Dziurawiec - właściwości i zastosowanie

2022-02-10 12:28

Dziurawiec zwyczajny, zwany także zielem świętojańskim, to bylina porastająca łąki, polany, widne zarośla, zbocza, skraje lasów. Dziurawiec jest jednym z najpopularniejszych i najczęściej używanych ziół o wszechstronnym działaniu.

Herbata z dziurawca
Autor: Getty Images

Dziurawiec zwyczajny (łac. Hypericum perforatum) to roślina, która swoje właściwości lecznicze zawdzięcza kilku substancjom - hyperycynie (czerwonemu barwnikowi), która jest flawonoidem, działającemu moczopędnie hyperozydowi, rutynie i kwercetynie, które uszczelniają naczynia włosowate, działającym przeciwbiegunkowo i bakteriostatycznie garbnikom oraz posiadającej właściwości antybiotyczne hyperforynie.

Ponadto dziurawiec zawiera olejki eteryczne, żywice, kwasy organiczne, pektyny, cholinę, sole mineralne, cukry, witaminę A i witaminę C.

O ziołach leczniczych

Dziurawiec - właściwości i zastosowanie

Dziurawiec w schorzeniach dróg żółciowych i żołądka

Współczesna fitoterapia poleca stosowanie dziurawca w stanach zapalnych i skurczowych dróg żółciowych, zastoju żółci w pęcherzyku żółciowym, początkowych objawach kamicy żółciowej oraz osłabieniu czynności wątroby.

Zaleca się go też w stanach zapalnych błony śluzowej żołądka i jelit, zmniejszonym wydzielaniu soku żołądkowego, braku apetytu, zgadze, wzdęciach, wiatrach, biegunce i bólach brzucha, gdyż ma działanie rozkurczające na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego.

Aby pozbyć się dolegliwości żołądkowych, należy przygotować napar z dziurawca. Wystarczy łyżkę ziela wsypać do szklanki, zalać wrzącą wodą i pozostawić pod przykryciem do naparzenia na 15 minut. Pić 1/2 lub 2/3 szklanki 2-3 razy dziennie po jedzeniu (jako środek rozkurczowy) lub przed posiłkiem (jako środek pobudzający wydzielanie soków trawiennych, żółciopędny).

Ważne

Hiperycyna barwi napar z dziurawca na czerwono i zwiększa wrażliwość na światło słoneczne, dlatego przyjmując preparaty zawierające dziurawiec, należy unikać przebywania na słońcu (szczególnie latem), by nie ulec poparzeniom i porażeniu słonecznemu.

Dziurawiec na depresję

Dziurawiec wykazuje działanie uspokajające, w związku z tym stosuje się go w stanach wyczerpania nerwowego, niepokoju, zaburzeniach równowagi nerwowej. Dziurawiec stosuje się także w zaburzeniach psychowegetatywnych i stanach depresyjnych. Można go również zastosować u dzieci, które moczą się w nocy, mają lęki nocne.

Swoje działanie uspokajające i przeciwdepresyjne dziurawiec zawdzięcza hyperycynie. Jak wynika z badań, substancja ta hamuje rozkład neuroprzekaźników (serotoniny), których niedostateczna ilość w organizmie daje objawy złego nastroju, lęku, przygnębienia. Jednak herbatki z dziurawca nie pomogą w leczeniu depresji, gdyż hyperycyna nie rozpuszcza się w wodzie.

W kuracji przeciwdepresyjnej stosuje się standardowe preparaty na bazie dziurawca, które można kupić w aptekach. Warto wiedzieć, że wyciągi z dziurawca mają podobną skuteczność co standardowe leki przeciwdepresyjne stosowane w kuracji łagodnego i średniego stopnia depresji.

Przeczytaj także: 7 ziół, które kochają wszystkie kobiety

Czy dziurawiec i inne leki roślinne mogą być groźne dla naszego zdrowia?

Dziurawiec w kamicy moczowej

Przetwory z ziela dziurawca w medycynie naturalnej wykorzystuje się również w zmniejszonym wydalaniu moczu oraz w kamicy, niezależnie od umiejscowienia złogów i rodzaju kamicy moczowej, a także w skazie moczanowej.

Dziurawiec swoje moczopędne właściwości zawdzięcza flawonoidom, a zwłaszcza substancji o nazwie hiperozyd. Dzięki nim dziurawiec zwiększa o 15 do 30 proc. dobową ilość wydalanego moczu.

Tego nie rób

Uwaga! Preparaty zawierające dziurawiec mogą zmniejszać skuteczność niektórych przyjmowanych leków.

Preparatów z dziurawca nie wolno jednak stosować podczas terapii skojarzonej z interferonem i niektórymi chemioterapeutykami przeciwnowotworowymi, a także z indynawirem używanym w leczeniu zakażeń wirusem HIV, antykoagulantami, takimi jak: warfaryna, cyklosporyna, a także z niektórymi doustnymi preparatami antykoncepcyjnymi.

Należy też uważać na stosownie preparatów z dziurawca z innymi lekami. W związku z tym osoby przyjmujące jakiekolwiek farmaceutyki powinny przed spożycie dziurawca skonsultować się z lekarzem.

Dziurawiec na bielactwo

Wyciągi z dziurawca stosuje się również w leczeniu bielactwa, czyli zaniku pigmentu skóry. Preparaty podaje się doustnie, a jednocześnie smaruje miejsca dotknięte chorobom sokiem lub olejem dziurawcowym i naświetla promieniami nadfioletowymi.

Na co stosować dziurawiec? Sprawdź! [GALERIA]

Dziurawiec na odmrożenia i nie tylko

Natomiast dziurawiec stosowany zewnętrznie ułatwia gojenie ran, oparzeń, odmrożeń, działa ściągająco i antyseptycznie na błony śluzowe i uszkodzone miejsca skóry. Lekki odwar z dziurawca (1/2 łyżki ziela na 1 szklankę wody) można stosować do przemywania skóry z trądzikiem, ropniami i wrzodami. Warto wiedzieć, że olejek eteryczny z ziela dziurawca wchodzi niekiedy w skład kremów i emulsji regenerujących skórę. Ponadto używa się go do płukania gardła przy zapaleniu dziąseł, jamy ustnej i gardła.

Przeczytaj także: Bluszcz (hedera helix) - trucizna, która leczniczy

To ci się przyda

Dziurawiec jest rośliną wieloletnią, dorastającą do 30-70 cm wysokości, o sztywnej łodydze rozgałęziającej się w górnej części. Na drobnych liściach widoczne są - gdy spojrzymy pod światło - niewielkie dziurki. Są to zbiorniczki zawierające olejek lotny (stąd pochodzi nazwa rośliny). Dziurawiec kwitnie od czerwca do września - kwiaty są żółte, pięciopłatkowe, zebrane na szczytach pędów w nibybaldachy. Surowcem zielarskim jest ziele dziurawca zbierane w okresie kwitnienia i wysuszone w zacienionym i przewiewnym miejscu (rozłożone cienką warstwą albo powiązane w nieduże pęczki i zawieszone). Przy zbiorze ziela dziurawca ścina się szczyty kwitnących pędów pozostawiając około l/3 części rośliny nad ziemią. Nie należy zbierać roślin przekwitniętych.