Guzki tarczycy (gruczolaki tarczycy) - przyczyny, objawy, leczenie
Guzki tarczycy (gruczolaki tarczycy) to najczęściej łagodne zmiany w obrębie gruczołu tarczowego, wyczuwalne na szyi pod palcami. Guzki mają tendencje do wzrostu i wówczas uciskają sąsiednie narządy. Jakie są przyczyny i objawy gruczolaków tarczycy? Jak przebiega leczenie?
Guzki tarczycy (gruczolaki tarczycy, Nodus glandulae thyroideae) to zmiany powstające w obrębie tarczycy, najczęściej łagodne, które nie wymagają wdrożenia postępowania terapeutycznego. Są one dostępne w badaniu palpacyjnym - można je wyczuć pod palcami. Zdecydowanie częściej występują u kobiet. Pojawiają się pod postacią pojedynczej zmiany lub tworzą większe skupiska. Jako przyczynę ich powstawania upatruje się przebyte choroby tarczycy, tło genetyczne czy nadmierną ekspozycje na działanie promieniowania jonizującego.
Spis treści
- Objawy guzków tarczycy
- Diagnostyka gruczolaka tarczycy
- Leczenie guzków tarczycy
- Badania tarczycy [wideo]
Objawy guzków tarczycy
Zmiany o typie gruczolaków tarczycy to niewielkie guzki, które początkowo mogą nie dawać zupełnie żadnych objawów klinicznych. Trzeba jednak pamiętać, że przestrzeń anatomiczna w okolicy tarczycy jest niewielka i zwiększające wymiary guzki zaczynają dawać objawy uciskowe.
W stosunkowo bliskim sąsiedztwie przebiega nerw krtaniowy wsteczny, którego podrażnienie daje objaw chrypki czy zmiany barwy głosu.
Na późniejszym etapie główne skargi to duszność, trudności w przełykaniu pokarmów, początkowo treści stałej, później płynnej.
Nadmierny rozrost tkanki gruczołowej może być przyczyną nadmiernej aktywności gruczołu tarczowego, co określa się mianem nadczynności tarczycy.
Diagnostyka gruczolaka tarczycy
W przypadku stwierdzenia obecności guzków tarczycy należy przede wszystkim ocenić gospodarkę hormonalną narządu poprzez oznaczenie hormonu wiodącego TSH oraz hormonów wolnych - fT3 i fT4.
Badania diagnostyczne, zwłaszcza te poszerzone są niezbędne dla oceny charakteru zmiany. Jeżeli wykluczymy potencjalną złośliwość być może guzek powinien pozostać tylko obserwowany.
Podstawowym narzędziem diagnostycznym jest USG tarczycy, w którym lekarz ma możliwość oceny: wyglądu gruczołu, kształtu, oszacować ilość tkanki gruczołowej, lokalizację zmian.
Poza ultrasonografią można wykonać scyntygrafię z podaniem izotopu pełniącego rolę znacznika. Zmiany wątpliwe wymagają poszerzenia diagnostyki - pobranie niewielkiego wycinka poprzez biopsję cienkoigłową (BAC) tarczycy.
Leczenie guzków tarczycy
W przypadku współistniejącej nadczynności gruczołu należy wdrożyć odpowiednie postępowanie farmakologiczne - suplementacja hormonów tarczycy. Niektórzy pacjenci wymaga intensyfikacji leczenia i poza doustnie przyjmowanymi hormonami stosuje się leczenie jodem promieniotwórczym.
Wskazaniem do leczenia operacyjnego są dodatni wynik BAC-u, zmiany guzkowe podejrzane o złośliwość, objawy masy guza - chrypka, trudności w przełykaniu, duszność.
Z reguły zmiany nie wymagają tak radykalnych rozwiązań i w zupełności wystarcza obserwacja - czy dotychczasowe zmiany nie ulegają powiększeniu oraz czy nie powstają nowe.
W każdym przypadku należy pamiętać o możliwości wystąpienia nowotworu złośliwego (rak tarczycy), aczkolwiek jest to rzadka przypadłość i dotyczy zaledwie 1% zmian łagodnych tarczycy. Najczęściej są to zmiany bardzo dobrze zróżnicowane – rak brodawkowaty czy pęcherzykowy.
W takiej sytuacji leczeniem z wyboru jest usunięcie gruczołu tarczowego z uzupełniającą radioterapią. Najbardziej złośliwą odmianą jest rak anaplastyczny, aczkolwiek występuje kazuistycznie.
Czytaj też: Rak rdzeniasty tarczycy - przyczyny, objawy, leczenie
Badania tarczycy [wideo]
Badania tarczycy zasadniczo możemy podzielić na dwie części - na badania poziomu hormonów produkowanych przez tarczycę oraz na badania obrazowe, wśród których najpopularniejszym jest badanie usg. Jak te badania tarczycy wyglądają i co z nich wynika opowiada nasz ekspert - endokrynolog Marta Kunkel ze Szpitala Medicover.
