonano się o silnych właściwościach uzależniających kokainy i jej szkodliwym wpływie na psychikę, a także na zdrowie - w tym o wywoływanych przez kokainę silnych krwotokach z nosa. Dziś narkotyk ten uchodzi za ekskluzywny i trudno dostępny, a jego ceny sięgają nawet 500 zł za porcję.

Kokaina to organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów, który pozyskuje się z liści krasnodrzewu pospolitego (koki). Pierwotnie gatunek ten występował tylko na terenach Ameryki Południowej i stanowił popularną używkę wśród Indian peruwiańskich.

Miejscowe ludy żuły liście koki w celach rytualnych, dla podniesienia wydolności fizycznej i zmniejszenia głodu. Narkotyk trafił do Europy w czasach kolonizacji Ameryki Południowej, jednak został wyizolowany z liści koki dopiero kilkaset lat później, w 1855 roku.

Substancji nadano nazwę kokaina (ang. cocaine) od wyrazu „coca” (pochodzącego od słowa „cuca” z języka keczua), dodając do nazwy końcówkę „-ine” charakterystyczną dla leków znieczulających.

Spis treści

1. Kokaina – historia 
2. Kokaina – rodzaje i drogi podania
3. Kokaina – działanie
4. Kokaina – objawy zażycia
5. Jak rozpoznać nałóg kokainowy?
6. Kokaina – skutki uboczne. Krwotok z nosa po kokainie

Kokaina – historia 

W XIX wieku, jeszcze zanim kokaina została zdelegalizowana, wykorzystywano ją na szeroką skalę w medycynie, przemyśle farmaceutycznym i spożywczym. Początkowo pełniła rolę anestetyka, czyli substancji znieczulającej przy zabiegach chirurgicznych. Wkrótce pojawiła się też w składzie tabletek przeciwbólowych, leków na kaszel i na przeziębienie.

Lekarze przepisywali kokainę cierpiącym na depresję i melancholię. Magazyny dla kobiet polecały kosmetyki z kokainą do pielęgnacji włosów oraz zachwalały ją jako niezawodny środek na opryszczkę. Dużą popularnością cieszył się tonik produkowany z liści koki o nazwie Vin Mariani – reklamowano go jako cudowny eliksir pobudzający ciało oraz umysł, przywracający zdrowie i siły witalne. Kokaina znalazła się też w oryginalnej recepturze Coca-Coli – jej użycia w produkcji napoju zakazano w 1906 roku.

Ze względu na lawinowo rosnącą liczbę osób uzależnionych (w Stanach Zjednoczonych tylko w 1912 roku zmarło z przedawkowania 5 tysięcy osób), w latach 20. kokaina została zdelegalizowana. Obecnie jej sprzedaż jest nielegalna w większości państw świata, z wyjątkiem kilku krajów (m.in. Meksyk, Peru, Holandia, Szwajcaria, Czechy), gdzie dozwolone jest jej posiadanie w ilości 1-2 gramów.

Kokaina – rodzaje i drogi podania

Kokaina najczęściej występuje pod postacią krystalicznego proszku o białym lub żółtawym zabarwieniu. W slangu narkotykowym określa się go jako śnieg, biała dama, charlie, witamina C. Można go podawać na kilka sposobów: wciągając przez nos, doustnie, wcierając w dziąsła, wstrzykiwać po rozpuszczeniu.

Inna odmiana kokainy to crack (zwana też kisielem, galaretką) – są to biało-szare lub beżowe kamyki pakowane w fiolki lub małe foliowe torebeczki. Są nierozpuszczalne w wodzie, a jedyną drogą ich podania jest palenie za pomocą specjalnej fajki zwanej „krakówką” albo w formie papierosa.

Kryształki „strzelają” podczas palenia, stąd angielska nazwa „crack”. Działa najszybciej i najsilniej ze wszystkich odmian kokainy, bo już po 7-10 sekundach od podania wywołuje efekt euforyczny (jest on 20-30 razy silniejszy niż w przypadku sproszkowanej kokainy).

Najmniej popularną formą kokainy jest pasta kokainowa, produkt pośredni w procesie otrzymywania narkotyku z liści koki. Ma barwę brązową lub beżową i przeznaczona jest do palenia. Ten typ narkotyku jest najbardziej rozpowszechniony w krajach Ameryki Środkowej.

Kokaina – działanie

Kokaina należy do stymulantów, czyli środków psychotropowych działających pobudzająco na układ nerwowy. Narkotyk zwiększa wydzielanie dopaminy i serotoniny – neuroprzekaźników odpowiadających za odczuwanie przyjemności. Subiektywne odczucia towarzyszące zażyciu kokainy to:

• uczucie euforii, radości, zadowolenia,
• zwiększona pewność siebie, przebojowość, towarzyskość,
• poczucie „wewnętrznej mocy” oraz zwiększonych możliwości intelektualnych i fizycznych,
• wyzbycie się zahamowań, przykrych myśli, kompleksów,
• zwiększony popęd seksualny.

Euforyczne działanie substancji utrzymuje się przez około 20-30 minut, po czym następuje tzw. zjazd zwany również dołkiem kokainowym. Spowodowany jest on nagłym spadkiem stężenia dopaminy i serotoniny w mózgu i może trwać nawet kilka dni. W tym czasie gwałtownie obniża się nastrój, mogą pojawiać się myśli samobójcze, niepokój, lęk, kołatanie serca.

Kokaina – objawy zażycia

Zewnętrzne oznaki zażycia kokainy to:

• silne pobudzenie psychoruchowe,
• gadatliwość - rozszerzone źrenice słabo reagujące na światło,
• zwiększone ciśnienie krwi,
• katar, pociąganie nosem,
• obrzęk i podrażnienie skóry w okolicach nosa (zaczerwienienie, łuszcząca się skóra),
• zmniejszone łaknienie.

Kokaina – skutki uboczne. Krwotok z nosa po kokainie

Kokaina jest narkotykiem bardzo silnie uzależniającym i nawet jednorazowa dawka może doprowadzić do powstania nałogu. Choć substancja nie uzależnia fizycznie, występowanie psychicznych objawów abstynencyjnych powoduje wielką chęć sięgnięcia po kolejną dawkę narkotyku.

Długotrwałe przyjmowanie kokainy prowadzi do bezsenności, stanów lękowych, depresji, impotencji, a nawet pojawienia się chorób psychicznych takich jak manie prześladowcze, halucynacje, psychozy. Zewnętrzne oznaki nałogu to utrata masy ciała, bladość skóry, upośledzenie funkcji wątroby i serca oraz ogólne wyniszczenie organizmu spowodowane brakiem snu i zmniejszonym łaknieniem. 

Jednym z efektów ubocznych zażywania kokainy mogą być również silne krwotoki z nosa.