Inwazyjna choroba pneumokokowa - objawy i leczenie

Inwazyjna choroba pneumokokowa to rzadka, ale najcięższa postać zakażenia pneumokokami, która może doprowadzić nawet do śmierci. Jeśli choremu uda się pokonać zakażenie, jego powikłaniami mogą być niedosłuch, zmiany w sercu czy płucach, a nawet głębokie upośledzenie.

Spis treści

1. Inwazyjna choroba pneumokokowa - jak można się zarazić pneumokokami?
2. Inwazyjna choroba pneumokokowa - objawy
3. Inwazyjna choroba pneumokokowa - powikłania
4. Inwazyjna choroba pneumokokowa - leczenie
5. Dlaczego warto się zaszczepić przeciwko pneumokokom?
6. Szczepionka przeciwko pneumokokom w kalendarzu szczepień obowiązkowych od 2017 roku

Pneumokoki najgroźniejsze są dla dzieci do 2. roku życia, które nie mają jeszcze ukształtowanego układu odpornościowego oraz dla osób starszych, u których odporność słabnie z wiekiem.

Inwazyjna choroba pneumokokowa to rzadka, ale najcięższa postać zakażenia pneumokokami (bakterie znana pod nazwą dwoinki zapalenia płuc).

– Pneumokoki najczęściej wywołują zapalenia górnych dróg oddechowych (ostre zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok, zapalenie gardła), ale u niektórych dzieci i osób dorosłych mogą powodować ciężkie, zagrażające życiu zakażenia inwazyjne – wyjaśnia dr Beata Szymczyk-Hałas, specjalista chorób zakaźnych w Medicover.

Inwazyjna choroba pneumokokowa obejmuje zapalenie płuc z bakteriemią, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i zakażenie krwi (posocznica - inaczej sepsa). Może doprowadzić do niewydolności wielonarządowej, m.in. zaburzeń oddychania, krążenia, a w ich wyniku do śmierci.

Inwazyjna choroba pneumokokowa - jak można się zarazić pneumokokami?

Wiele zdrowych osób, w tym większość dzieci, jest nosicielami pneumokoków, które znajdują się głównie w błonach śluzowych gardła i nosa. Samo nosicielstwo bakterii nie jest groźne, jednak w sytuacji osłabienia odporności, np. w wyniku infekcji wirusowej, mogą wywołać zakażenie nieinwazyjne (np. zapalenie ucha środkowego).

Pneumokoki mogą także przełamać bariery ochronne i przedostać się do krwi, a z krwią do płynu mózgowo-rdzeniowego czy płuc, powodując ciężkie choroby inwazyjne (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, sepsę, zapalenie płuc z bakteriemią).

Pneumokoki przenoszą się drogą kropelkową - podczas kasłania, kichania. W ten sposób kolejne osoby ulegają zakażeniom. Na zakażenie pneumokokami są podatne osoby z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odporności humoralnej, chorzy na AIDS, osoby z brakiem śledziony lub jej niewydolnością, dzieci z implantami ślimakowymi oraz dzieci uczęszczające do żłobka/przedszkola.

Czytaj więcej: Zakażenie krwi (bakteriemia) to nie sepsa. Przyczyny, objawy i leczenie bakteriemii

Inwazyjna choroba pneumokokowa - objawy

Inwazyjna choroba pneumokokowa obejmuje:

• zapalenie płuc z bakteriemią - objawami są szmery w płucach, ogólne osłabienie, wysoka gorączka (powyżej 38 st. C.), dreszcze, potliwość, kaszel, duszność, ból w klatce piersiowej
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych - pojawiają się szybko narastająca gorączka, bóle głowy, wymioty, pobudzenie lub zaburzenia świadomości, sztywność karku, objaw Brudzińskiego
• zakażenie krwi (posocznica) - mogą się pojawić gorączka, ból gardła i mięśni, osłabienie, przyśpieszone bicie serca i oddech. Ale symptomy mogą też być przeciwne, np. obniżona temperatura ciała. Bardzo charakterystyczna jest drobna wysypka – czerwona bądź sinawa, na kończynach i tułowiu – która nie blednie pod wpływem ucisku

Inwazyjna choroba pneumokokowa - powikłania

Śmiertelność w inwazyjnej chorobie pneumokokowej jest wysoka i może przekraczać we wstrząsie septycznym 50 proc., a w zapaleniu płuc z bakteriemią dochodzi do 25 proc. Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), każdego roku na zakażenia wywołane przez pneumokoki umiera 1,6 mln osób.

Jeśli chory pokona zakażenie, obserwuje się wiele powikłań, takich jak niedosłuch lub głuchota (po zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych), objawy neurologiczne (np. padaczka), trudności w koncentracji i nauce, a nawet głębokie upośledzone - dziecko po przebytej inwazyjnej chorobie pneumokokowej może nie chodzić, nie mówić, nie kontaktować się ze światem.

Inwazyjna choroba pneumokokowa - leczenie

W przypadku inwazyjnej choroby pneumokokowej stosuje się antybiotykoterapię. Jednak leczenie utrudnia narastająca oporność pneumokoków na antybiotyki.

Dlaczego warto się zaszczepić przeciwko pneumokokom?

Z powodu powszechnego występowania bakterii i niemożliwości uniknięcia kontaktu z nimi, najlepszą skuteczną metodą zapobiegania zakażeniom pneumokokowym, w tym inwazyjnej chorobie pneumokokowej, są szczepienia ochronne – mówi dr Beata Szymczyk-Hałas.

Szczepienia profilaktyczne przeciwko pneumokokom obniżają ryzyko zachorowania o ponad 90 procent. Należy szczepić dziecko przeciw pneumokokom już od 6. tygodnia  życia.

Szczepionka jest bezpieczna i skuteczna - obniża ryzyko inwazyjnej choroby pneumokokowej o ponad 90 proc. , powoduje zmniejszenie ilości infekcji dróg oddechowych, i co za tym idzie mniejszą ilość stosowanych antybiotyków – dodaje dr Szymczyk-Hałas.

Jedynym bezwzględnym przeciwwskazaniem do jej stosowania jest uczulenie na jeden z jej składników.

Monika Majewska