Biegunka tłuszczowa: przyczyny, objawy i leczenie

Jeśli od wielu dni, czy nawet tygodni, męczy cię biegunka tłuszczowa, zasięgnij porady lekarza. Biegunka tłuszczowa może mieć różne przyczyny, czasem groźne dla zdrowia, dlatego koniecznie trzeba je zdiagnozować i zacząć leczenie.

Spis treści

1. Jak rozpoznać biegunkę tłuszczową
2. Biegunka tłuszczowa: postępowanie diagnostyczne
3. Badanie tłuszczu w kale
4. Biegunka tłuszczowa: leczenie zależy od przyczyny

Biegunka tłuszczowa jest to rodzaj biegunki przewlekłej, czyli trwającej ponad 4 tygodnie. Stolce charakteryzują się wysoką zawartością niestrawionego tłuszczu, wielokrotnie przekraczającą normę. U podstaw takiego stanu rzeczy leżą zaburzenia trawienia, wynikające z niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki, oraz zaburzenia wchłaniania – będącego następstwem chorób śluzówki jelit, najczęściej celiakii. U starszych osób biegunka tłuszczowa występuje także w wyniku przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego. Wśród innych przyczyn tej biegunki znajduje się mukowiscydoza, ubytek części trzustki (np. po operacji wycięcia raka trzustki), cholestatyczna choroba wątroby (cholestaza), rak dróg żółciowych, usunięcie odcinka jelita.

Jak rozpoznać biegunkę tłuszczową

Odróżnienie biegunki tłuszczowej od innej przewlekłej biegunki dla przeciętnego człowieka nie jest proste. Po pierwsze, trzeba określić, kiedy w ogóle możemy mówić o biegunce. Ma ona miejsce wtedy, gdy stolce oddawane są często – powyżej trzech razy na dobę – i mają luźną, płynną lub półpłynną konsystencję. Najbardziej charakterystyczną cechą biegunki tłuszczowej jest jasny kolor, bardzo przykry, gnilny zapach, a także tłusta konsystencja trudna do spłukania wodą w muszli klozetowej. Dodatkowo chory często skarży się także na bóle brzucha i skurcze brzucha, wzdęcia, utratę wagi. Nie można też lekceważyć takich objawów, jak:

• mdłości, a nawet wymioty – mogą one wskazywać na chorobę trzustki;
• żółtaczka, zażółcone oczy i świąd skóry, bursztynowa barwa moczu – które związane są z chorobami wątroby i dróg żółciowych;
• odbarwione, białe stolce – charakterystyczna dla cholestatycznej choroby wątroby;
• krew w stolcu – jej przyczyną może być zapalenie jelit lub celiakia;

Jeśli obserwujesz u siebie któreś z tych objawów, koniecznie powiedz o nich lekarzowi.

Biegunka tłuszczowa: postępowanie diagnostyczne

Przewlekłe biegunki może wywoływać wiele chorób jelita cienkiego, grubego, trzustki i wątroby. Dopiero dokładny wywiad lekarski, a następnie wykonanie odpowiednich badań pozwolą postawić właściwą diagnozę. Sama biegunka tłuszczowa nie jest chorobą, a jedynie objawem choroby, czasem bardzo groźnej, którą dopiero trzeba ustalić.

Po pierwsze należy zbadać, czy biegunkę może wywoływać jakaś przyczyna organiczna, np. stan zapalny albo choroba nowotworowa. W tym celu wykonuje się badanie endoskopowe jelita cienkiego z pobraniem wycinków, badanie ultrasonograficzne (USG) i tomografię komputerową jamy brzusznej, w tym trzustki, a także badanie immunologiczne w kierunki celiakii.

Jeśli chodzi o badania laboratoryjne, lekarz zleci wykonanie OB i morfologii krwi, poziomu elektrolitów, kreatyniny, mocznika. Zbadane zostaną także TSH, białko całkowite, enzymy trzustkowe, posiew stolca i badania wycinków histopatologicznych pobranych w czasie endoskopii jelit.

Badanie tłuszczu w kale

Badanie stolca polega na zbiórce kału w ciągu 72 godzin i ocenie następujących parametrów: pH, stężenie potasu i sodu, posiew, obecność leukocytów i laktoferyny – która będą świadczyły o zakażeniu bakteryjnym, krew utajona i zawartość tłuszczu. By zakwalifikować biegunkę jako tłuszczową norma tego ostatniego parametru musi być wielokrotnie przekroczona, a wynosi ona 2-7 g/24 h, o ile tłuszcz stanowi mniej niż 20% próbki. Bo warto tu dodać, że przed przystąpieniem do badania należy przestrzegać odpowiedniej diety. Spożycie tłuszczu powinno się mieścić w granicach od 50 do 150 g dziennie i pochodzić z roślinnych źródeł, jak np. olej rzepakowy czy oliwa z oliwek. W dniach poprzedzających zbiórkę materiału nie należy także stosować czopków doodbytniczych ani nawet stosować tłustych kremów w okolicy okołoodbytniczej.

Biegunka tłuszczowa: leczenie zależy od przyczyny

Leczenie można wdrożyć dopiero po postawieniu diagnozy, przy czym w zależności od choroby będzie się ono oczywiście różnić. Przykładowo w leczeniu złego wchłaniania na tle uszkodzenia trzustki wprowadza się m.in. terapię enzymami trzustkowymi, których pacjentowi brakuje. Jeśli biegunkę tłuszczową wywołuje celiakia, rozwiązaniem będzie antybiotykoterapia. Największym zagrożeniem dla chorych z przewlekłą biegunką, także tłuszczową, jest odwodnienie i utrata elektrolitów, dlatego prawidłowe nawadnianie i uzupełnianie niedoborów jest podstawą każdego leczenia w tym przypadku.

Marta Uler