Przyrost masy ciała, spadek nastroju, problemy ze snem - 7 badań, które warto wykonać

Nagły przyrost masy ciała, spadek nastroju i problemy ze snem są to objawy, które okresowo mogą dotykać każdego z nas. Mogą one być następstwem codziennego stresu, jednak mogą również świadczyć o poważnych chorobach. Jeśli zaobserwowałeś u siebie nagły przyrost masy ciała mimo zwyczajowej diety, jeśli masz gorszy nastrój bez powodu lub problemy ze snem, sprawdź koniecznie jakie badania warto wykonać.

Przyrost masy ciała, spadek nastroju i problemy ze snem mogą być skutkiem przemęczenia lub nadmiernej ilości stresu. Jeśli jednak objawy te utrzymują się dłużej, warto wykonać niezbędne badania, które pomogą wykluczyć lub zdiagnozować różnego rodzaju jednostki chorobowe. Objawy te mogą świadczyć o problemach z hormonami, tarczycą, wątrobą czy insulinoopornością, dlatego nie należy ich lekceważyć.

Spis treści

1. 7 badań, które warto wykonać:
2. Hormony tarczycowe
3. Żeńskie hormony płciowe
4. Androgeny
5. Kortyzol
6. Insulina i glukoza a insulinooporność
7. Białko CRP – marker przewlekłego stanu zapalnego
8. Enzymy wątrobowe

7 badań, które warto wykonać:

Hormony tarczycowe

Badanie, które powinniśmy wykonać w pierwszej kolejności przy przyroście masy ciała, spadku nastroju i bezsenności to poziom hormonów produkowanych przez tarczycę:

• wolną trójjodotyroninę (fT3),
• wolną tyroksynę (fT4)
• oraz hormon kontrolujący ich wydzielanie – tyreotropinę (TSH).

Badania pozwolą na stwierdzenie niedoczynności tarczycy, która może być jedną z przyczyn przyrostu masy ciała, nawet wtedy gdy nie mamy zwiększonego apetytu.

Wynika to z faktu kontrolowania przez tarczycę naszej przemiany materii. W momencie kiedy tarczyca wytwarza zbyt mało hormonów nasz metabolizm zwalnia. Innymi objawami towarzyszącymi niedoczynności tarczycy są obniżenie nastroju oraz problemy ze snem.

Ponadto przy nieprawidłowych wynikach badań wskazujących na niedoczynność tarczycy, warto również wykonać USG tarczycy oraz badanie przeciwciał anty-TPO i anty-TG. Pozwoli to na stwierdzenie, czy za niedobór hormonów tarczycy odpowiada choroba Hashimoto.

Żeńskie hormony płciowe

Nieprawidłowy poziom żeńskich hormonów płciowych może manifestować się szeregiem objawów, w tym wzrostem masy ciała, problemami ze snem i spadkiem nastroju.

Szczególnie dotyczy to kobiet około pięćdziesiątego roku życia, u których może pojawić się menopauza.

Jednak u młodszych kobiet przed czterdziestym rokiem życia objawy takie mogą wskazywać na przedwczesną menopauzę. Hormony, które warto zbadać to:

• estradiol,
• progesteron,
• hormon folikulotropowy (FSH),
• hormon luteinizujący (LH).

Androgeny

Androgeny, inaczej hormony androgenowe, są hormonami płciowymi pełniącymi szereg funkcji zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.

U kobiet nadmiar androgenów może być przyczyną spadku nastroju i problemów ze snem, a te z kolei mogą przekładać się na wzrost apetytu i przyrost masy ciała.

Podwyższony poziom androgenów u kobiet często towarzyszy zespołowi policystycznych jajników (PCOS).

Androgeny, które warto zbadać to:

• testosteron,
• androstendion,
• dehydroepiandrosteron (DHEA).

Kortyzol

W trakcie sytuacji stresowych uwalniane są różne hormony, które mogą prowadzić do przyrostu masy ciała, a nawet otyłości.

Jednym z takich hormonów jest kortyzol, który jest wytwarzany przez nadnercza. Kortyzol nie tylko prowadzi do odkładania się tkanki tłuszczowej (szczególnie w okolicy brzucha), lecz także zwiększa apetyt na jedzenie i wywołuje napady głodu na kaloryczne jedzenie takie jak batoniki czy chipsy.

Jego za wysoki poziom we krwi lub ślinie może świadczyć o przewlekłym zestresowaniu organizmu. Ponadto kortyzol będzie negatywnie wpływał na układ nerwowy powodując problemy ze snem i stany depresyjne.

Jednak tutaj należy uważać, gdyż podwyższony poziom kortyzolu współistniejący z przyrostem masy ciała, spadkiem nastroju i problemami ze snem może także być spowodowany zespołem Cushinga.

Insulina i glukoza a insulinooporność

Insulinooporność jest przypadłością polegająca na zmniejszonej wrażliwości tkanek na insulinę. Towarzyszy ona często różnym chorobom np. zespołowi policystycznych jajników, cukrzycy typu 2. Jednym z objawów insulinooporność może być przyrost masy ciała.

W celu oceny czy mamy insulinooporności należy wykonać badanie glukozy i insuliny na czczo. Następnie na podstawie wyniku obydwu badań można wyliczyć wskaźnik HOMA.

Białko CRP – marker przewlekłego stanu zapalnego

Przewlekły stan zapalny jest patologią wynikającą z nadmiernej aktywacji układu odpornościowego i mogącym obejmować cały nasz organizm.

Stan zapalny może odpowiadać za:

• powstawanie insulinooporności i gromadzenie tkanki tłuszczowej (przyrost masy ciała),
• wydzielanie kortyzolu przez nadnercza (przyrost masy ciała i spadek nastroju)
• oraz negatywnie wpływa na ośrodkowy układ nerwowy (problemy ze snem).

Białko CRP jest jednym z najpowszechniej stosowanych badań do oceny nasilenia stanu zapalnego.

Enzymy wątrobowe

Wątroba jest centrum metabolicznym naszego organizmu. Odpowiada ona m. in. za metabolizm glukozy, tłuszczów i hormonów, unieszkodliwianie toksyn.

Nieprawidłowości w działaniu wątroby będą skutkowały gromadzeniem substancji toksycznych we krwi, tkanki tłuszczowej, podwyższonym poziomem glukozy i tłuszczów oraz nasileniem stanu zapalnego.

W celu oceny funkcji wątroby warto wykonać następujące badania krwi:

• aminotransferazę alaninową (ALT),
• aminotransferazę asparaginianowa (AST),
• bilirubinę.

Ponadto przy nieprawidłowych wynikach badań wskazujących na choroby wątroby warto również wykonać USG tego narządu.

Czytaj też:

• 8 grup objawów Hashimoto, które łatwo pomylić z inną chorobą
• Choroby, które sprzyjają tyciu
• Zaburzenia hormonalne - objawy i rodzaje. Leczenie zaburzeń hormonalnych

dr n. med. Karolina Karabin, biolog molekularny, diagnosta laboratoryjny, konsultant ds. żywienia i stylu życia