Wiesiołek: roślina lecznicza, która „świeci w nocy”. Na co można go stosować?

Wiesiołek rośnie na polskich polach i łąkach. Nosi słusznie nazwę „rośliny księżycowego ogrodu”, ponieważ jego jaskrawożółte kwiaty pięknie rozkwitają wieczorem. Natomiast płatki odbijają światło Księżyca, tworząc magiczny klimat niczym z bajki. Oprócz tego, że wiesiołek robi wrażenie swoim nietypowym wyglądem, to wykazuje działanie lecznicze. Ma też szerokie zastosowanie w pielęgnacji włosów, skóry i paznokci. Na co pomaga jeszcze wiesiołek?

Wiesiołek: co to jest i gdzie rośnie?

Wiesiołek (łac. Oenothera L.) w gwarze ludowej nazywany jest „kwiatem jednej nocy” lub rośliną „świecącą w nocy”. Pochodzi z terenów Ameryki Północnej, jednak obecnie występuje na kontynencie europejskim. Około 30 gatunków wiesiołka zaaklimatyzowała się w Polsce, z czego najbardziej znany jest wiesiołek dwuletni (łac. Oenothera biennis). Powszechnie stosuje się go w ziołolecznictwie.

Spis treści

1. Wiesiołek: co to jest i gdzie rośnie?
2. Wiesiołek: jak wygląda?
3. Wiesiołek: co zawiera?
4. Wiesiołek: jakie ma właściwości lecznicze?
5. Wiesiołek: na co jeszcze pomoże?
6. Wiesiołek: jak stosować?
7. Wiesiołek: jak dawkować?
8. Wiesiołek: jakie są przeciwwskazania?

Wiesiołek: jak wygląda?

Wiesiołek określana jako „świeca północy” osiąga nawet do 100 cm wysokości. Na tle innych roślin zielnych wyróżniają go jaskrawożółte kwiaty, które zamykają się w świetle dziennym, a otwierają się bowiem o zmierzchu i zaczynają pachnieć. Właśnie wtedy są one zapylane przez nocne motyle i rzadko przez pszczoły. Kwitnie najczęściej na przełomie wiosny i lata aż do wczesnej jesieni. 

Wiesiołek: co zawiera?

Wiesiołek jest rośliną, która pomaga w leczeniu wielu dolegliwości. Jego cennym surowcem są nasiona, z których wyciskany jest olej, będący źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) – gamma-linolenowego (GLA) i kwasu linolowego (LA) zaliczanego do rodziny omega-6. Działają one leczniczo w chorobach reumatycznych oraz w przypadku złamań i uszkodzenia więzadeł. Kwasy te, pobudzając przemianę materii, pomagają w likwidowaniu nadwagi. W oleju z nasion wiesiołka znajdują się również:

• inne kwasy tłuszczowe takie jak: oleinowy, palmitynowy i stearynowy i trójglicerydy,
• fitosterole,
• polifenole,
• enzymy,
• witamina E i F,
• minerały, m.in. cynk, fosfor, magnez, mangan, miedź, potas, selen, wapń i żelazo.

Stosowane wiesiołka hamuje proces karcinogenezy (tzw. powstawania nowotworu) dzięki zawartości witaminy E, chroniącej części komórki przed niszczącym działaniem wolnych rodników.

Wiesiołek: jakie ma właściwości lecznicze?

Właściwości lecznicze wiesiołka są znane od bardzo dawna. Sekret rośliny tkwi w dużej ilości nienasyconych kwasów tłuszczących. Stosowany jest w leczeniu:

• chorób autoimmunologicznych m.in. reumatoidalne zapalenie stawów,
• artretyzmu oraz chorób skóry takich jak np. łuszczyca, toczeń, trądzik, pokrzywka czy egzema,
• astmy,
• zakażeń bakteryjnych i wirusowych,
• alergii,
• zaburzeń koncentracji i pamięci,
• depresji,
• schizofrenii.

Wiesiołek wykazuje też właściwości hipocholesterolemiczne, które są odpowiedzialne za zmniejszenie stężenia cholesterolu frakcji LDL. Zapobiegają jego utlenianiu, tym sposobem zmniejszając ryzyko rozwoju miażdżycy. Wiesiołek spowalnia także proces neuropatii cukrzycowej.

Wiesiołek: na co jeszcze pomoże?

Wiesiołek wpływa na zwiększenie energii życiowej, pracę nerek i układu pokarmowego. Pomaga też w przypadku drętwienia kończyn i szumów w uszach. Korzystnie oddziałuje na wzrok, skórę i włosy oraz poprawia krążenie i wzmacnia serce.

Wiesiołek: jak stosować?

Wiesiołek zyskuje coraz więcej zwolenników! Ma zastosowanie zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Dostępny jest w formie oleju, maści, lub kapsułek, które można kupić w aptekach, sklepach ze zdrową żywnością oraz punktach zielarskich. Nasiona wiesiołka wykorzystywane są: 

• w postaci naparu w celach leczniczych lub kosmetycznych. Na przykład olej z wiesiołka świetnie sprawdzi się w pielęgnacji włosów, przywracając im naturalny blask i zdrowy wygląd. Olej z wiesiołka to doskonała baza do produkcji własnych kosmetyków, zwłaszcza mieszanek olejowych. W zależności od preferencji i potrzeb można łączyć go z olejkami eterycznymi, m.in. olejkiem lawendowym, olejkiem z gałki muszkatołowej czy olejkiem z oregano.
• jako dodatek do wielu potraw, zup, sałatek, sosów, koktajli czy do pieczywa. W tej wersji stanowić będzie źródło cennego błonnika pokarmowego.

Wiesiołek: jak dawkować?

Wiesiołek zarówno w kapsułkach, jak i w płynie, to samo zdrowie. Mimo to umiar w spożywaniu jest wskazany. Przed zażyciem kapsułki powinniśmy zapoznać się z informacją na opakowaniu. Preparaty różnią się między sobą m.in. stężeniem kwasu gamma-linolenowego (GLA).

Wiesiołka w kapsułkach możemy przyjmować od 2 do 6 tabletek dziennie, czyli średnio 170-230 mg kwasu (GLA) na dzień. W przypadku oleju z wiesiołka w płynie dopuszczalne jest spożycie w ciągu dnia 6 g kwasu gamma-linolenowego, dlatego musimy na to zwracać uwagę. 

Napar z nasion wiesiołka może z powodzeniem zastąpić kawę lub herbatę po to, by wzmocnić odporność organizmu.  

Wiesiołek: jakie są przeciwwskazania?

Istnieje jednak kilka przeciwwskazań do stosowania wiesiołka. Nie mogą go używać dzieci poniżej 12. roku życia oraz osoby:

• przyjmujące leki, które działają antykoagulacyjnie lub przeciwpłytkowo,
• przygotowujące się do zabiegu lub operacji,
• mające problem z krzepnięciem krwi,
• kobiety w ciąży i w okresie laktacji.

Z kolei osoby, zażywające leki na układ sercowo-naczyniowy, powinny skonsultować się z lekarzem przed zażyciem preparatów z wiesiołka. Niestosowanie się do zaleceń może powodować:

• ból brzucha i głowy,
• problemy żołądkowo-jelitowe,
• stany zapalne
• zakrzepicę lub immunosupresję (tzw. zahamowanie procesów wytwarzania przeciwciał i komórek odpornościowych), ale to już w skrajnych przypadkach.

Dlatego ważne jest, aby sprawdzić, czy możemy wiesiołka łączyć już z zażywanymi lekarstwami.

Bibliografia: 

• Ł. Łuczaj, Dzikie rośliny jadalne Polski. Przewodnik survivalowy, Chemigrafia, 2004. 
• Z. Mirek, H. Piękoś-Mirkowa, A. Zając, M. Zając, Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski, Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002.

Czy rozpoznasz te zioła?

Pytanie 1 z 12

Zioło na zdjęciu to...

rozmaryn

melisa

kozieradka

Następne pytanie

Anna Tłustochowicz