Tętniak aorty brzusznej - przyczyny, objawy i leczenie

Tętniak aorty brzusznej oznacza nadmierne poszerzenie średnicy aorty brzusznej. Im większa średnica, tym większe ryzyko pęknięcia tętniaka, które może prowadzić do krwotoku, wstrząsu, a dalej do śmierci. Jednak wczesne rozpoznanie i leczenie oraz właściwa opieka dają pomyślne rokowania. Jakie są przyczyny i objawy tętniaka aorty brzusznej? Na czym polega leczenie?

Tętniak aorty brzusznej oznacza poszerzenie średnicy aorty brzusznej o co najmniej 50 proc. Aorta to główna tętnica doprowadzająca krew do całego ciała. Biegnie od lewej komory serca przez klatkę piersiową w dół do jamy brzusznej, gdzie dzieli się na dwie tętnice biodrowe wspólne. Tętniak aorty brzusznej zlokalizowany jest między przeponą a odejściem tętnic biodrowych wspólnych. Jak dochodzi do jego powstania? Ściana każdej tętnicy składa się z kilku warstw. Jeśli z jakichś przyczyn jedna z tych warstw osłabnie, może dojść do poszerzenie się tętnicy i pojawienia się wybrzuszenia, przypominającego worek, czyli tętniaka.

Spis treści

1. Tętniak aorty brzusznej - przyczyny i czynniki ryzyka
2. Tętniak aorty brzusznej - objawy
3. Tętniak aorty brzusznej - badania
4. Tętniak aorty brzusznej - leczenie
5. Tętniak aorty brzusznej - powikłania

Tętniak aorty brzusznej - przyczyny i czynniki ryzyka

• czynniki genetyczne, takie jak: zespół Marfana czy zespół Ehlersa-Danlosa oraz predyspozycje rodzinne
• miażdżyca
• palenie tytoniu
• nadciśnienie tętnicze
• obturacyjna choroba płuc
• choroba wieńcowa
• przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych
• przepuklina brzuszna
• wiek - ryzyko wystąpienia rośnie wraz z wiekiem i jest najwyższe u osób po 65. roku życia
• płeć męska (tętniaki aorty brzusznej wykrywa się 3 do 8 razy częściej u mężczyzn niż u kobiet)

Tętniak aorty brzusznej - objawy

• Tętniak bezobjawowy - nie daje żadnych objawów. Czasami u chorego może się pojawić uczucie pełności po posiłku lub ból brzucha, a niekiedy tętnienie w brzuchu.
• Tętniak objawowy - daje objawy takie jak:
• bóle pleców w okolicy krzyżowo-lędźwiowej (można pomylić z rwą kulszową)
• bóle w podbrzuszu, które promieniują do ud, pęcherza moczowego, krocza, jąder
• obrzęk nóg (lub tylko jednej nogi)
• krwiomocz (jest wynikiem ucisku tętniaka na moczowód)
• spadek masy ciała
• Tętniak pęknięty - gdy dojdzie do przedziurawienia tętniaka, pojawia się nagły ból w okolicy lędźwiowej, promieniujący w kierunku podbrzusza lub krocza. Objawami towarzyszącymi są wymioty (mogą być krwiste) i zaburzenia widzenia. Może dojść także do niedowładu lub porażenia kończyn, zaburzeń równowagi lub zaburzeń czucia, utraty przytomności.

Tętniak aorty brzusznej - badania

Podstawowym badaniem, które pozwala wykryć tętniaka aorty brzusznej i określić jego średnicę, jest USG jamy brzusznej. Jeśli nie można określić średnicy tętniaka na poziomie tętnic nerkowych, wykonuje się tomografię komputerową. Jeśli tętniakowi towarzyszą objawy niedokrwienia kończyn dolnych, konieczne może okazać się wykonanie badania arteriograficznego.

Tętniak aorty brzusznej - leczenie

W przypadku pęknięcia tętniaka, konieczna jest natychmiastowa operacja, która polega na wszczepieniu protezy naczyniowej - zwykle tzw. aortalno-aortalnej. Po otwarciu jamy brzusznej, na tętnicę biodrową i aortę zakłada się zaciski. Następnie znajdujący się między zaciskami tętniak rozcina się w pionie i wszywa się w jego światło protezę naczyniową, którą po zdjęciu zacisków obszywa się workiem tętniaka.

Pacjenci z tętniakiem większym niż 4,5 cm zapisywani są na operację w późniejszym terminie. Jednak przeciwwskazaniami do operacji są wiek powyżej 85 lat, choroba wieńcowa w ostrej fazie, niewydolność krążenia, duszność spoczynkowa, niewydolność nerek, marskość wątroby, zaburzenia krzepnięcia, zaawansowana choroba nowotworowa.

W niektórych przypadkach można wykonać zabieg endowaskularny, polegający na wszczepieniu protezy/stentgraftu do światła aorty bez konieczności otwierania jamy brzusznej.

Pacjenci z tętniakami mniejszymi niż 4,5 cm wymagają obserwacji i kontroli ultrasonograficznej co 3–6 miesięcy.

Tętniak aorty brzusznej - powikłania

Po operacji mogą się pojawić takie powikłania, jak, m.in.: niewydolność oddechowa, niewydolność krążenia, zawał serca, krwawienie z przewodu pokarmowego, ostra niewydolność nerek.

Czytaj też:

• Tętniak rozwarstwiający aorty zagraża życiu
• Tętniak tętnicy płucnej: przyczyny i objawy. Leczenie chorych z tętniakiem pnia tętnicy płucnej
• Tętniak mózgu jest trudny do wykrycia

Zobacz galerię 8 zdjęć

Monika Majewska