Sok z pokrzywy – właściwości, działanie, zastosowanie, dawkowanie i przeciwwskazania. Jak zrobić sok z pokrzywy?

Sok z pokrzywy ma liczne właściwości zdrowotne. Warto pić go regularnie, gdyż pomaga przy wielu schorzeniach. Stosuje się go między innymi na anemię, wrzody, słabą odporność i wiele innych dolegliwości. Dowiedz się, jaki jest skład chemiczny liści pokrzywy. Jak zrobić i w jakich ilościach pić sok z pokrzywy?

Sok z pokrzywy jest jedną z najłatwiejszych form wykorzystania prozdrowotnych właściwości pokrzywy. Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) jest rośliną bardzo powszechną na całej półkuli północnej – w Ameryce Północnej, Europie, północnej Afryce i Azji. Uznawana jest za chwast, bo bardzo łatwo się rozprzestrzenia, przystosowuje do warunków i potrafi wyrosnąć praktycznie wszędzie. Jest zaliczana do roślin ruderalnych, czyli takich, które bez problemu rosną na podłożach zmienionych przez człowieka.

Spis treści

1. Sok z pokrzywy – właściwości
2. Sok z pokrzywy – działanie i zastosowanie
3. Sok z pokrzywy – przeciwwskazania
4. Sok z pokrzywy – dawkowanie. Jak pić sok z pokrzywy?
5. Jak zrobić świeży sok z pokrzywy? Przepis na domowy sok z pokrzywy
6. Jak wycisnąć sok z pokrzywy bez sokowirówki?
7. Jak przechowywać sok z pokrzywy?
8. Charakterystyka pokrzywy
9. Skład chemiczny liści i ziela pokrzywy zwyczajnej

Sok z pokrzywy – właściwości

Młode liście pokrzywy, najlepiej zbierane przed kwitnieniem, jak i całe ziele są wykorzystywane jako surowiec leczniczy. W medycynie stosuje się standaryzowane ekstrakty z liści i pędów. Przede wszystkim ich dotyczą badania naukowe. Natomiast lecznictwo ludowe bazuje na sokach z pokrzywy i naparach.

Trudno znaleźć naukowe potwierdzenie skuteczności soku z pokrzywy w badaniach klinicznych, ale obserwacje osób stosujących sok regularnie świadczą o pozytywnym działaniu pokrzywy. Trzeba mieć świadomość, że ekstrakty mają działanie mocniejsze niż sok, ale nawet sok z pokrzywy jest cennym produktem pomocniczym w wielu chorobach.

Sok z pokrzywy – działanie i zastosowanie

Sok z pokrzywy uważa się za świetny sposób na wspomaganie leczenia chorób układu moczowo-płciowego. Może wspierać walkę ze stanami zapalnymi, infekcjami pęcherza. Pomocniczo można stosować przy łagodnym przeroście prostaty. Z dodatkiem żurawiny, sok z pokrzywy ma jeszcze lepsze właściwości.

Uważa się, że pozwala przeciwdziałać anemii, wypadaniu włosów, przebarwieniom na skórze. Dzięki bogactwu witamin sok z pokrzywy ma właściwości wzmacniające organizm. Sprzyja też oczyszczaniu go z toksyn. Uważa się, że może pomagać pacjentom i pacjentkom z osteoporozą, reumatyzmem, chorobami wątroby. Ponadto poleca się sok z pokrzywy dla osób, które się odchudzają.

Sok z pokrzywy na alergię

Pokrzywa zawiera pochodne tyrozyny, które mają działanie przeciwhistaminowe i hamujące aktywność enzymów kilku reakcji zapalnych. Picie soku może być pomocne w alergiach sezonowych na pyłki roślin i w łagodzeniu alergicznego nieżytu nosa, co wykazano w badaniach in vitro.

Sok z pokrzywy jako przeciwutlenicz

Liście pokrzywy w różnych postaciach (suszu, ekstraktów wodnych i etanolowych) wykazują silne działanie przeciwutleniające. Zmniejszają poziom stresu oksydacyjnego w tkankach, w tym mózgu, wątrobie, nerkach i krwinkach czerwonych oraz obniżają poziomy markerów stanu zapalnego.

Wyniki te uzyskano w badaniach na ludziach i na zwierzętach.

Pokrzywa zmniejsza też peroksydację lipidów, chroniąc błony komórkowe przed uszkodzeniami. Antyoksydacyjne działanie pokrzywy wynika z obecności flawonoidów, witaminy C oraz metali, które są niezbędnymi składnikami enzymów o działaniu przeciwutleniającym – miedzi, cynku i selenu.

Sok z pokrzywy warto pić jako środek chroniący przed zmianami oksydacyjnymi – uszkodzeniami białek i materiału genetycznego oraz utlenianiem tłuszczów – które mogą prowadzić do poważnych chorób.

Sok z pokrzywy na odporność

Flawonoidy zawarte w liściach pokrzywy mają działanie immunomodulujące, co oznacza, że dzięki nim układ odpornościowy lepiej wykonuje swoją ochronną pracę. Oddziałują one w szczególności na komórki T, makrofagi oraz enzymy powiązane ze stanem zapalnym.

Sok z pokrzywy na wrzody

W badaniach na szczurach udowodniono, że wodne ekstrakty z liści i pędów pokrzywy chronią przed powstawaniem wrzodów żołądka i łagodzą dolegliwości bólowe żołądka.

Sok z pokrzywy działa przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo

Sok z pokrzywy hamuje namnażanie co najmniej kilkunastu bakterii chorobotwórczych oraz wirusów. Sok jest polecany do picia przy lekkich zatruciach pokarmowych, do płukania gardła i jamy ustnej przy stanach zapalnych gardła i dziąseł, aftach i podobnych zmianach.

Sok z pokrzywy przy anemii

Ze względu na wysoką zawartość żelaza sok z pokrzywy jest polecany pomocniczo w leczeniu anemii.

Sok z pokrzywy a działanie diuretyczne

Napary i soki z pokrzywy są znanymi diuretykami – substancjami powodującymi zwiększone wydalanie moczu. Sok z pokrzywy jest polecany przy obrzękach nóg i dłoni, często pojawiających się opuchliznach i tzw. zatrzymaniu wody przed miesiączką. Pomaga także przy występowaniu kamieni nerkowych.

Pokrzywa wykazuje wiele innych prozdrowotnych właściwości, ale działania takie jak obniżanie poziomu glukozy i odbudowa trzustki, zmniejszanie gruczołu krokowego, obniżanie ciśnienia krwi czy poziomu cholesterolu LDL powiązane są z przyjmowaniem ekstraktów z korzeni pokrzywy.

Nie można zatem przypisać analogicznego działania sokowi z pokrzywy, gdyż skład substancji bioaktywnych liści i pędów, z których powstaje sok oraz skład korzeni nie jest taki sam.

Jak stosować sok z pokrzywy na włosy?

Sok z pokrzywy można stosować na włosy "od wewnątrz" i "od zewnątrz". Picie soku z pokrzywy korzystnie działa na skórę głowy i na włosy. Może zmniejszać ich wypadanie i zwiększać gęstość włosów, wzmacniać je i odżywiać. Należy jednak zachować ostrożność, jeśli jesteś kobietą ze skłonnością do wąsika lub włosków na brodzie czy z boków twarzy. Sok z pokrzywy nie wybiera, na które włosy działa, co oznacza, że pijąc go, możesz wzmocnić również meszek na twarzy i owłosienie w miejscach, z których wolisz je usuwać.

Sok z pokrzywy można wykorzystać też w formie płukanki na włosy. Po przemyciu włosów owiń je ręcznikiem i w takim kompresie pozostaw do przeschnięcia. Potem możesz całkowicie spłukać pozostałości soku z pokrzywy letnią wodą.

Sok z pokrzywy na odchudzanie

Sok z pokrzywy nie jest środkiem odchudzającym, ale z uwagi na działanie moczopędne, pomaga pozbywać się nadmiaru wody i obrzęków, co może przełożyć się na utratę zbędnych kilogramów. Sok z pokrzywy wspiera również metabolizm i oczyszczanie organizmu z toksyn. Dlatego warto po niego sięgać podczas odchudzania, chociaż samo spożywanie soku z pokrzywy nie odchudza.

Sok z pokrzywy – przeciwwskazania

Soku z pokrzywy nie powinny stosować osoby z alergiami na pokrzywę. Ponadto zaleca się ograniczone spożywanie w okresie ciąży (nie więcej niż 2 filiżanki dziennie, o ile lekarz nie zaleci inaczej). Soku z pokrzywy nie powinni pić pacjenci z chorobami nerek. Może również niekorzystnie wpływać na zdrowie pacjentów z niedociśnieniem. Warto wstrzymać się z piciem soku z pokrzywy po operacjach i zabiegach. Ponadto bezwzględnym przeciwwskazaniem do spożywania soku z pokrzywy są choroby dróg i narządów rodnych, cysty, mięśniaki, polipy, nowotwory, krwawienia i inne niepokojące objawy.

Sok z pokrzywy – dawkowanie. Jak pić sok z pokrzywy?

Soki z liści pokrzywy można kupić w aptekach, sklepach z suplementami diety i tzw. zdrową żywnością. Zwykle ich składy są bardzo dobre, zawierają bowiem jedynie czysty sok z pokrzywy i dodatek witaminy C.

Jednak zawsze należy sprawdzać skład przed zakupem, aby mieć pewność, że nie kupujemy produktu rozcieńczonego lub słodzonego cukrem.

Nie należy przekraczać dawki 50 ml soku z pokrzywy dziennie. Taka ilość jest najczęściej rekomendowana dla soków aptecznych. Pojawia się także w publikacjach naukowych.

Sok z pokrzywy można przyjmować raz dziennie po 50 ml, 2 razy dziennie po 25 ml lub 3 razy dziennie po 15 ml na 30 minut przed posiłkiem.

W przypadku problemów z wypijaniem czystego soku z pokrzywy można mieszać go z wodą lub sokiem owocowym.

Jak zrobić świeży sok z pokrzywy? Przepis na domowy sok z pokrzywy

Pokrzywę najlepiej zbierać przed kwitnieniem i zrywać jedynie jej młode liście z górnych części rośliny. Ważne jest miejsce, w którym zbieramy pokrzywę – z dala od dróg, ruchu samochodowego, opryskiwanych pól. Pamiętajmy, aby pokrzywę zbierać w rękawiczkach!

Sok z pokrzywy można przygotować bardzo łatwo w sokowirówce. Umyte, odsączone z nadmiaru wody i posiekane liście pokrzywy wystarczy przecisnąć przez sokowirówkę i odcedzić. Jeśli jest taka konieczność i przelać do ciemnych butelek.

Sok niepasteryzowany trzeba przechowywać w lodówce. Można też zlać sok z pokrzywy do słoiczków, zapasteryzować i przechowywać w ciemnym, chłodnym miejscu.

Jak wycisnąć sok z pokrzywy bez sokowirówki?

Umytą pokrzywę należy rozłożyć na sicie, przelać wrzątkiem, a następnie od razu zimną wodą. Przełożyć liście do blendera, zalać wodą na równo z powierzchnią pokrzywy i zblendować.

Kolejny krok to przecedzenie przez drobne sito. W ten sposób otrzymuje się klarowny sok, który można przechowywać w lodówce.

Bardzo ciekawym rozwiązaniem, które pozwala na długo zachować walory zdrowotne soku z pokrzywy jest jego mrożenie go w pojemnikach na lód. Jedna kostka odpowiada pojemności około 15 ml.

Sok należy wypijać po rozmrożeniu lub wrzucając do szklanki z wodą czy sokiem owocowym.

Jak przechowywać sok z pokrzywy?

Sok z pokrzywy nie nadaje się do przechowywania przez dłuższy czas. Należy go spożyć w krótkim czasie od przygotowania. Ewentualnie sok z pokrzywy można przechowywać przez nie dłużej niż 24 godziny w lodówce. Sok z pokrzywy można też przechowywać po zamrożeniu. W takim przypadku, po rozmrożeniu, trzeba od razu go wypić i nie można go ponownie zamrażać.

Czytaj też:

• Pokrzywa - właściwości lecznicze i prozdrowotne pokrzywy
• Herbata z pokrzywy – właściwości i przeciwwskazania. Jak zrobić herbatę z pokrzywy?

Charakterystyka pokrzywy

Pokrzywa zwyczajna jest bardzo bogata w bioaktywne fitozwiązki, a o jej właściwościach leczniczych wiedzieli już starożytni. Opisywał ją Hipokrates, a w średniowieczu Paracelsus, Matthioli i św. Hildegarda. Z pokrzywy często korzystali naturaliści i medycy, a dla Słowian miała znaczenie magiczne – chroniące przed złymi urokami.

Pokrzywę najłatwiej rozpoznać po parzących włoskach na liściach i mocno ząbkowanych brzegach liści. Roślina ma różne rozmiary. Dorasta do wysokości od 30 cm do nawet 1 metra.

Okres jej kwitnienia i owocowania przypada na lato i wczesną jesień, od czerwca do października. W tym czasie zbiera się liście i młode pędy, aby przetworzyć je na sok lub ususzyć do późniejszego wykorzystania na napary.

Skład chemiczny liści i ziela pokrzywy zwyczajnej

Głównym surowcem do wytwarzania soku z pokrzywy są jej liście. Czasem używa się też młodych pędów. Te części pokrzywy dostarczają bardzo dużo witaminy C, nawet powyżej 600 mg/100 g, co sprawia, że pokrzywa jest jedną z roślin najbogatszych w witaminę C.

Ponadto jest cenny źródłem związków o działaniu przeciwutleniającym (flawonoidów), kwasów organicznych i dziesiątek innych substancji, które w połączeniu odpowiadają za lecznicze właściwości pokrzywy.

Skład chemiczny liści i ziela pokrzywy zwyczajnej

Aleksandra Żyłowska-Mharrab, dietetyk, technolog żywności, edukator