Wirus Epsteina-Barr (EBV) może być przyczyną raka. Co to jest wirus EBV?

Wirus Epsteina-Barr (EBV) to jeden z najpowszechniej występujących u ludzi wirusów. Najczęściej jest przyczyną tzw. choroby pocałunków, czyli mononukleozy. Jak jednak wynika z badań naukowców, wirus EBV odgrywa dużą rolę w procesie powstawania nowotworów. Co to jest wirus EBV i jakich chorób może być przyczyną? W jaki sposób można się nim zarazić? Kto jest na niego najbardziej narażony?

Spis treści

1. Wirus Epsteina-Barr - jak można się zarazić?
2. Wirus Epsteina-Barr - objawy zakażenia
3. Wirus Epsteina-Barr - powikłania
4. Wirus Epsteina-Barr a nowotwory
5. Wirusa EBV - badania
6. Wirus EBV - leczenie

Wirus Epsteina-Barr (EBV), inaczej ludzki herpeswirus 4, należy do rodziny herpeswirusów (łac. Herpesviridae), czyli wirusów opryszczki, i jednym z najczęściej spotykanych wirusów u ludzi. Jak wynika z dotychczasowych badań, najczęściej jest przyczyną mononukleozy, czyli choroby pocałunków. Przypuszcza się również, że wirus EBV odgrywa dużą rolę w procesie powstawania nowotworów, a także w patogenezie depresji i zespołu przewlekłego zmęczenia.

EBV jest jednym z podejrzanych w patogenezie stwardnienia rozsianego.

Wirus Epsteina-Barr - jak można się zarazić?

Wirus EBV przenosi się głównie przez kontakt ze śliną. Po dostaniu się do organizmu infekuje tylko określone typy komórek: komórki nabłonkowe jamy ustnej i gardła (tam też powstają nowe podjednostki wirusowe, stąd droga zakażenia), a następnie białe komórki krwi (limfocyty B). Niektóre badania naukowe pozwalają podejrzewać, że wirus przenosi się także drogą płciową, jak również poprzez przetoczenie krwi.

Wirus Epsteina-Barr - objawy zakażenia

Szacuje się aż 80-90% populacji dorosłych ulega zakażeniu wirusem EBV, przy czym zakażenia te u większości z nich nie powodują żadnych objawów lub są nie do odróżnienia od innych chorób przebiegających z podwyższoną temperaturą, bólem głowy i osłabieniem. U reszty osób pierwotne zakażenie może być przyczyną mononukleozy. Wówczas pojawiają się powiększone węzły chłonne na szyi i karku oraz silny ból gardła. Przebycie choroby oznacza nabycie trwałej odporności na wirusa Epsteina-Barr. Jednak już do końca życia jest się jego nosicielem - wirus EBV pozostaje w organizmie w postaci utajonej.

Wirus Epsteina-Barr - powikłania

Poważniejszym powikłaniem mononukleozy zakaźnej jest pęknięcie śledziony. Infekcja wirusem Epsteina-Barr może mieć związek także z rozwojem niektórych nowotworów.

Wirus Epsteina-Barr a nowotwory

Wirus Epsteina-Barr ma potencjał kancerogenny i może być przyczyną licznych chorób nowotworowych. U osób z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym rzadko dochodzi do powikłań w czasie infekcji EBV. Jednak u tych poddawanych immunosupresji, np. po przeszczepach narządów, lub chorych na AIDS, ryzyko rozwoju nowotworów wzrasta.

Wirus Epsteina-Barr jest kojarzony przede wszystkim z chłoniakiem limfocytów B. Przyczynia się także do występowania najpowszechniejszego powikłania u pacjentów po transplantacjach, jakim jest poprzeszczepowa choroba limfoproliferacyjna. Dużą zależność stwierdza się także między przebytą infekcją EBV a rozwojem złośliwego nowotworu układu odporności – tzw. chłoniaka Burkitta.

Niektórzy naukowcy twierdzą, że wirus bierze udział w rozwoju raka żołądka, migdałka podniebiennego i rak języka. Wirus atakuje także komórki nabłonka płaskiego, wyścielające jamę ustną i gardło, w związku z tym wzrost zachorowalności na raka jamy nosowo-gardłowej prawdopodobnie ma związek z EBV. Przypuszcza się, że patogen może mieć także wpływ na rozwój leukoplakii ust oraz ziarnicy złośliwej, zwanej chorobą Hodgkina.

Naukowcy australijscy z University of New South Wales w Sydney zaobserwowali, że wirus Epsteina-Barr (EBV) razem z rakotwórczym typem ludzkiego wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) może być przyczyną raka prostaty. Badacze podejrzewają, że obydwa wirusy mogą współdziałać ze sobą w procesie nowotworzenia.

Wirusa EBV - badania

Badanie liczby limfocytów, analiza prób wątrobowych i przeciwciał heterofilnych oraz testy serologiczne to podstawowe badania, które przeprowadza się w celu diagnozy infekcji wirusem EBV.

Wirus EBV - leczenie

Leczenie chorób, których przyczyną jest wirus EBV, polega na łagodzeniu ich objawów. Leczenie przyczynowe nie jest możliwe, ponieważ leki przeciwwirusowe nie działają na EBV.

Monika Majewska