Hyzop – właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania

2020-08-10 15:22

Hyzop lekarski to stosunkowo mało znane u nas zioło o znakomitych właściwościach leczniczych i smakowych. Występuje zazwyczaj w postaci suszu, z którego można zrobić napar. Ekstrakty z hyzopu dodawane są również do herbat oraz różnego rodzaju kosmetyków. Dowiedz się, jakie właściwości ma hyzop oraz jakie jest jego zastosowanie. Jakie są przeciwwskazania do jego stosowania?

Hyzop – właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania
Autor: Getty Images

Hyzop lekarski (łac. Hyssopus officinalis) to niewielki półkrzew dorastający do 30 cm o białych, różowych lub niebiesko-fioletowych kwiatach przyciągających owady zapylające. Jest też znany pod nazwami: izop/izap, józefek oraz józefka.

Pierwotnie hyzop występował na terenie Afryki Północnej, basenu Morza Śródziemnego oraz Azji Zachodniej. Jego nazwa wywodzi się prawdopodobnie z języka arabskiego (azzof) lub hebrajskiego (ezob) i oznacza „święte ziele”. Dawniej ze względu na jego właściwości odkażające wyrabiano z niego miotełki do wody święconej.

Spis treści

  1. Hyzop lekarski – właściwości
  2. Hyzop lekarski – w jakiej postaci występuje
  3. Hyzop lekarski – zastosowanie
  4. Hyzop lekarski – przeciwwskazania
  5. Hyzop lekarski – zastosowanie w kuchni

Hyzop lekarski – właściwości

Hyzop jest ceniony głównie za bogactwo olejków eterycznych, garbników, soli mineralnych oraz antyoksydantów. Jego walory docenili już starożytni Grecy i Rzymianie. W dawnych czasach hyzop miał znaczenie nie tylko lecznicze, lecz też rytualne – wierzono, że ma właściwości oczyszczające, więc skrapiano nim miejsca pod nowe świątynie.

W średniowieczu jego uprawą trudnili się głównie mnisi, oni też rozpowszechnili hyzop na terenie Europy. W polskich zielnikach roślina ta pojawiła się w XVI wieku.

Hyzop lekarski – w jakiej postaci występuje

W medycynie naturalnej wykorzystuje się zarówno liście, kwiaty, jak i łodygi hyzopu. Naziemna część rośliny ścinana w początkowej fazie kwitnienia nazywana jest zielem hyzopu. I to ono jest najczęściej stosowane w ziołolecznictwie.

Ziele hyzopu suszy się w ciemnym, przewiewnym miejscu w temperaturze do 30 st. C. Po wysuszeniu i rozdrobnieniu najlepiej jest je przechowywać w lnianej lub papierowej torbie.

Z suszonego ziela sporządza się napar z hyzopu wykorzystywany zarówno do użytku wewnętrznego, jak i zewnętrznego. W sklepach zielarskich hyzop znajdziemy też pod postacią olejku (możemy go przygotować samodzielnie z suszu). Jest również składnikiem herbat, suplementów diety, mieszanek ziołowych, maści, kremów i żeli.

Czytaj też:

Zrób to koniecznie

Napar z hyzopu – jak go przygotować?

Aby sporządzić napar z hyzopu, należy niewielką ilość suszu (1-2 łyżeczki) zalać gorącą wodą i zostawić pod przykryciem na mniej więcej 10-15 minut. Napar należy pić po pół szklanki trzy razy dziennie po jedzeniu. Po ostudzeniu można nim też płukać gardło i dziąsła. Dla lepszego efektu do hyzopu można dodać szałwię.

Hyzop lekarski – zastosowanie

  • Hyzop na kaszel

Hyzop ma działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe i wykrztuśne, dzięki czemu łagodzi wszelkie schorzenia górnych i dolnych dróg oddechowych, takie jak przeziębienie, grypa, zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc oraz astma oskrzelowa, a także wspomaga układ odpornościowy.

Pomaga pozbyć się zalegającej w płucach i oskrzelach wydzieliny, dlatego jest skuteczny w przypadku uporczywego kaszlu. Te właściwości hyzopu docenił już Hipokrates, który przepisywał go pacjentom w przypadku nieżytu górnych dróg oddechowych. Z kolei płukanie jamy ustnej naparem z hyzopu pomaga na ból gardła i anginę.

  • Hyzop na trawienie

Hyzop wspomaga wydzielanie soków żołądkowych i pobudza ruchy perystaltyczne jelit, jest więc chętnie stosowany przy niestrawności, zgadze, wzdęciach i zaparciach. Ma też działanie rozkurczowe.

Dodatkowo pomaga utrzymać uczucie sytości na dłużej, dzięki czemu jest polecany wspomagająco przy odchudzaniu. Ziele hyzopu wpływa korzystnie na florę bakteryjną jelit, łagodzi biegunki i pomaga odbudować równowagę w naszym organizmie np. po antybiotykoterapii.

  • Hyzop na uspokojenie

Stosowany pod kontrolą lekarza hyzop lekarski może skutecznie obniżyć ciśnienie krwi. Dodatkowo olej z tego aromatycznego krzewu działa uspokajająco i odprężająco, dlatego warto dodać kilka jego kropelek do gorącej kąpieli albo wypić przed snem herbatkę zawierającą hyzop. Hyzop łagodzi również nerwobóle oraz ból towarzyszący menstruacji.

  • Hyzop na reumatyzm i grzybicę

Zioło hyzopu uśmierza bóle stawów, jest więc polecane osobom dotkniętym chorobą reumatyczną oraz artretyzmem. Łagodzi dolegliwości towarzyszące kontuzjom czy urazom kości i stawów. Hyzop ma również działanie przeciwgrzybicze (leczy grzybicę stóp) i antyseptyczne – przyspiesza gojenie się ran, można go też stosować przy oparzeniach, otarciach oraz siniakach.

W tym celu wystarczy przykładać zwilżone liście i kwiaty bezpośrednio na skórę (albo przez zawinięte w gazę) lub zanurzyć bawełnianą tkaninę w naparze z hyzopu. Roślina ta ma też właściwości przeciwpasożytnicze.

  • Inne zastosowania hyzopu

Tę cenną roślinę wykorzystuje się też w leczeniu i przeciwdziałaniu cukrzycy, gdyż zmniejsza wchłanianie węglowodanów, a także w leczeniu wirusa opryszczki. Dodatkowo hyzop hamuje wydzielanie gruczołów potowych, działa moczopędnie i przyczynia się do utrzymania prawidłowego i regularnego cyklu miesiączkowego. Jego charakterystyczny zapach (liście przypominają nieco aromat mięty, a kwiaty – anyżu) odstrasza ćmy i inne owady, a okłady z hyzopu łagodzą ugryzienia po owadach.

Czytaj też: Olejek złodziei - na co pomaga ta tajemnicza mikstura?

Hyzop lekarski – przeciwwskazania

Zbyt duże ilości hyzopu mogą być niebezpieczne dla naszego zdrowia. Przyjmuje się, że bezpieczna ilość w przypadku olejku (najbardziej skondensowanej postaci hyzopu) to 15-20 kropli. Zawarte w hyzopie pinokamfon i izopinokamfon w zbyt dużych dawkach mają właściwości toksyczne i mogą powodować drgawki (dlatego nie mogą go zażywać osoby zagrożone padaczką) oraz krwawienia z dróg rodnych. Z tego względu nie powinien być stosowany przez kobiety w ciąży, gdyż w zbyt dużych dawkach może powodować poronienie.

Hyzop lekarski – zastosowanie w kuchni

Dzięki swojemu charakterystycznemu gorzko-cierpkiemu smakowi i silnemu aromatowi przypominającemu kamforę czy anyż, hyzop sprawdza się też świetnie w kuchni jako przyprawa, zwłaszcza do mdłych potraw.

Z uwagi na swoje właściwości wspomagające trawienie może też być z powodzeniem dodawany do marynat mięsnych, a także do roślin strączkowych, które są ciężkostrawne. Ziele i olejek hyzopu są również stosowane jako zaprawa do win i likierów. Jadalne są także kwiaty hyzopu, które można dodawać do różnego rodzaju sałatek.

Przeczytaj także:

Czy rozpoznajesz to zioło?

Pytanie 1 z 7
Te fioletowe kwiaty zawierające olejki eteryczne, które działają uspokajająco to:
Lawenda