BY-PASSY, czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe (CABG)

By-passy, czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe (CABG), to operacyjna metoda leczenia chorób serca, najczęściej choroby niedokrwiennej serca (choroby wieńcowej). Wszczepienie bypassów to zabieg skomplikowany i  obarczony wieloma powikłaniami, jednak często jest jedyną metodą leczenia chorych ze zwężonymi naczyniami wieńcowymi. Jakie są wskazania i przeciwwskazania do wszczepienia bypassów? Na czym polega operacja?

By-passy, czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe (CABG), to operacyjna metoda leczenia chorób serca, najczęściej choroby niedokrwiennej serca - spowodowanej zatkaniem przez blaszkę miażdżycową fragmentu tętnicy, której zadaniem jest doprowadzenie krwi do serca. Celem operacji jest dostarczenie krwi do tych miejsc w sercu, do których - z powodu zatkania tętnicy - dopływa ona w niewystarczającej ilości.

Operacja polega na wykonaniu pomostu pomiędzy tętnicą główną (aortą) a tętnicą wieńcową. Dzięki niemu krew omija zatkaną przez blaszkę miażdżycową część tętnicy wieńcowej i może swobodnie przepłynąć do serca, które do tej pory nie było dostatecznie ukrwione.

Pomostami są protezy naczyniowe, czyli by-passy (bajpasy), które mogą mieć postać rurki z tworzywa sztucznego lub prawdziwego naczynia krwionośnego (żyły lub tętnicy pacjenta). Najczęściej jest to żyła odpiszczelowa, pobrana z podudzia chorego. By-passy można wykonać także z innych żył kończyn dolnych, tętnicy położonej za mostkiem lub tętnicy pobranej z ręki pacjenta.

By-passy - pomostowanie aortalno-wieńcowe – wskazania do operacji

Wskazania do założenia by-passów są określone zarówno przez Amerykańskie, jaki i Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne, do których stosuje się Polskie Towarzystwo Kardiologiczne.

Wszczepienie by passów wykonuje się u pacjentów z objawami choroby wieńcowej, ale tymi bardzo nasilonymi. Pomostowanie aortalno-wieńcowe wskazane jest także u osób, u których zwężenie tętnic zagraża ich życiu (np. istnieje ryzyko zwału serca).

Jednak w każdym z tych przypadków muszą to być takie zwężenia w tętnicach wieńcowych, które w czasie operacji będzie można ominąć przy pomocy pomostów (by-passów). W przeciwnym wypadku wybiera się inne metody leczenia.

By-passy - pomostowanie aortalno-wieńcowe – przeciwwskazania

• miażdżyca końcowych odcinków naczyń wieńcowych
• upośledzona wydolność mięśnia sercowego
• choroby przewlekłe, które skracają życie (np. choroba nowotworowa) lub których przebieg może zostać pogorszony w wyniku operacji
• pacjenci, którzy prawdopodobnie nie będą dobrze współpracować w okresie po operacji, np. chorzy psychicznie, z chorobą Alzheimera

By-passy - pomostowanie aortalno-wieńcowe – przed zabiegiem

Przed zabiegiem pacjent powinien mieć wykonany szereg badań, w tym badania krwi, EKG, próbę wysiłkową, ECHO serca, RTG klatki piersiowej, USG tętnic szyjnych i koronografię, której wynik ma decydujące znaczenie przy podejmowaniu decyzji o zabiegu.

By-passy - pomostowanie aortalno-wieńcowe – na czym polega?

Najczęściej wykonuje się pomostowanie aortalno-wieńcowe z wykorzystaniem krążenia pozaustrojowego (na niebijącym sercu). W czasie operacji zostaje przecięty mostek, a pacjent zostaje podłączony do krążenia pozaustrojowego, czyli aparatury, która na czas operacji zastępuje pracę serca i płuc.

Groźniejsze powikłania po operacji to zawał serca, udar mózgu, ostra niewydolność nerek, a nawet śmierć

Następnie lekarze zatrzymują akcję serca oraz przerywają krążenie. Potem przyszywają baj-passy do tętnicy wieńcowej, a drugi ich koniec łączą z aortą. W ten sposób zostaje wykonany pomost. Na koniec lekarze przywracają pracę serca.

Można także wykonać pomostowanie aortalno-wieńcowe bez krążenia pozaustrojowego, czyli na bijącym sercu. Jest to tzw. system of-pump, który jest coraz bardziej popularny. Obecnie 30 proc. zabiegów jest wykonywanych właśnie tą metodą.

Operacyjne leczenie miażdżycy [wideo]

By-passy - pomostowanie aortalno-wieńcowe – po zabiegu

Po zabiegu pacjent powinien stosować odpowiednią dietę niskotłuszczową, by zapobiec odkładaniu się blaszki miażdżycowej w tętnicach, a tym samym zapobiec zwężeniom. Ponadto powinien zaprzestać palenia tytoniu, regularnie przyjmować leki obniżające poziom cholesterolu (statyny) oraz wykonywać ćwiczenia fizyczne. Wszystko pod kontrolą kardiologa.

Monika Majewska