Choroba Hashimoto - objawy, przyczyny, leczenie

2022-02-09 13:23

Hashimoto - choroba Hashimoto (przewlekłe zapalenie tarczycy) jest trudna do zdiagnozowania, a jej leczenie polega na usuwaniu skutków, nie przyczyn schorzenia. Do najczęstszych objawów Hashimoto zalicza się obfite miesiączki, suchą skórę, ciągłe zmęczenie, wysoki poziom cholesterolu. Jakie badania na Hashimoto warto zrobić? Jaką dietę należy stosować przy chorobie Hashimoto?

Choroba Hashimoto: objawy, przyczyny, leczenie
Autor: Getty Images Choroba Hashimoto to inaczej przewlekłe zapalenie tarczycy

Spis treści

  1. Hashimoto - co to jest?
  2. Kto jest najbardziej narażony na Hashimoto?
  3. Jakie są objawy choroby Hashimoto?
  4. Jakie badania należy wykonać przy podejrzeniu Hashimoto?
  5. Jak wygląda leczenie choroby Hashimoto?
  6. Jaką dietę stosować przy Hashimoto?

Hashimoto - co to jest?

Hashimoto lub inaczej choroba Hashimoto, ma jeszcze kilka innych nazw - przewlekłe limfocytarne (autoimmunologiczne) zapalenie tarczycy (wole limfocytarne, zapalenie tarczycy Hashimoto, ang. Hashimoto’s thyroiditis, chronic lymphocytic thyroiditis, łac. thyroiditis Hashimoto, thyroiditis lymphocytica chronica).

Choroba Hashimoto została po raz pierwszy opisana w 1912 roku przez japońskiego lekarza - Hakaru Hashimoto.

Choroba Hashimoto to choroba z autoagresji powstająca na skutek błędu układu immunologicznego (odpornościowego), w który powoduje, że organizm zwraca się przeciwko sobie. Z nieznanego powodu układ immunologiczny rozpoznaje białka tarczycowe jako wrogie i niszczy je, upośledzając aktywność enzymu odpowiedzialnego za syntezę hormonów tarczycy.

Częściej chorują kobiety niż mężczyźni głównie panie w dojrzałym wieku, ale też bardzo młode, nawet dzieci.

Choroba Hashimoto. Jakie daje objawy i jak ją leczyć?

Kto jest najbardziej narażony na Hashimoto?

Szczególnie zagrożone wystąpieniem hashimoto są osoby z cukrzycą typu 1 i te, u których w rodzinie występowała któraś z chorób tarczycy. Zdarza się, że matka ma chorobę Gravesa-Basedowa, wywołującą nadczynność tarczycy, a córka hashimoto, powodującą niedoczynność tarczycy.

W każdym razie autoimmunologiczne zapalenie tarczycy należy do schorzeń rodzinnych. Mówi się, że czynnikiem wyzwalającym chorobę może być osłabienie odporności na skutek przewlekłego stresu, problemów psychicznych, przemęczenia lub infekcji.

Hashimoto często występuje u kobiet wkrótce po porodzie. Wtedy czasem samoistnie przechodzi w stan utajenia, by wcześniej czy później znowu się odezwać. U co drugiej osoby prowadzi do trwałej niedoczynności tarczycy.

Zapalenie tarczycy to nie tylko Hashimoto - sprawdź też:

Jakie są objawy choroby Hashimoto?

Choroba może przebiegać bez żadnych objawów, osoby z hashimoto żyją wiec w nieświadomości.

Niekiedy zmieniona zapalnie tarczyca stopniowo się powiększa, tworząc wole, jest twarda, spoista i nierówna.

Niezwykle rzadko boli przy dotyku i tylko sporadycznie daje uczucie pełności lub ucisku gardła.

Ale choroba Hashimoto może również przebiegać z zanikiem tarczycy.

Początkowo tarczyca wydziela prawidłową lub nadmierną ilość hormonów, ale po wielu miesiącach lub latach rozwija się niedoczynność, która pogarsza zdrowie.

Objawy Hashimoto nie są specyficzne:

Wszystko to może, ale nie musi, świadczyć o chorobie.

Senność tłumaczymy przemęczeniem, kłopoty z pamięcią wiekiem i do głowy nam nie przychodzi, że te pozornie błahe dolegliwości mogą być zwiastunem rozwijającej się choroby. Niekiedy powoduje zaburzenia owulacji i co za tym idzie trudności z zajściem w ciążę, a także samoistne poronienia.

Dzieci z zapaleniem tarczycy gorzej się uczą i wolniej rosną. Czasem przedwcześnie dojrzewają płciowo. Jednak ze względu na niejednoznaczność objawów nie wiążemy ich z chorobą tarczycy.

Objawy Hashimoto

Ważne

Tarczyca - ważny gruczoł

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z dużej roli, jaką w organizmie odgrywa tarczyca. Produkowane przez nią hormony docierają do wszystkich organów i od poziomu tych hormonów zależy w dużej mierze funkcjonowanie całego organizmu. Dlatego zakłócenia w jej pracy nie tylko pogarszają ogólne samopoczucie, ale mogą odbić się niekorzystnie na pracy np.:

Zaawansowana niedoczynność bywa przyczyną niewydolności oddechowej.

Jakie badania należy wykonać przy podejrzeniu Hashimoto?

O tym, czy złe samopoczucie jest rezultatem Hashimoto, czy nie, decyduje endokrynolog na podstawie specjalistycznych badań. Charakterystyczną dla tej choroby budowę tarczycy specjalista łatwo rozróżnia przez dotyk. 

Badania na Hashimoto:

  • Podstawowym badaniem biochemicznym jest określenie we krwi poziomu TSH (tyreotropiny) hormonu przysadki mózgowej, który steruje praca tarczycy. Podwyższone TSH świadczy o jej niedoczynności.
  • Jeśli osoba dorosła ma podwyższony poziom TSH przy prawidłowym lub obniżonym stężeniu hormonów tarczycy: T4 (tyroksyny) i T3 (trójjodotyroniny), nie przechodziła operacji tarczycy, która mogłaby ją uszkodzić, nie zażywa leków mogących wywołać niedoczynność i nie była leczona jodem radioaktywnym, prawdopodobnie niedoczynność jest spowodowana chorobą Hashimoto.
  • Żeby potwierdzić diagnozę, trzeba jeszcze wykonać badanie na obecność przeciwciał tarczycowych (jeśli znajdują się we krwi, świadczy to o chorobie).
  • USG tarczycy pozwoli dokładnie ocenić rozmiary gruczołu, zmiany w jego strukturze, wykryć obecność pozapalnych zrostów, guzków. Jeśli chorobie towarzyszą guzki tarczycy, zwykle dodatkowo wykonuje się biopsję cienkoigłową, żeby ustalić, jaki jest ich charakter.

Specjaliści od chorób tarczycy przekonują, że regularne sprawdzanie stanu tego gruczołu jest równie ważne jak kontrolowanie poziomu cholesterolu. Pierwsze testy hormonów tarczycowych powinno się wykonać już w 20. roku życia i powtarzać je co 5 lat.

O systematycznych badaniach powinny szczególnie pamiętać osoby, u których w rodzinie były przypadki tego typu chorób. Im wcześniej zostaną wykryte nieprawidłowości, tym łatwiej będzie je opanować. Obserwujmy się uważnie i w razie wątpliwości konsultujmy się z lekarzem.

W krajach zachodnich trwa dyskusja na temat badań przesiewowych, które pozwoliłyby na wczesne wykrycie schorzenia, zmniejszając jego skutki. Jednak ze względu na wysokie koszty nawet tam nie można sobie na nie pozwolić.

Problem

Leki na całe życie

Osoby z niedoczynnością tarczycy wymagają systematycznego leczenia pod kontrolą endokrynologa. Niestety, wielu chorych przestaje przyjmować leki, gdy stwierdzą, że poziom TSH wrócił do normy. Tymczasem terapii nie powinno się przerywać. Pamiętaj, TSH utrzymuje się na właściwym poziomie tylko dzięki stałemu przyjmowaniu hormonów. Z chwilą przerwania kuracji ponownie się podwyższy. A to nie jest obojętne dla organizmu.

Jak wygląda leczenie choroby Hashimoto?

Nie ma leku, który naprawiłby błąd w działaniu układu odpornościowego odpowiedzialny za rozwój choroby. Dlatego leczenie polega tylko na usuwaniu skutków, nie przyczyny schorzenia.

Jeśli we krwi stwierdzono przeciwciała, ale tarczyca nie jest powiększona i pracuje prawidłowo, wystarczy kontrolować rozwój choroby, systematycznie robiąc badania.

Jeżeli lekarz stwierdzi niedoczynność, trzeba przyjmować syntetyczne preparaty tyroksyny, które wyrównują poziom hormonów tarczycy we krwi. Większość chorych jest skazana na branie leków przez całe życie. Należy to robić pod kontrola specjalisty, ze względu na zmienność poziomu niedoczynności. Preparat zażywa się raz dziennie, na czczo, pół godziny przed śniadaniem i innymi lekami wtedy najlepiej się wchłania.

Czasami niedoczynność ustępuje (głównie u dzieci, osób młodych, z zapaleniem poporodowym) wtedy można odstawić lekarstwo. Ale nigdy nie można mięć pewności, że schorzenie nie wróci, bo przeciwciała potrafią zaatakować w każdej chwili. Dlatego osoba, u której stwierdzono chorobę Hashimoto, bez względu na jej przebieg, powinna systematycznie kontrolować stan zdrowia.

Jaką dietę stosować przy Hashimoto?

Ważnym elementem wspomagającym leczenie choroby Hashimoto jest odpowiednia dieta. Należy mieć na uwadze, że pacjenci często zmagają się nie tylko z nadwagą i otyłością, lecz także z innymi chorobami, takimi jak, m.in. cukrzyca typu 1, nietolerancja pokarmowa, celiakia i inne.

Dlatego dieta Hashimoto powinna być dobrana indywidualnie do pacjenta, uwzględniając schorzenia współistniejące. Poza tym kaloryczność diety powinna zależeć od masy ciała i być dopasowana do podejmowanej aktywności fizycznej i stylu życia.

Przeczytaj:

Problem

Choroba Hashimoto może powodować powikłania ciąży, a przede wszystkim utrudniać zajście w ciążę. Warto o tym pamiętać, rozpoznając przyczyny pierwotnej niepłodności. Choroba może prowadzić do poronień, przedwczesnych porodów, wad rozwojowych płodu. Dlatego każda kobieta, która planuje macierzyństwo, powinna sprawdzić, czy nie ma przeciwciał tarczycowych.

miesięcznik "Zdrowie"