Acyklowir - jak działa? Wskazania, przeciwwskazania, skutki uboczne
Acyklowir jest lekiem przeciwwirusowym stosowanym zarówno wewnętrznie w formie np. tabletek, jak i zewnętrznie w postaci maści. Najpowszechniejszym wskazaniem do przyjmowania tej substancji jest infekcja wirusa opryszczki oraz ospa wietrzna. Lek wykorzystywany jest również w leczeniu innych chorób wywoływanych przez wirusy. Jak działa acyklowir? Jakie są wskazania do stosowania acyklowiru? Kiedy nie należy przyjmować acyklowiru?
![acyklowir](https://cdn.galleries.smcloud.net/t/galleries/gf-NcFq-Frvn-VB14_acyklowir-664x442.jpg)
Acyklowir należy do klasy leków określanych jako przeciwwirusowe. Nie oznacza to jednak, że substancja ta jest skuteczna wobec wszystkich wirusów. Preparaty zawierającej acyklowir są dostępne zarówno bez recepty jak i na receptę. Wyższe dawki leku, 400 mg i 800 mg, można w aptece kupić jedynie z przypisu lekarza. Tabletki zawierające 200 mg acyklowiru oraz maści z tą substancją dostępne są bez recepty.
Spis treści
- Acyklowir - wskazania
- Dostępne formy leków z acyklowirem
- Acyklowir - jak działa?
- Acyklowir - przeciwwskazania
- Acyklowir - działania niepożądane
- Zalecenia w trakcie terapii acyklowirem
Acyklowir - wskazania
Wskazania do stosowania acyklowiru:
- opryszczka pojawiająca się na wargach i twarzy,
- opryszczka narządów płciowych,
- opryszczkowe zapalenie rogówki oka,
- ospa wietrzna,
- półpasiec,
- zakażenie wirusem cytomegalii - jedynie u kobiet w ciąży, osób po przeszczepach lub z niedoborem odporności,
- mononukleoza zakaźna - zakażenie wirusem Epsteina-Barra.
Dostępne formy leków z acyklowirem
Acyklowir może być stosowany wewnętrznie, przyjmowany doustnie w formie tabletek lub dożylnie jako iniekcje.
Zdecydowana większość leków doustnych zawierających tę substancję dostępna jest na receptę.
Tabletki
Tabletki z acyklowirem przeznaczone są do leczenia zakażeń błon śluzowych i skóry wywołanych wirusem opryszczki oraz ospy wietrznej i półpaśca.
Zastrzyki dożylne
Zastrzyki dożylne z acyklowirem podawane są pacjentom głównie w szpitalach jedynie z przypisu lekarza. Lek w formie infuzji stosowany jest w terapii zakażeń wywołanych przez wirusa opryszczki u chorych z upośledzoną odpornością oraz w stanach ciężkiej postaci opryszczki narządów płciowych lub opryszczkowego zapalenia mózgu u osób z prawidłową odpornością.
Zastrzyki dożylne z acyklowirem stosuje się również w przypadku noworodków i niemowląt do 3 miesiąca zakażonych opryszczką.
Preparaty stosowania zewnętrznego
Preparaty do stosowania zewnętrznego zawierające acyklowir są w większości dostępne bez recepty. Wśród nich możemy wyróżnić:
- maści,
- kremy,
- żele
- oraz sztyfty.
Formy te różnią się od siebie zawartością wody. Maści są z nich najtłustsze i zawierają najmniej wody. Najdłużej utrzymują się na powierzchni ciała i nie wysychają. Żele zawierają procentowo najwięcej wody. Łatwo się rozsmarowują i szybko wysychają.
Oddzielnym rodzajem preparatów do stosowania zewnętrznego są maści oczne z acyklowirem. Leki te przeznaczone są do stosowania w opryszczkowym zapaleniu rogówki oka.
Ważne, aby w tej chorobie nigdy nie stosować innych preparatów z acyklowirem niż specjalistyczne maści okulistyczne. Oko jest szczególnie wrażliwym narządem i wprowadzenie do niego niewłaściwego leku może prowadzić do poważnych konsekwencji.
Acyklowir - jak działa?
Leki przeciwwirusowe zostały odkryte stosunkowo niedawno w porównaniu z antybiotykami czy środkami przeciwbólowymi.
Ich zadaniem jest zapobieganie infekcjom wirusowym lub skracanie czasu ich trwania. Działają poprzez hamowanie namnażania wirusów. Nie są jednak zdolne do likwidowania patogenów obecnych już w organizmie. Z tego względu acyklowir warto jest przyjmować na jak najwcześniejszym etapie choroby.
Antybiotyki o szerokim spektrum działania mogą być skuteczne wobec wielu różnych rodzajów bakterii. Leki przeciwwirusowe w odróżnieniu od nich wykazują wysoką specyficzność wobec konkretnych typów wirusów.
Acyklowir nie jest więc skuteczny wobec większości infekcji wirusowych. Jego aktywność wykorzystuje się głównie przeciwko wirusowi ospy wietrznej i opryszczki. Lek ten nie pomoże w przypadku wirusowej infekcji jaką jest przeziębienie czy grypa.
Acyklowir może w skuteczny sposób zmniejszać dyskomfort związany z opryszczką. Przyspiesza również gojenie się zmian opryszczkowych. Lek ten nie likwiduje wirusów z organizmu i nie leczy całkowicie z choroby.
Mimo zaniknięcia widocznych objawów po zastosowaniu leku, wirus jest w dalszym ciągu obecny w stanie uśpienia w ciele pacjenta. W sytuacji osłabienia organizmu może ponownie wywołać nieprzyjemne objawy chorobowe.
Ważne jest, aby nie próbować na własną rękę leczyć chorób wirusowych antybiotykami. Taka pseudoterapia może doprowadzić do osłabienia organizmu i wolniejszego procesu leczenia.
Acyklowir - przeciwwskazania
Przeciwwskazania do stosowania acyklowiru:
- Niewydolność nerek - acyklowir może negatywnie wpływać na nerki, doprowadzając do zatrzymania ich pracy, co może być niebezpieczne dla życia. Pacjenci mający jakiekolwiek problemy z nerkami powinni przed zastosowaniem tego leku skonsultować się z lekarzem.
- Niska liczba czerwonych krwinek lub płytek krwi - acyklowir może wywoływać zakrzepową plamicę małopłytkową (TTP) oraz zespół hemolityczno-mocznicowy (HUS). Stany te związane są z pojawieniem się niebezpiecznie niskiego poziom czerwonych krwinek oraz płytek krwi w organizmie pacjenta. Taka sytuacja może być bezpośrednim zagrożeniem dla życia. Pierwszymi objawami są zmęczenie i ogólny niski poziom energii. Osoby z obniżoną liczbą czerwonych krwinek lub płytek krwi przed zastosowaniem leku powinny skonsultować się z lekarzem.
- Kobiety w ciąży - acyklowir nie przeszedł wystarczających badań klinicznych na kobietach w ciąży, aby możliwe było określenie jego szkodliwości dla płodu. Testy in vivo leku na ciężarnych zwierzętach nie wykazały takiego zagrożenia. Pacjentki w ciąży przed zastosowaniem acyklowiru powinny porozmawiać z lekarzem, który indywidualnie oceni czy korzyści płynące z zastosowania preparatu są większe od potencjalnych zagrożeń. Kobiety, które zaszły w ciążę w trakcie przyjmowania acyklowiru również powinny skonsultować się z lekarzem prowadzącym.
- Kobiety karmiące piersią - acyklowir może przenikać do mleka matki wywołując działania niepożądane u dziecka. Pacjentki karmiące piersią powinny omówić sytuację z lekarzem. W wielu przypadkach konieczne jest przerwanie karmienia piersią.
- Osoby starsze - wraz z wiekiem wydajność pracy nerek się pogarsza. Prowadzi to do spowolnionego wydalania leku z organizmu. Zwiększa to ryzyko wystąpienia poważnych działań niepożądanych.
Acyklowir - działania niepożądane
Najczęstszymi działaniami niepożądanymi stosowania tabletek doustnych z acyklowirem są:
Rzadkie, najpoważniejsze działania niepożądane tabletek z acyklowirem:
- drgawki,
- niedokrwistość,
- zapalenie wątroby,
- niewydolność nerek.
Zalecenia w trakcie terapii acyklowirem
Stosując doustnie acyklowir należy dbać o właściwe nawodnienie organizmu. Warto pić więcej wody. Lek wydalany jest przez nerki i może negatywnie wpływać na ich pracę. Odpowiednia ilość wody w ciele pacjenta zmniejsza obciążenie tego narządu oraz ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.
Acyklowir stosowany zarówno zewnętrznie jak i wewnętrznie zwiększa wrażliwość skóry na słońce. Może to prowadzić do poparzeń słonecznych. W trakcie terapii należy więc unikać ekspozycji na słońce. Wychodząc z domu warto zakładać odzież ochronną oraz stosować krem z wysokim filtrem.
Maści i tabletki z acyklowirem hamują namnażanie wirusów jednak ich nie likwidują. Pacjent leczący opryszczkę nadal może zarażać. Z tego względu osoby przyjmujące acyklowir na opryszczkę narządów płciowych nie powinny podejmować kontaktów seksualnych. Wirus opryszczki może przenieść się na partnera nawet w przypadku zastosowania prezerwatywy.
Czytaj też:
- Opryszczka - wypróbowane domowe sposoby na opryszczkę
- Leki przeciwwirusowe na grypę. Jakie leki stosuje się w leczeniu grypy?
Porady eksperta