Glukoza w moczu

Weryfikacja

Autor: dr n. med. Karolina Karabin

Glukoza w moczu to parametr sprawdzany w ogólnym badaniu moczu. Glukoza jest cukrem wykorzystywanym przez organizm jako źródło energii dla komórek, przy czym jej nadmiar we krwi jest szkodliwy. Glukoza w moczu jest jednym z badań, które pozwala na oszacowanie jej nadmiaru w organizmie. Jak interpretować wynik badania? Na co wskazuje obecność glukozy w moczu?

Spis treści

1. Glukoza w moczu – dlaczego się pojawia?
2. Glukoza w moczu – u kogo wykonać badanie?
3. Glukoza w moczu – na czym polega badanie i ile kosztuje?
4. Glukoza w moczu – co oznacza nieprawidłowy wynik?

Glukoza w moczu jest zjawiskiem niepokojącym, które może wskazywać na nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu. Najczęściej obecność glukozy, czyli cukru w moczu zwiastuje cukrzycę, ale może być również objawem innych schorzeń. 

Glukoza w moczu – dlaczego się pojawia?

Glukoza jest cukrem, który jest wykorzystywany przez organizm jako „paliwo biologiczne” do wytwarzania energii w komórkach. Pomimo, że glukoza jest niezbędna do życia bardzo ważne jest, aby jej stężenie we krwi było utrzymywane na stałym poziomie. W warunkach fizjologicznych glukoza jest prawie całkowicie przesączana w cewkach nerkowych za pośrednictwem transporterów dla glukozy o nazwie GLUT. Dlatego u osób zdrowych obecność glukozy w moczu jest śladowa.

Jednak w sytuacjach patologicznych np. kiedy poziom glukozy we krwi przekracza zdolność resorpcyjną cewek nerkowych dla glukozy. Zwykle ma to miejsce przy stężeniu glukozy we krwi powyżej 10 mmol/l (180 mg/dl), wtedy glukoza pojawia się w moczu. Inaczej stan ten nazywany jest glukozurią lub cukromoczem.

Glukoza w moczu może być również następstwem upośledzenia resorpcji glukozy w cewkach nerkowych wynikających z chorób nerek (tzw. glukozuria cewkowa). Wtedy poziom glukozy we krwi jest prawidłowy, a mimo to pojawia się ona w moczu.

Czytaj też: Badanie moczu - analiza ogólna

Glukoza w moczu – u kogo wykonać badanie?

Badanie glukozy w moczu obok badania obecności leukocytów, erytrocytów, białka, nabłonków czy bakterii jest jednym z najczęściej zlecanych badań w moczu.

Badanie glukozy w moczu zleca się u osób:

• z objawami wskazującymi na cukrzycę: zmęczenie i senność, częstsze oddawanie moczu, zwiększone pragnienie, trudne gojenie się ran,
• z rozpoznaną cukrzycą w celu monitorowania powikłań cukrzycowych,
• z podejrzeniem chorób o podłożu hormonalnym np. zespołu Cushinga,
• ciężarnych w celu wykrycia cukrzycy ciążowej,
• otyłych.

Badanie to wykonywane powinno być także raz w roku u każdej osobie w ramach badań profilaktycznych.

Czytaj też: Co może oznaczać kolor moczu?

Glukoza w moczu – na czym polega badanie i ile kosztuje?

Mocz do badania pobiera się od razu po przebudzeniu do specjalnego pojemnika, który można otrzymać w punkcie pobrań lub kupić w aptece. Mocz powinien być pobrany z tzw. środkowego strumienia. Co oznacza, że oddajemy pierwszy strumień moczu do toalety i dopiero pobieramy mocz do badania.

Kobiety w trakcie lub tuż po menstruacji nie powinny pobierać moczu na badanie. Ważne jest także, aby przed pobraniem zachować higienę okolic cewki moczowej. Tak pobrany mocz powinien być dostarczony do laboratorium jak najszybciej tego samego dnia.

W laboratorium oznaczenie glukozy w moczu wykonuje się za pomocą metody paskowej. Polega ona na zamoczeniu w próbce moczu specjalnego paska, który po kontakcie z glukozą w moczu wybarwia się na odpowiedni kolor.

Intensywność koloru jest proporcjonalna do stężenia glukozy w moczu, co pozwala na ocenę półilościowego stężenia glukozy. W przypadku gdy niezbędne jest ilościowe oznaczenie glukozy w moczu, należy je wykonać z dobowej zbiórki moczu.

Cena badania glukozy w moczu w laboratorium komercyjnym wynosi od 5 do 15 zł.

Czytaj też: Krwiomocz - przyczyny. Co oznacza krew w moczu?

Glukoza w moczu – co oznacza nieprawidłowy wynik?

Prawidłowy wynik badania glukozy w moczu jest przedstawiony na wyniku jako „norma”, „negatywny”, „nieobecna” lub „ujemny”. Oznacza to, że poziom glukozy nie przekroczył jego patologicznego stężenia w moczu. Natomiast kiedy wynik jest dodatni, jest on sformułowany w następujący sposób:

• (+) niski poziom glukozy w moczu
• (++) umiarkowany poziom glukozy w moczu
• (+++) wysoki poziom glukozy w moczu

Glukoza w moczu może wskazywać na:

• cukrzycę (najczęstsza przyczyna),
• nieprawidłowo leczoną cukrzycę,
• dziedziczne choroby nerek np. zespół Fanconiego-De Toniego-Debrego,
• choroby nerek np. nefropatię nadciśnieniową,
• choroby wątroby,
• guzy przysadki,
• alkoholizm,
• przewlekły stres.

Glukoza w moczu może również pojawić się w trakcie ciąży, jednak zwykle nie oznacza to żadnej patologii.

Warto wiedzieć, że stwierdzenie glukozy w moczu przy jej prawidłowych poziomie we krwi wymaga potwierdzenia swoistości takiego wyniku. Dlatego, że metody paskowe stosowane do oznaczania glukozy w moczu mogą dawać wyniki fałszywie dodatnie w sytuacji, gdy w moczu znajdują się takie substancje jak witamina C, salicylany, tetracyklina, laktoza, fruktoza i galaktoza.

dr n. med. Karolina Karabin